Το πόσο ψηλά θα φτάσουν τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς γρίφους που απασχολούν τη διεθνή επενδυτική κοινότητα, τις επιχειρήσεις και τους δανειολήπτες, ιδιαίτερα μετά την τραπεζική κρίση του Μαρτίου που έδειξε ότι οι επιπτώσεις της επιθετικής σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής είναι σοβαρές.
Το βασικό επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ έχει φτάσει στο 3% μέσα σε οκτώ μήνες, από το ιστορικό χαμηλό του -0,50% που διαμορφωνόταν έως τις 27 Ιουλίου 2022. Οι διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων που επιδιώκουν να μειώσουν τον πληθωρισμό προς τον στόχο του 2%, έχουν παράλληλα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στον κόσμο των επενδύσεων αλλά και στην πραγματική οικονομία. Το χρήμα γίνεται ολοένα πιο ακριβό με ό,τι αυτό συνεπάγεται π.χ. για τους κατόχους στεγαστικών δανείων κυμαινόμενου επιτοκίων ή για όσους θέλουν να πάρουν νέο δάνειο, ενώ και ο κίνδυνος ύφεσης είναι υπαρκτός.
Από τη στιγμή που ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη συνεχίζει να βρίσκεται σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα, αν και υποχώρησε στο 6,9% τον Μάρτιο από 8,5% τον Φεβρουάριο, οι αναλυτές μέχρι πρότινος προέβλεπαν ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα συνεχίζονταν. Αυτό έχει προμηνύσει και η Κριστίν Λαγκάρντ, δηλώνοντας ότι βασική προτεραιότητα της ΕΚΤ είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού. Όμως στις αρχές Μαρτίου άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους σοβαρά τραπεζικά προβλήματα, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ και την Silicon Valley Bank. Η τραπεζική κρίση εξαπλώθηκε μέχρι την Ευρώπη, με την αναγκαστική συγχώνευση της Credit Suisse με την UBS και τις ανησυχίες για το μέλλον της Deutsche Bank.
Σε εκείνο το σημείο φάνηκε ότι οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες αρχίζουν να επιδεινώνονται επικίνδυνα και προς στιγμή οι κεντρικές τράπεζες άρχισαν να εξετάζουν το ενδεχόμενο παύσης των αυξήσεων των επιτοκίων. Τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, το οποίο έγινε λίγες ημέρες μετά την κατάρρευση της Credit Suisse, δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες. Επιβεβαιώνουν ότι ο μοναδικός λόγος που θα μπορούσε να διακόψει το σερί των αυξήσεων επιτοκίων είναι οι αναταράξεις στον τραπεζικό κλάδο. Καθώς τα τραπεζικά προβλήματα δείχνουν πλέον να υποχωρούν, οι ειδικοί πιστεύουν ξανά ότι έρχονται νέες αυξήσεις επιτοκίων που συνολικά θα φτάσουν στο 1% και θα στείλουν το επιτόκιο καταθέσεων στο 4%.
Στις 16 Μαρτίου η ΕΚΤ αποφάσισε να αυξήσει τα επιτόκια κατά 0,50% στο 3% αλλά η Λαγκάρντ απέφυγε να αναφερθεί σε συγκεκριμένο forward guidance για τις μελλοντικές κινήσεις της. Σε εκείνο το συμβούλιο, ορισμένα στελέχη της ΕΚΤ εξέφρασαν την άποψη ότι τα επιτόκια δεν θα έπρεπε να αυξηθούν έως ότου υποχωρήσουν εντελώς οι αναταράξεις στις αγορές. Από την άλλη πλευρά, κάποια στελέχη στάθηκαν στο γεγονός ότι ο πληθωρισμός είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει υψηλός για μεγάλο χρονικό διάστημα, επομένως είναι επιβεβλημένη η συνέχιση των αυξήσεων.
Η πρώτη αύξηση αναμένεται στη συνεδρίαση της 4ης Μαΐου. Το βασικό σενάριο κάνει λόγο για νέα αύξηση κατά 0,50% που θα στείλει το επιτόκιο καταθέσεων στο 3,5%. Στη συνέχεια θα γίνουν είτε δύο ακόμη αυξήσεις του 0,25% είτε μία αύξηση του 0,50% τον Ιούνιο. Λαμβάνοντας πάντα υπόψη την κατάσταση που επικρατεί στις αγορές, τον πληθωρισμό και τα στοιχεία για την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη.
Όπως προκύπτει και από τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης, η ΕΚΤ δεν πρόκειται στο εξής να δεσμευτεί για αυξήσεις ή μειώσεις επιτοκίων. Αντιθέτως, θα αποφασίζει σε κάθε συνεδρίαση με βάση τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία και τις προβλέψεις των αναλυτών της. Γι’ αυτό το λόγο, ο συνδυασμός υψηλού πληθωρισμού και υποχώρησης των ανησυχιών για τις τράπεζες, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στη συνεδρίαση του Μαΐου θα γίνει νέα αύξηση κατά 0,50% και τελικά το επιτόκιο καταθέσεων θα κορυφωθεί στο 4%.
