Το παράλληλο ράλι των χρηματιστηριακών αγορών και του χρυσού ξενίζει τους έμπειρους χρηματιστές, οι οποίοι φοβούνται μια απότομη προσγείωση σε μια σκληρή πραγματικότητα όπου η συσσώρευση χρεών, εταιρικών και κρατικών, θα επισκιάσει τα πάντα. Οι προσδοκίες για την τεχνητή νοημοσύνη, την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και η ανθεκτικότητα του παγκόσμιου εμπορίου στους δασμούς Τραμπ έχουν οδηγήσει 32 φορές σε ρεκόρ τον αμερικανικό δείκτη S&P 500 από τις αρχές του έτους.
Αυτή η υπερβολική αισιοδοξία συνυπάρχει με το ράλι του χρυσού, το οποίο είναι ένα διαχρονικό επενδυτικό καταφύγιο σε κρίσεις. Παράλληλα, η αποδυνάμωση του δολαρίου αντανακλά μια κρίση εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ. Αβεβαιότητα επικρατεί, επίσης, για τον αδιευκρίνιστο όγκο πιστώσεων, που έχουν δοθεί από το αποκαλούμενο σκιώδες τραπεζικό σύστημα μετά την αποκάλυψη υπέρογκων χρεών από τη First Brands, που οδήγησαν στην κατάρρευσή της.
Η μεγάλη εξάρτηση των μετοχών στις ΗΠΑ από την τεχνητή νοημοσύνη
Η μεγάλη εξάρτηση της αμερικανικής οικονομίας, της ισχυρότερης του κόσμου, από το αφήγημα της ΑΙ, προβληματίζει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τόσο η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργίεβα, όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας, τόνισαν πως ελλοχεύουν κίνδυνοι από μια απότομη διόρθωση των μετοχών, όπως συνέβη με την κρίση των dot.com εταιρειών. Οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης αντιπροσωπεύουν το 80% της φετινής ανόδου των αμερικανικών μετοχών, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.
Όπως επισημαίνεται από τη γερμανική Handlesblatt, κορυφαία στελέχη προειδοποιούν για τους κινδύνους φούσκας. Ο Ντέιβιντ Σόλομον, επικεφαλής της επενδυτικής τράπεζας Goldman Sachs, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για μια πιθανή κατάρρευση, υπογραμμίζοντας ότι οι τεράστιες επενδύσεις στην ΑΙ «μπορεί εν τέλει να μην αποφέρουν αποδόσεις – και όταν συμβεί αυτό, οι άνθρωποι δεν θα αισθάνονται καλά». Ο ιδρυτής της Amazon, Τζεφ Μπέζος, μίλησε σε συνέδριο για μια «βιομηχανική φούσκα».
Ο Τζέιμι Ντάιμον, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της JP Morgan Chase, είπε στο πλαίσιο συνέντευξης στο BBC πως θα έρθει μια διόρθωση των αγορών το επόμενο εξάμηνο ή το αργότερο σε μια διετία. «Αν οι αγορές προεξοφλουν μια διόρθωση στο 10% τότε θα έλεγα οτι θα κινηθεί στο 30%».
Ο Κάρστεν Ρόμχελντ, στρατηγικός αναλυτής στον επενδυτικό όμιλο Fidelity International, βλέπει σαφή σημάδια φούσκας στην αγορά μετοχών, θεωρώντας ανησυχητικές τις επενδύσεις της μιας εταιρείας στην άλλη. «Όταν η Nvidia επενδύει 100 δισ. δολάρια στην OpenAI, αυτό θέτει τις προϋποθέσεις για τον σχηματισμό φούσκας», λέει ο Ρόμχελντ. Αυτόν τον κίνδυνο βλέπει και ο Ντάριο Πέρκινς, οικονομολόγος στον οίκο αναλύσεων TS Lombard. Όπως γράφει ο ίδιος, «οι μεγάλοι τεχνολογικοί όμιλοι ξοδεύουν εκατοντάδες δισ. δολάρια επειδή ανταγωνίζονται για το ποιος θα δημιουργήσει έναν ”ψηφιακό θεό”. Και μάλιστα λένε ότι δεν τους ενδιαφέρει η απόδοση».
Το ράλι του χρυσού και η αποδυνάμωση του δολαρίου σε ένα περιβάλλον πολιτικής αστάθειας
Τα διαδοχικά ρεκόρ του χρυσού, με την τιμή του να υπερβαίνει τα 4.000 δολάρια την ουγγιά αυτή την εβδομάδα, καταδεικνύουν μια ακόμη ανασφάλεια των επενδυτών. Σήμερα έχει παγιωθεί ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας από τις αδιέξοδες διαπραγματεύσεις στο αμερικανικό Κογκρέσο, τη συνεπακόλουθη διακοπή των υπηρεσιών του ομοσπονδιακού κράτους και την αδυναμία της Γαλλίας να διαμορφώσει έναν κυβερνητικό συνασπισμό, με κίνδυνο η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης να μην καταφέρει να εγκρίνει κρίσιμες περικοπές, για να δαμάσει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Το ράλι του πολύτιμου μετάλλου σημειώνεται με την ταυτόχρονη αποδυνάμωση του δείκτη δολαρίου, ο οποίος προσμετρά την ισοτιμία του έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων. Παρά την πρόσφατη άνοδο του δείκτη στο 98,8, δηλαδή το υψηλό διμήνου, εξακολουθεί να κυμαίνεται χαμηλότερα από το 109,87, που είχε καταγραφεί στα μέσα Ιανουαρίου, λίγο πριν την ορκωμοσία του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.
Συσσώρευση χρεών από τα ισχυρά κράτη της Δύσης
Η αποφυγή του χειρότερου σεναρίου από τους δασμούς Τραμπ, τα φιλόδοξα σχέδια των τεχνολογικών κολοσσών και οι προβλέψεις για επικείμενη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ θολώνουν μια πιο δυσάρεστη πτυχή της παγκόσμιας οικονομίας. Την αδυναμία των κυβερνήσεων να θέσουν υπό έλεγχο τα χρέη τους όταν, επίσης, οι εταιρείες δανείζονται αδρά. Η άνοδος των αποδόσεων στα αμερικανικά και γαλλικά ομόλογα σημαίνει πως οι επενδυτές ζητούν μεγαλύτερη απόδοση λόγω υψηλότερου ρίσκου. Το χρέος των ΗΠΑ εκτιμάται πως θα αυξηθεί σχεδόν κατά 4 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία μετά το «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο του Τραμπ». Για τον Τζορτζ Σαραβέλο, στρατηγικό αναλυτή της Deutsche Bank, «ότι «οι διεθνείς επενδυτές μειώνουν την έκθεσή τους στο δολάριο με πρωτοφανή ρυθμό», καθώς το συνολικό χρέος των ΗΠΑ ξεπερνά τα 37 δισ. δολάρια. Στη Γαλλία, τα πολιτικά κόμματα δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σε μια δημοσιονομική φόρμουλα, για να μειωθεί το χρέος της χώρας που σήμερα κινείται στα 3,4 τρισ. ευρώ.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι οι ΗΠΑ, τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και η Βρετανία θα πρέπει να εκδώσουν ομόλογα 73 δισ. δολαρίων μέχρι το 2030 – έναντι 58 δισ. δολαρίων, που εκτιμάται πως θα έχουν κυκλοφορήσει μέχρι τα τέλη του τρέχοντος τους. Μέσα σε μια πενταετία, οι υποχρεώσεις των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Δύσης αναμένεται να αυξηθεί στο 115% του ΑΕΠ αντί του 97%, που ίσχυε πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα και οι ιδιωτικές πιστώσεις
Προειδοποιήσεις έχουν εκφράσει πρόσφατα αναλυτές και για την αύξηση των ιδιωτικών πιστώσεων στα όρια του σκιώδους τραπεζικού συστήματος. Σε πρόσφατη έκθεση, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch επέστησε την προσοχή στον κίνδυνο ενός συστημικού σοκ στη αγορά των ιδιωτικών πιστώσεων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της First Brands, του αμερικανικού κατασκευαστή ανταλλακτικών αυτοκινήτων, που κήρυξε πτώχευση προ εβδομάδων. Η έκθεση της εταιρείας, η οποία αναπτύχθηκε μέσα από μια σειρά εξαγορών, ήταν μεγαλύτερη απ’ ότι είχε εκτιμηθεί αρχικά από τους πιστωτές της. Δάνεια της τάξεως των 10 έως και 50 δισ. δολαρίων φαίνεται να είχαν δοθεί τμηματικά, μεταξύ άλλων, από τη μονάδα ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων του επενδυτικού ομίλου Cantor Fitzgerald και τη εταιρεία εμπορικών χρηματοδοτήσεων Raistone.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank of International Settlements) αναφέρθηκε στις αλυσιδωτές αντιδράσεις, που μπορεί να προκληθούν από τη χορήγηση ιδιωτικών πιστώσεων. Καθώς σπεύδει να κατασκευάσουν κέντρα δεδομένων με αρκετή υπολογιστή ισχύ για την εκπαίδευση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) στην ΤΝ, η Meta Platforms κατάφερε να αντλήσει 29 δισ. δολάρια από επενδυτικούς ομίλους όπως η Pimco, θυγατρική της Allianz, και η Blue Owl Capital.
Κάποιες από τις ισχυρότερες επενδυτικές τράπεζες της Wall Street εκφράζουν φόβους για το σκάσιμο μιας πολλαπλής φούσκας, εάν ληφθεί υπόψη και το ράλι και των κρυπτονομισμάτων. Το Bitcoin θεωρείται πια άμεσος ανταγωνιστής του χρυσού, ξεπερνώντας προ ημερών τα 105.000 δολάρια. Το ράλι αυτό βρίσκει έρεισμα στην ώθηση που δίνει ο Λευκός Οίκος στην ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων στις ΗΠΑ, έχοντας επενδύσει προσωπικά σε αυτά με τη δημιουργία του $Trump και την ίδρυση της CIC Digital LLC, η οποία κρατά τον μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς του νομίσματος. Οι γιοι του, Έρικ και Ντόναλντ Τζούνιορ, ίδρυσαν επίσης την εταιρεία εξόρυξης Bitcoin, American Bitcoin. Η αδυναμία του δολαρίου ΗΠΑ, η αυξημένη παγκόσμια ρευστότητα και οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό οδηγούν τους επενδυτές σε εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία, όπως ο χρυσός και το Bitcoin. Απευθυνόμενος στη Wall Street Journal, ο Τζο Ντέιβς της Vanguard Group, δήλωσε πως «βλέπουμε δυο διαφορετικές πτυχές των αγορών». Από μια πλευρά, ο δείκτης S&P 500 τιμολογεί μια υπερ-έκρηξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ supernova). Από την άλλη πλευρά, «το στρατόπεδο του χρυσού να εστιάζει στα διαρθρωτικά ελλείμματα και τη δημοσιονομική πίεση των ΗΠΑ, αναλαμβάνοντας να διαχειριστεί αυτόν τον κίνδυνο».
