Η συζήτηση για τη δημιουργία ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου επιστρέφει δυναμικά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Αλλά πού και πώς; Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς κάλεσε ανοιχτά για τη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς «European Stock Exchange», που θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές εταιρείες να αντλούν κεφάλαια εντός Ευρώπης, χωρίς να καταφεύγουν στη Wall Street.
Σε ομιλία του στο γερμανικό κοινοβούλιο, ο Μερτς υπογράμμισε πως «οι επιτυχημένες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις δεν θα χρειάζεται πλέον να εισέρχονται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης». Ανέφερε χαρακτηριστικά το παράδειγμα της Biontech, της γερμανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας που επέλεξε να εισαχθεί στο Nasdaq, τονίζοντας πως «η δημιουργία αξίας πρέπει να παραμείνει στην Ευρώπη».
Κατακερματισμένο χρηματιστικό σύστημα και η πρόταση Μερτς
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες χρειάζονται μια «επαρκώς ευρεία και βαθιά ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούνται καλύτερα και ταχύτερα», πρόσθεσε. «Είναι κρίσιμο για το μέλλον της χώρας μας και των χωρών μας στην Ευρώπη να εκπληρώσουμε αυτά τα καθήκοντα με ανανεωμένη ζέση», είπε στους βουλευτές της Bundestag.
«Το ζήτημα αφορά την ευημερία μας και το αν η Ευρώπη θα παραμείνει παίκτης στην παγκόσμια οικονομία σε λίγα χρόνια ή θα γίνει παιχνίδι των μεγάλων οικονομικών κέντρων της Ασίας και της Αμερικής», υπογράμμισε.
Η κατακερματισμένη δομή των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων έχει εδώ και καιρό θεωρηθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη και την καινοτομία στην ΕΕ των 27 κρατών, ειδικά στον τεχνολογικό τομέα, όπου οι εταιρείες δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση συγκριτικά με τους διεθνείς ανταγωνιστές, αναφέρει η Handelsblatt.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Μάιο, ο Μερτς έχει δεσμευτεί να αναμορφώσει την γερμανική οικονομία, περιλαμβάνοντας μέτρα που στοχεύουν στην τόνωση των επενδύσεων και στη μείωση της γραφειοκρατίας, ενώ θέλει η ΕΕ να επιταχύνει τις δικές της προσπάθειες για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Ψάχνει ρόλο ο Μπουζνά της Euronext – Η κίνηση με το Χρηματιστήριο Αθηνών
Μετά τις δηλώσεις Μερτς, ο CEO και πρόεδρος του ΔΣ της Euronext, Στεφάν Μπουζνά, δεν άφησε το ζήτημα να πέσει κάτω και έσπευσε να δηλώσει παρών. Καλωσόρισε την έκκληση του Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς για βαθύτερες και πιο ελκυστικές ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές και για μεγαλύτερη ενοποίηση.
«Η Euronext καθοδηγούνταν πάντα από την ισχυρή πεποίθηση ότι στην Ευρώπη είναι πάντα δυνατό να πετύχουμε μαζί παρά να αποτύχουμε ξεχωριστά. Η Euronext είναι έτοιμη να συμβάλει στο επόμενο επίπεδο ενοποίησης των αγορών στην Ευρώπη για να δημιουργήσει μια βαθύτερη δεξαμενή ρευστότητας για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ευρωπαϊκών εταιρειών, δήλωσε Στεφάν Μπουζνά.
«Χαιρετίζω την έκκληση του Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς για βαθύτερες και πιο ελκυστικές ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές και για μεγαλύτερη ενοποίηση στον τομέα των υποδομών των αγορών, ωφελώντας τελικά τις ευρωπαϊκές εταιρείες».
Οι δηλώσεις Μπουζνά έγιναν την ώρα που είναι σε εξέλιξη η διαδικασία προσφοράς για την εξαγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών, με το αφεντικό της Euronext να μιλά για τα οφέλη που θα έχει η ελληνική κεφαλαιαγορά, καθώς η ΕΧΑΕ , σύμφωνα με τον ίδιο, θα ενταχθεί στην ενιαία δεξαμενή ρευστότητας της Euronext μαζί με τις επτά υφιστάμενες αγορές, οι οποίες συγκεντρώνουν περίπου 1.700 εισηγμένες εταιρείες και κεφαλαιοποίηση άνω των 6,5 τρισ. ευρώ.
Η Euronext δεν αποκλείεται να εξετάσει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το επόμενο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική της θέση και να διατηρήσει την πιστοληπτική της αξιολόγηση, εκτιμούν αναλυτές, καθώς ο καθαρός δανεισμός πλησιάζει τα 3 δισ. ευρώ και η ρευστότητα περιορίζεται αισθητά.
Μια μελλοντική αύξηση κεφαλαίου όμως μπορεί να συνδέεται και με τη στρατηγική φιλοδοξία του Euronext, ώστε να εξελιχθεί σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο, όπως το περιέγραψε ο Μερτς.
Αυτό σημαίνει ότι ότι μια τέτοια εξέλιξη έχει ως βασική προϋπόθεση νέες εξαγορές και συγχωνεύσεις σε περιφερειακές αγορές, κάτι που αναπόφευκτα θα απαιτήσει την άντληση νέων κεφαλαίων και την έκδοση νέων μετοχών. Η κίνηση ενδιαφέροντος για το Χρηματιστήριο της Αθήνας δείχνει να εντάσσεται σε αυτό το γενικότερο πλαίσιο.
Λαγκάρντ και Μερτς: Σύγκλιση για ένα κοινό ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο
Παράλληλα, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εξέφρασε και εκείνη, λίγες ημέρες μετά, τη στήριξη στην πρόταση του Φρίντριχ Μερτς για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου, που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ασία. Τόνισε ότι η χρηματοδότηση για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ασφάλεια καθιστά την ενοποίηση ακόμη πιο απαραίτητη.
Επιπλέον, η Λαγκάρντ τόνισε ότι η ενοποίηση θα αυξήσει την ελκυστικότητα των αγορών, θα διευκολύνει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και θα ενισχύσει τη θέση της Ευρώπης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη σταθερότητα και στρατηγική αυτονομία.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντιμετωπίσει τον κατακερματισμό των χρηματοπιστωτικών αγορών, που το 2023 περιλάμβανε 295 τόπους συναλλαγών, 14 κεντρικές αντισυμβαλλόμενες αρχές και 32 κεντρικά depositories.
Η διάσπαση αυτή μειώνει τη ρευστότητα, καθιστά το Χρηματιστήριο λιγότερο ελκυστικό για εισαγωγές μετοχών και αναγκάζει τις ευρωπαϊκές εταιρείες να αναζητούν κεφάλαια εκτός Ευρώπης. Η Λαγκάρντ πρόσθεσε πως η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης πρέπει να επεκταθεί και στις κεφαλαιαγορές, με ενιαίο κανόνα, ενιαίο επόπτη και ενοποίηση για τις χρηματιστηριακές πλατφόρμες.
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ/Απώλειες στις τράπεζες λόγω κακού IT © Unsplash/EPA/Thomas Lohnes/powergame.gr
Το αδιέξοδο της ένωσης των χρηματιστηρίων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί εδώ και χρόνια, σύμφωνα με τη FAZ, να ολοκληρώσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union), που αποσκοπεί στη διεύρυνση της ρευστότητας και στην κατεύθυνση περισσότερων ευρωπαϊκών κεφαλαίων σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Ωστόσο, το εγχείρημα παραμένει στάσιμο, καθώς μικρότερες χώρες –όπως το Λουξεμβούργο, η Κύπρος και η Ιρλανδία– αντιδρούν στην προοπτική κεντρικής ευρωπαϊκής εποπτείας.
Οι χώρες αυτές, όπως επισημαίνει η FAZ, έχουν οικοδομήσει την ανταγωνιστικότητά τους πάνω σε ένα πιο «χαλαρό» εποπτικό πλαίσιο, το οποίο προσελκύει διεθνείς χρηματοοικονομικούς ομίλους. Μια αυστηρότερη εποπτεία από τις Βρυξέλλες θα περιόριζε αυτό το πλεονέκτημα τοποθεσίας.
Ωστόσο, η συζήτηση παίρνει πλέον νέα τροπή. Το Βερολίνο φαίνεται διατεθειμένο να εγκαταλείψει την αντίστασή του απέναντι σε μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή χρηματοοικονομική εποπτεία.
Ο Μερτς, υποστηριζόμενος και από τον υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ (SPD), άφησε να εννοηθεί πως η Γερμανία είναι ανοιχτή σε μια νέα αρχιτεκτονική εποπτείας, υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στο Παρίσι και με τη συνδρομή της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη.
Στο επίκεντρο βρίσκεται το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Όπως σημειώνει η FAZ, πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες, από τον κλάδο της τεχνολογίας έως τη βιομηχανία, προτιμούν τη Wall Street λόγω της βαθύτερης ρευστότητας και της μεγαλύτερης βάσης επενδυτών.
Η εικόνα αυτή προκαλεί ανησυχία στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει πληθυσμό μεγαλύτερο από τις ΗΠΑ και τον Καναδά μαζί, η κεφαλαιαγορά της παραμένει κατακερματισμένη. Ο Μερτς προειδοποίησε ήδη από τον Ιούνιο πως «η Ευρώπη δεν μπορεί να στηρίζει την ανάπτυξή της σε ένα τόσο διασπασμένο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον».
Η δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου θα μπορούσε, κατά τον ίδιο, να αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα για την επαναπατρισμό επενδύσεων και τη διασφάλιση χρηματοδότησης για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Η έκθεση Ντράγκι και το νέο χρηματοοικονομικό πλαίσιο
Την πρόταση Μερτς ενισχύει και η πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ καλεί σε πλήρη ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, περιλαμβάνοντας μια κεντρική εποπτεία κατά το πρότυπο της αμερικανικής SEC (Securities and Exchange Commission).
Μόνο έτσι, υποστηρίζει, μπορεί η Ευρώπη να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες της θα έχουν πρόσβαση σε επαρκή χρηματοδότηση για να σταθούν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Η Handelsblatt σημειώνει ότι η ESMA θα μπορούσε να διαδραματίσει τον ρόλο της ενιαίας εποπτικής αρχής, σε στενή συνεργασία με την ΕΚΤ, που ήδη εποπτεύει τις μεγάλες τράπεζες της Ευρωζώνης. Η γαλλογερμανική συνεργασία θεωρείται κομβική για την επιτυχία του εγχειρήματος — και το γεγονός ότι το Βερολίνο δείχνει πλέον διατεθειμένο να συναινέσει, αλλάζει τα δεδομένα.
Μάριο Ντράγκι και Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν © EPA/OLIVIER HOSLET
Ρύθμιση, ρευστότητα και τραπεζικός τομέας
Παράλληλα, ο καγκελάριος Μερτς επανέφερε στο προσκήνιο και το ζήτημα της απορρύθμισης του τραπεζικού τομέα. Όπως δήλωσε, «οι τράπεζες υπόκεινται σε υπερβολική ρύθμιση – κάτι που εμποδίζει την ανάπτυξη». Σύμφωνα με τη FAZ, το Βερολίνο θεωρεί πως η υπερβολική γραφειοκρατία στις τραπεζικές συναλλαγές περιορίζει τη δυνατότητα χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ιδίως σε περιόδους αυξημένων επιτοκίων.
Ο συνδυασμός μιας ευρωπαϊκής αγοράς κεφαλαίου με ελαφρύτερους κανονισμούς θα μπορούσε, σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, να αποτελέσει ένα νέο μοντέλο χρηματοδότησης που θα ενισχύσει την ανάπτυξη και θα στηρίξει τις επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο: Όραμα ή πολιτική αναγκαιότητα
Αναλυτές που επικαλείται η Handelsblatt επισημαίνουν πως η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου δεν είναι απλώς οικονομικό σχέδιο αλλά πολιτική στρατηγική. Σε μια περίοδο αυξημένων γεωοικονομικών εντάσεων, η Ευρώπη επιχειρεί να μειώσει την εξάρτησή της από τις αμερικανικές αγορές και να διαμορφώσει μια οικονομική κυριαρχία που θα στηρίζει την πολιτική της αυτονομία.
Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών κέντρων (Παρίσι, Φρανκφούρτη, Άμστερνταμ, Δουβλίνο) και οι διαφορετικές φορολογικές πολιτικές ενδέχεται να καθυστερήσουν την εφαρμογή του σχεδίου. Επιπλέον, η αντίσταση μικρών κρατών που φοβούνται την απώλεια εθνικής εποπτείας εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο.
Παρά ταύτα, όπως σχολιάζει η FAZ, το γεγονός ότι η Γερμανία και η Γαλλία δείχνουν αυτή τη φορά ευθυγραμμισμένες, προσδίδει στην ιδέα του ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου μια πρωτοφανή πολιτική δυναμική.
Προς ένα νέο χρηματοοικονομικό οικοσύστημα
Η συζήτηση για το Χρηματιστήριο της Ευρώπης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων που επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα ενιαίο ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό οικοσύστημα. Στόχος είναι εκτός από το να μειωθεί η εξάρτηση από τις ΗΠΑ, να ενισχυθεί η ικανότητα απορρόφησης επενδύσεων και να καταστεί η Ευρώπη πιο ανθεκτική σε μελλοντικές κρίσεις.
Εάν το σχέδιο προχωρήσει, η ΕΕ θα μπορούσε να αποκτήσει έναν νέο θεσμό-πυλώνα για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, αντίστοιχο του ρόλου που διαδραματίζει η Wall Street για την αμερικανική οικονομία.
Όπως καταλήγει η Handelsblatt, «η Ευρώπη χρειάζεται μια αγορά κεφαλαίων που να αντικατοπτρίζει το μέγεθος και τη βαρύτητά της στον κόσμο – ένα πραγματικά ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο για τον 21ο αιώνα». Ωστόσο, ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, καθώς διαφορετικές δυνάμεις ανταγωνίζονται μέσα στην ΕΕ προσθέτοντας βαρίδια, χάνοντας την κοινή συνισταμένη.
