Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει ένα φιλόδοξο πακέτο μεταρρυθμίσεων με σκοπό να ενοποιήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Το σχέδιο, που θα παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο, προβλέπει τροποποίηση περίπου 10 βασικών νομοθεσιών -όπως οι MiFID, MiFIR, EMIR, AIFMD, UCITS, CSDR και MiCA- ώστε να διευκολυνθεί η ροή επενδύσεων και να δημιουργηθεί μια πραγματικά ενιαία κεφαλαιαγορά χωρίς εθνικά εμπόδια.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, κεντρικό στοιχείο της πρότασης είναι η μεταφορά περισσότερων εποπτικών αρμοδιοτήτων από τις εθνικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), η οποία θα αποκτήσει νέο μοντέλο διακυβέρνησης και χρηματοδότησης. Η μεταρρύθμιση στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη συγκράτηση των ευρωπαϊκών νεοφυών επιχειρήσεων που μεταναστεύουν στις ΗΠΑ για πρόσβαση σε κεφάλαια -αίτημα το οποίο έχει επαναλάβει πολλάκις τόσο ο Μάριο Ντράγκι όσο και ο Ενρίκο Λέτα στις εκθέσεις τους για την ανταγωνιστικότητα στη «Γηραιά Ήπειρο».
Ωστόσο, το συγκεκριμένο σχέδιο αναμένεται να προκαλέσει έντονες πολιτικές αντιδράσεις, καθώς αρκετά κράτη – μέλη, όπως το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και εν μέρει η Γερμανία- αντιτίθενται στην κεντρική εποπτεία των αγορών από τις Βρυξέλλες. Παρά τις διαφωνίες, όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η ενοποίηση των αγορών αποτελεί κρίσιμο βήμα για την οικονομική ολοκλήρωση και την παγκόσμια ισχύ της ΕΕ, καθώς ήδη το χάσμα με ΗΠΑ και Κίνα είναι πολύ μεγάλο.
Πού πέφτει το βάρος
Σε αυτό το ευρύ πακέτο μεταρρυθμίσεων, με σκοπό την ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών της ΕΕ και την κατάργηση των εθνικών εμποδίων, που εξακολουθούν να περιορίζουν τη ροή επενδύσεων εντός της ΕΕ, καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα τομέων: από τη ρύθμιση των επενδυτικών προϊόντων και των κρυπτονομισμάτων έως τον γενικό σχεδιασμό του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ.
Κεντρικός στόχος αυτών των αλλαγών είναι να διευκολυνθούν οι επενδύσεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας και ανάπτυξης, ιδίως σε σχέση με τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους ανταγωνιστές εκτός ΕΕ.
Σημειώνεται ότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζει η Κομισιόν, είναι ότι οι ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) συχνά αναγκάζονται να μεταφέρονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για να εξασφαλίσουν επενδύσεις. Με το νέο πακέτο μεταρρυθμίσεων, οι Βρυξέλλες θέλουν να ανακόψουν αυτήν την τάση, δημιουργώντας ένα πραγματικά ενιαίο και ανοικτό ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό περιβάλλον, το οποίο θα προσφέρει στις επιχειρήσεις ίσες ευκαιρίες σε όλα τα κράτη – μέλη.
Η μεταρρύθμιση θα είναι εκτεταμένη και θα αφορά, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, θεμελιώδεις κανονισμούς, όπως οι MiFID και MiFIR (για τις χρηματοπιστωτικές αγορές), EMIR (για τους οργανισμούς εκκαθάρισης), AIFMD και UCITS (για τα επενδυτικά ταμεία), CSDR (για τα κεντρικά αποθετήρια αξιών) και MiCA (για τα κρυπτονομίσματα). Παράλληλα, η Επιτροπή θα προτείνει αναμόρφωση του εποπτικού πλαισίου, επιδιώκοντας να μεταφέρει περισσότερες αρμοδιότητες στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), η οποία εδρεύει στο Παρίσι.
Ποιοι αντιδρούν
Αυτή η μεταφορά εποπτείας αποτελεί το πιο πολιτικά ευαίσθητο σημείο του σχεδίου, καθώς σήμερα η εποπτεία των χρηματοπιστωτικών εταιρειών ασκείται κυρίως σε εθνικό επίπεδο. Πολλές μικρές χώρες, όπως το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία, αντιδρούν έντονα, φοβούμενες ότι θα χάσουν σημαντικά πλεονεκτήματα και δραστηριότητες προς το Παρίσι.
Από την άλλη πλευρά, η Γαλλία υποστηρίζει ενεργά την ενίσχυση του ρόλου της ESMA, ενώ η Γερμανία εμφανίζεται διχασμένη: αν και παραδοσιακά είναι επιφυλακτική απέναντι στην κεντρική εποπτεία, η νέα πολιτική ηγεσία της (βλ. Μερτς) έχει εκφράσει ενδιαφέρον για τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου.
Η Επιτροπή σχεδιάζει ακόμη να αναμορφώσει και τη διοικητική δομή της ESMA, εισάγοντας ένα ανεξάρτητο εκτελεστικό συμβούλιο υπεύθυνο για τις αποφάσεις εποπτείας, ενώ παράλληλα θα αυξηθεί η χρηματοδότηση από τέλη εποπτείας που πληρώνουν οι ίδιες οι εταιρείες του κλάδου.
