Μια εξέλιξη που θα μπορούσε να ξεκλειδώσει πολύτιμα επενδυτικά κεφάλαια στην Ευρώπη και να ενισχύσει την αναπτυξιακή προοπτική των οικονομιών θα ήταν η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Οι Βρυξέλλες φαίνεται πως είναι αποφασισμένες να ανοίξουν τον δρόμο προς αυτήν την κατεύθυνση, προτείνοντας μια σειρά μέτρων για τη δημιουργία της «Ένωσης Αποταμίευσης και Επενδύσεων» (SIU).
Απώτερος στόχος είναι η κινητοποίηση αποταμιεύσεων της τάξεως των 33 τρισ. δολαρίων. Όπως δήλωσε η επίτροπος Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε, «εδώ και καιρό, η Ευρώπη έχει αποδεχτεί τον κατακερματισμό των αγορών κεφαλαίου», μια κατάσταση που «παραθέτει εμπόδια στην ανάπτυξη». Οι προτάσεις της Κομισιόν εστιάζουν σε ένα κοινό πλαίσιο εποπτείας για τα χρηματιστήρια, τα κρυπτονομίσματα και τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.
Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και η ενοποίηση των αγορών κεφαλαίου θεωρούνται από τον Μάριο Ντράγκι, πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), και τον Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας, κρίσιμα βήματα για να καταφέρει η Ε.Ε να ανταπεξέλθει στις σημερινές προκλήσεις καθώς οι επενδυτικές ροές θα διαχέονταν αμεσότερα σε επιχειρηματικές δραστηριότητες με προοπτικές.
Σήμερα οι τραπεζικές αγορές είναι κατακερματισμένες και οι χρηματοοικονομικοί κλάδοι είναι διασπασμένοι εντός της Ε.Ε, καθώς τα κράτη-μέλη διστάζουν να παραχωρήσουν δικαιοδοσίες σε μια ενιαία αρχή. Η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο ανήκουν στις χώρες-μέλη της Ε.Ε που είναι επιφυλακτικά στην ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης.
«Οι ρυθμιστικές αρχές των χωρών-μελών γνωρίζουν καλύτερα από την ESMA τις ιδιαιτερότητες των αγορών τους», δήλωσε στην Les Echos ο Τομ Θέομπαλντ, διευθύνων σύμβουλος του Luxemburg for Finance (LFF), μια υπηρεσία που προωθεί το κράτος ως χρηματοοικονομικό κέντρο. Σκεπτική είναι, επίσης, η Γερμανία διότι φοβάται μήπως η Φρανκφούρτη, όπου διατηρεί την έδρα της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, χάσει την επιρροή της υπέρ του Παρισιού.
Αυτή είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα για την Ε.Ε που δεν επωφελείται από την κινητικότητα κεφαλαίων που έχει η Wall Street και η Σίλικον Βάλεϊ στις ΗΠΑ. Κάποια από τα μέτρα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η δημιουργία ενός «Διαχειριστή Πανευρωπαϊκής Αγοράς» (Pan-European Market Operator) και η ενίσχυση του συντονιστικού ρόλου της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority, ESMA).
Στις εκθέσεις που δημοσιοποίησαν περίπου ενάμιση χρόνο πριν, οι κ.κ Ντράγκι και Λέτα επιμένουν στην ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης -τα θεμέλια της οποίας τέθηκαν το 2012 με τη δημιουργία της ESMA, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SBA) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Ο Ντράγκι υπολογίζει πως η Ε.Ε έχει ανάγκη από ετήσιες επενδύσεις 750 με 800 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτηθεί η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η τόνωση της άμυνας στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Σήμερα η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων βασίζεται, κυρίως, στα τραπεζικά συστήματα των κρατών-μελών, ενώ οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει εκτενώς τις αγορές κεφαλαίου.
Η ημιτελής Τραπεζική Ένωση δυσχεραίνει την ικανότητα των τραπεζών να λειτουργούν αποτελεσματικά σε όλο το εύρος της Ε.Ε, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητά τους να υποστηρίξουν μεγάλα, καινοτόμα και διασυνοριακά έργα. Όσοι βλέπουν με επιφυλακτικότητα την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης υπενθυμίζουν τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκλήθηκαν στον κόσμο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008.
Εντούτοις, η αμερικανική οικονομία παραμένει ένας ελκυστικός προορισμός για τους επενδυτές, με τον ενθουσιασμό των αγορών για τις προοπτικές της τεχνητής νοημοσύνης να ανοίγει τον δρόμο στην καινοτομία και σε μεγάλα έργα. Το γεγονός ότι οι αγορές κεφαλαίου της Ε.Ε είναι κατακερματισμένες εμποδίζει τη μαζική δεξαμενή ιδιωτικού κεφαλαίου να διοχετευθεί στις πιο παραγωγικές επενδυτικές ευκαιρίες σε ολόκληρη την ΕΕ. Μάλιστα αρκετά κεφάλαια συχνά ρέουν εκτός ΕΕ προς πιο ανεπτυγμένες αγορές, όπως οι ΗΠΑ.
