Είναι συγκεκριμένες οι κόκκινες γραμμές που τραβούν οι αγορές στις κυβερνήσεις. Μία αφορά τις υποχρεώσεις των κρατών και την τάση των κυβερνήσεων να δαπανούν πέρα από τα όρια τους. Μια άλλη είναι η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών στη διαχείριση του κόστους δανεισμού που αποτελεί κοινό παρονομαστή σε όλες τις οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου. Οι ΗΠΑ «δικάζονται» σήμερα από τις αγορές σε αυτά τα δυο μέτωπα. Μετά την υπογραφή του «μεγάλου, όμορφου νομοσχεδίου» από τον Αμερικανό πρόεδρο, το οποίο αναμένεται να αυξήσει περαιτέρω το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ κατά 3,4 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, οι αγορές προβληματίζονται για το εάν ο Κέβιν Χάσετ, νυν επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, θα αναλάβει τα ηνία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed).
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει κρύψει την επιθυμία του για χαμηλότερα επιτόκια, θεωρώντας πως έτσι θα αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της οικονομικής πολιτικής του και δεν θα χάσει την εύνοια των πολιτών. Οι επενδυτές φοβούνται μήπως ο Χάσετ πράξει ανάλογα και δεν εστιάσει στις υποχρεώσεις της Fed, οι οποίες αφορούν κυρίως τη σταθερότητα των τιμών και τη θωράκιση της απασχόλησης. Έχοντας ήδη την προσοχή τους στραμμένη στη διήμερη συνεδρίαση της Fed που ξεκινά σήμερα και ολοκληρώνεται αύριο, οι αγορές στις ΗΠΑ προσπαθούν να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις από μια πέραν του δέοντος χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ, την ισχυρότερη οικονομία του κόσμου.
Μείωση των επιτοκίων αυτήν την εβδομάδα, αλλά μεγάλη αβεβαιότητα για τις προθέσεις της Fed το 2026
Αν και έχει ήδη προεξοφληθεί μια μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στη διήμερη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου από το τρέχον φάσμα του 3,75% με 4%, το τοπίο είναι θολό για τις επόμενες κινήσεις της Fed μέσα στο 2026. Πληροφορίες θέλουν τη Fed να είναι διχασμένη. Η στόχευση του Λευκού Οίκου στη Λίζα Κουκ, ενός από τα 12 μέλη του διοικητικού συμβουλίου που αποφασίζουν για τα επιτόκια, επιδιώκοντας την απομάκρυνσή της αλλά και ο διορισμός του Στέφεν Μίραν, ο οποίος επίσης ανήκει τον κλειστό κύκλο του Τραμπ, ξενίζουν τη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Σημειωτέον ότι η θητεία του Τζερόμ Πάουελ, νυν προέδρου της Fed, λήγει τον επόμενο Μάιο.
Άνοδος των αποδόσεων, υποχώρηση του δολαρίου
Μετά τις πληροφορίες του πρακτορείου Bloomberg στα τέλη Νοεμβρίου που αποκάλυψαν πως ο Χάσετ θα είναι η πρόταση του Λευκού Οίκου για την αντικατάσταση του Πάουελ, η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ αναρριχήθηκε από το 3,9% στο 4,2%, αντανακλώντας το υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για μια άνοδο της τάξεως των 20 μονάδων βάσης από τα χαμηλά επίπεδα του Οκτωβρίου που είναι, μάλιστα, ασυνήθιστη την ώρα που η Fed αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια.
Ο δείκτης του δολαρίου, ο οποίος προσμετρά την ισοτιμία του έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων, έχει υποχωρήσει από το 100 στο 99,066 μέσα στο ίδιο διάστημα, αντικατοπτρίζοντας την εξασθένιση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Περαιτέρω αποδυνάμωση του δολαρίου εκτιμάται πως είναι πιθανή εάν ενταθούν οι παρεμβάσεις του Λευκού Οίκου στη Fed. Ενδεικτικό είναι ότι από τις αρχές του έτους, το ευρώ έχει αναρριχηθεί πάνω από 12% έναντι του δολαρίου παρά το ότι τα επιτόκια στην Ευρωζώνη είναι χαμηλότερα.
Παράγοντες των αγορών δεν ανησυχούν τόσο για την επιλογή του Χάσετ, την οποία φαίνεται να υποβάθμισε ο Τραμπ μόλις έλαβε προειδοποιητικά μηνύματα από παράγοντες της Wall Street, όσο για την «ευθυγράμμιση» της Fed με τις επιταγές του Λευκού Οίκου. Σενάρια θέλουν ακόμη και τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπένσετ, να αναλαμβάνει την προεδρία της Fed. Πάνω απ’ όλα, οι επενδυτές δεν συμφωνούν με την άποψη του Τραμπ ότι περισσότερες μειώσεις των επιτοκίων θα οδηγήσουν σε πτώση των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα και έτσι σε υποχώρηση των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια, τις πιστωτικές κάρτες και κάθε άλλης κατηγορίας πιστώσεων. Αντίθετα το κόστος εξυπηρέτησης του αμερικανικού χρέους θα αυξηθεί λόγω μιας κρίσης εμπιστοσύνης στην ανεξαρτησία της Fed, προειδοποιεί η Wall Street.
Το παράδειγμα προς αποφυγή του «μίνι-προϋπολογισμού» της Λις Τρας και ο κίνδυνος μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης από τη Fed
Σύμφωνα με αναλυτές της Man Group, η Fed μπορεί να χρειαστεί ακόμη και να καταφύγει σε μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης για να μειωθούν οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων των ΗΠΑ. Η Κριστίνα Χόπερ, επικεφαλής στρατηγικής στον μεγαλύτερο εισηγμένο όμιλο του κλάδου των hedge funds με έδρα το Λονδίνο, παρέπεμψε στη δημοσιονομική κρίση που προκλήθηκε από τον «μίνι-προϋπολογισμό» της Λιζ Τρας, τον Σεπτέμβριο του 2022. Προτάσεις για τεράστιες περικοπές φόρων χωρίς κανένα αντίβαρο στον προϋπολογισμό οδήγησαν τότε σε ελεύθερη πτώση τη στερλίνα και κατακόρυφη άνοδο τις αποδόσεις των βρετανικών ομολόγων. Αν και η Τρας παραιτήθηκε λίγο μετά, τα σημάδια από εκείνη την κρίση είναι ακόμη ορατά. Το κόστος δανεισμού της Βρετανίας παραμένει υψηλό σε σχέση με κάθε άλλο κράτος της Ομάδας των Επτά, γεγονός που υπενθυμίζει ότι «παίζει ρόλο η αξιοπιστία των υψηλών αξιωματούχων», έγραψε η Χόπερ σε ανάρτηση στο Linkelin.
Η νομισματική πολιτική της Fed δεν επηρεάζει μόνον το αμερικανικό χρέος αλλά και τα ομόλογα άλλων κρατών που έχουν δανειστεί σε όρους δολαρίου. Συν τοις άλλοις, η Ιαπωνία, η Βρετανία και η Κίνα είναι οι μεγαλύτεροι επενδυτές τίτλων των ΗΠΑ στο εξωτερικό. Μια πτώση των τιμών στα αμερικανικά ομόλογα, οι οποίες κινούνται αντίθετα από τις αποδόσεις μπορεί να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που είναι απαγορευτική για μεγαλύτερες μειώσεις των επιτοκίων είναι η άνοδος του πληθωρισμού στις ΗΠΑ στο 3% τον Σεπτέμβριο αντί του 2,3% που ίσχυε τον Απρίλιο, δηλαδή όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών εις βάρος δεκάδων μικρών και μεγάλων οικονομιών. Απογοητευτικά είναι, από την άλλη πλευρά, τα στοιχεία για την ανεργία καθώς αυξήθηκε στο 4,4% τον Σεπτέμβριο από το 4% τον Ιανουάριο.
Πρόσφατα στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα λόγω του προσωρινού κλεισίματος των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, το οποίο προκλήθηκε από τη διαμάχη του Κογκρέσου για τη χρηματοδότηση τους. Ο Χάσετ, ο οποίος υπήρξε οικονομολόγος της Fed, επιμένει ότι οι τιμές είναι σταθερές και υποστηρίζει πως οι δασμοί του Λευκού Οίκου έχουν ενισχύσει την οικονομία. Μερίδα αναλυτών, ωστόσο, τονίζει ότι ο πρόεδρος της Fed δεν ορίζει μόνος τα επιτόκια αλλά μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. «Πιστεύω ότι η αγορά κατανοεί ότι ο πρόεδρος δεν αποφασίζει για τα επιτόκια. Ο πρόεδρος καθοδηγεί μια επιτροπή και 12 άτομα έχουν δικαίωμα ψήφου», δήλωσε ο Αρτ Χόγκαν, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής αγοράς στην B. Riley Wealth, στο πρακτορείο Reuters. «Ένας πρόεδρος της Fed δεν θα μπορούσε να οδηγήσει μόνος του τη νομισματική πολιτική σε πιο χαλαρή πορεία κατά τη διάρκεια της θητείας του, απλώς δεν λειτουργεί έτσι», πρόσθεσε ο Χόγκαν. Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί πως θα ανακοινώσει έναν υποψήφιο στις αρχές του 2026.
