«Οι πετρελαιάδες ήρθαν πίσω στην πόλη» είπε χαρακτηριστικά στον Economist σερβιτόρος σε ένα από τα πιο ακριβά ξενοδοχεία στο Καράκας της Βενεζουέλας, σχολιάζοντας τον κόσμο που επέστρεψε στην πόλη. «Ήταν μία καλή εβδομάδα». Από τις 18 Οκτωβρίου, όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν να χαλαρώσουν σημαντικά τις πετρελαϊκές -και όχι μόνο- κυρώσεις σε βάρος της κυβέρνησης του Νικολάς Μαδούρο, αρχικά για ένα εξάμηνο, μία σειρά μηνυμάτων δείχνουν πως το ενδιαφέρον επιστρέφει για τα αποθέματα της πλούσιας σε μαύρο χρυσό χώρας.
Έτσι, όπως μετέδωσε το Reuters, η κρατική πετρελαϊκή της χώρας PDVSA (Petróleos de Venezuela SA) προτίθεται να πουλήσει, μέσω μεσάζοντα, ως και ένα εκατομμύριο βαρέλια αργό πετρέλαιο από το υποθαλάσσιο κοίτασμά της στο Κοροκόρο, το οποίο το 2019 σταμάτησε την παραγωγή. Από τη στιγμή που η Ουάσιγκτον ήρε σημαντικά τις κυρώσεις, η PDVSA κατανέμει ήδη φορτία αργού και μαζούτ μέσω ελάχιστα γνωστών μεσαζόντων που συνάπτουν συμβάσεις με εμπορικές εταιρείες, οι οποίες τελικά τα παραδίδουν στα διυλιστήρια. Εφόσον επιβεβαιωθεί η πληροφορία, θα είναι η πρώτη αγοραπωλησία που γίνεται σε τέτοια κλίμακα εδώ και δύο χρόνια.
Η τελευταία εξαγωγή από το Κοροκόρο ήταν το 2021, σε Ασιάτη αγοραστή, ενώ πριν τις κυρώσεις η μεγαλύτερη αγορά για το βενεζοελάνικο αργό ήταν η αμερικανική. Από ευρωπαϊκής πλευράς, ο ιταλικός κολοσσός Eni και ο ισπανικός Repsol έχουν σημαντικές επενδύσεις στη χώρα, μεταξύ αυτών συνεκμεταλλεύονται το οικόπεδο Perla μέσω της κοινοπραξίας Cardon IV, στην οποία μοιράζονται ποσοστό 50:50. Αλλά και μεμονωμένα οι δύο εταιρείες διατηρούν ποσοστά σε αρκετά πετρελαϊκά οικόπεδα της Βενεζουέλας. Από τις 18 Οκτωβρίου, η PDVSA και η ιταλική Eni φέρονται να παράγουν και να αποθηκεύουν περίπου 2.000 βαρέλια αργού Corocoro την ημέρα σε πλωτή εγκατάσταση αποθήκευσης και εκφόρτωσης.
Περιγράφοντας την τρέχουσα συγκυρία στην Βενεζουέλα ως μία «ευκαιρία», ο Φραντσέσκο Γκατέι, οικονομικής διευθυντής της Eni, είπε στην τελευταία ενημέρωση προς τους επενδυτές πως η εταιρεία, που είναι και η μεγαλύτερη ενεργειακή της Ιταλίας, αναμένεται να κάνει περισσότερες εισαγωγές, καθώς θα αυξάνεται η παραγωγή του Καράκας. Ο Ζοσού Ζον Ιμάζ, διευθύνων σύμβουλος της Repsol, χαρακτήρισε «καλά νέα» για τα ισπανικά διυλιστήρια την άρση των κυρώσεων, τα οποία δίνουν την ευκαιρία να επεξεργαστεί περισσότερο βενεζοελάνικο αργό πετρέλαιο.
Το πρόγραμμα «πετρέλαιο έναντι χρέους»
Μετά την επιβολή των κυρώσεων από πλευράς ΗΠΑ το 2019, με σκοπό τον οικονομικό στραγγαλισμό και την απομάκρυνση του καθεστώτος Μαδούρο, η Eni και η Respol ήταν οι μοναδικές δύο ευρωπαϊκές πετρελαϊκές που συνέχισαν το εμπόριο, μέσω του προγράμματος «πετρέλαιο έναντι χρέους» που ενέκρινε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Στόχος ήταν η προμήθεια διυλισμένων προϊόντων από την PDVSA και η ενίσχυση των παραδόσεων πετρελαίου στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global Commodity Insights, το 2019, η Ευρώπη εισήγαγε 31,3 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου από τη Βενεζουέλα -μεταξύ αυτών 1,9 εκατ. βαρέλια της Eni και 13,9 εκατ. βαρέλια της Repsol. Στη συνέχεια, στα πλαίσια του προγράμματος «πετρέλαιο έναντι χρέους» η παραγωγή της Eni στη Βενεζουέλα αυξήθηκε από 2.000 βαρέλια ημερησίως το 2020 σε 4.000 βαρέλια ημερησίως το 2021, ενώ της Repsol από 2 εκατ. βαρέλια ετησίως σε 3 εκατομμύρια το 2021.
Πηγή: S&P Global Insight
Τελικά όμως, εκείνη τη χρονιά, οι δύο εταιρείες σταμάτησαν τις εισαγωγές, λόγω της αστάθειας στην παραγωγή. Το β’ μισό του 2022, εισήγαγαν ξανά 5,1 εκατ. βαρέλια και τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2023, περί τα 6 εκατ. βαρέλια.
Η άρση των κυρώσεων και τo τελεσίγραφο της 30ης Νοεμβρίου
Στις 18 Οκτωβρίου, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι άρει σχεδόν όλους τους περιορισμούς που είχε επιβάλλει στο πετρέλαιο, τον τραπεζικό και μεταλλευτικό τομέα της χώρας, «επιβραβεύοντας» την κυβέρνηση για την συμφωνία που είχε κάνει, την προηγούμενη μέρα, με την αντιπολίτευση, σε συνάντηση στα Μπαρμπέιντος. Προϋπόθεση για την παράταση της άρσης, που ορίστηκε αρχικά για ένα εξάμηνο, είναι πως η χώρα θα διεξαγάγει το ερχόμενο έτος, «ελεύθερες και αμερόληπτες εκλογές».
Αμερικανοί πολίτες και νομικές οντότητες και άλλοι ξένοι -με την εξαίρεση της ρωσικής κυβέρνησης- μπορούν πλέον να συνεργαστούν με την PDVSA. Οι ΗΠΑ περιόρισαν επίσης τις κυρώσεις στον τραπεζικό τομέα και απελευθέρωσαν τις δευτερογενείς συναλλαγές σε κρατικά ομόλογα της Βενεζουέλας, ενώ αφαίρεσαν από την μαύρη λίστα τους την κρατική βενεζοελάνικη μεταλλευτική εταιρεία Minerven. Παρέμειναν σε ισχύ οι κυρώσεις σε βάρος 110 φυσικών προσώπων, μεταξύ αυτών και του προέδρου Νικολάς Μαδούρο.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές εξελίξεις μέσα στο επόμενο διάστημα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δώσει περιθώριο στο Καράκας ως τις 30 Νοεμβρίου να ξεκινήσει μία διαδικασία ομαλοποίησης με τη Μαρία Κορίνα Ματσάδο, την υπέρμαχο της ελεύθερης αγοράς συντηρητική υποψήφια της αντιπολίτευσης, που επικράτησε στους εσωκομματικούς προκριματικούς της 22ας Οκτωβρίου.
Η αύξηση στην παραγωγή θα εξαρτηθεί στη συνέχεια από τις επενδύσεις που θα μπορέσουν να γίνουν ώστε να αναβιώσει ο πετρελαϊκός τομέας της χώρας. Συνολικά η παραγωγή στη Βενεζουέλα έχει μειωθεί, από το 2008 μέχρι πέρυσι, από 3 εκατ. βαρέλια το χρόνο σε 716.000 βαρέλια το χρόνο, σύμφωνα με τον OΠΕΚ.
