Την αξιοποίηση των πρώτων 4 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης που έλαβε η χώρα μας ως προκαταβολή, αναμένει η αγορά και το υπουργείο Οικονομικών έχει βάλει φουλ τις μηχανές για να τα μοιράσει δίκαια και να ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας.
Το σημαντικό είναι ότι στο ταμείο της χώρας θα βρεθούν περισσότερα από 37-38 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με αυτό που υπήρχε αποταμιευμένο στο β’ εξάμηνο του 2019 δηλαδή πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας.
Παρά τις εκταμιεύσεις πόρων μαμούθ που έγιναν μέσα στην πανδημία –και οι οποίες θα ξεπεράσουν τα 41 δισ. ευρώ από το ξέσπασμα της πανδημίας μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας ποτέ δεν έπεσαν κάτω από τα 29 δισ. ευρώ καθώς το οικονομικό επιτελείο και ο ΟΔΔΗΧ εκμεταλλεύτηκε τις ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά προκειμένου να διατηρήσει «πυρομαχικά».
Με την εκταμίευση της προκαταβολής των 4 δισ. ευρώ, δίνεται τώρα η δυνατότητα να ανακτηθούν τα υψηλότερα επίπεδα ταμειακών διαθεσίμων που καταγράφηκαν μέσα στο β’ εξάμηνο του 2019 αλλά και επιταχυνθούν οι επενδύσεις με στόχο ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη μέχρι το τέλος του χρόνου.
Παρά το «γεμάτο ταμείο», οι έξοδοι στις αγορές –στοχευμένες αυτή τη φορά- δεν θα σταματήσουν ενώ οι επόμενες κινήσεις προγραμματίζονται για το φθινόπωρο. Στόχος αυτή τη φορά θα είναι να εκμεταλλευτεί η χώρα τις ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούν στις αγορές με τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων να είναι αρνητικές για τις μικρές διάρκειες (τριών και πέντε ετών) ή μικρότερες της μιας ποσοστιαίας μονάδας για τις μεγαλύτερες διάρκειας των 10, 15 και 20 ετών.
Όσον αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης, από το φθινόπωρο το βάρος θα πέσει στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν συνδεθεί με την εκταμίευση της πρώτης δόσης η οποία προγραμματίζεται να γίνει στο τέλος του 2021 για να φέρει επιπλέον 3,5 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία. Ξεχωρίζουν οι φορολογικές διατάξεις (τα κίνητρα συγχώνευσης επιχειρήσεων, τα κίνητρα πραγματοποίησης ηλεκτρονικών πληρωμών, η κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας), η αναδιάρθρωση ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ αλλά και το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που θα φέρει την ενεργοποίηση του φόρου υγειονομικής ταφής ο οποίος θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο για όσους δεν ανακυκλώνουν.
Έρχεται το πρώτο πράσινο ομόλογο
Με έκδοση “πρασίνου ομολόγου” προχωρά το οικονομικό επιτελείο για ενισχύσει την ανάπτυξη την οποία θέλει να είναι όχι μόνο βιώσιμη αλλά και διατηρήσιμη, μέσα από δράσεις περιβαλλοντικών χρηματοδοτήσεων.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταικούρας προανήγγειλε την έκδοση ενός τέτοιου ομολόγου που θα είναι όπλο στην φαρέτρα του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους.
Οι δράσεις χρηματοδότησης του ομολόγου είναι:
- ενεργειακή επάρκεια,
- πρόληψη περιβαλλοντικής ρύπανσης,
- βιώσιμη γεωργία, αλιεία και δασοκομία,
- προστασία των οικοσυστημάτων,
- “καθαρές” μεταφορές,
- βιώσιμη διαχείριση των υδάτων
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα και άλλες χώρες ανάλογου μεγέθους, που αναμένουν τις αυξημένες ροές από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ για τους “πράσινους” στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα δυσκολευθούν ιδιαιτέρως να βρουν “πράσινα” projects που να συγκεντρώνουν δύο προϋποθέσεις, έτσι ώστε να καλυφθούν από εκδόσεις “πράσινων” ομολόγων: 1) να είναι “ορφανά” από χρηματοδότηση 2) να είναι μακροπρόθεσμου ορίζοντα, δηλαδή επί της ουσίας μεγάλα έργα.
Τέτοιου είδους ομόλογα μπορούν να χρηματοδοτήσουν και υφιστάμενα “πράσινα” projects , ως και δύο χρόνια πίσω, συνεπώς με καλή προετοιμασία- που ήδη γίνεται- η έκδοση του είναι εφικτή. Με δεδομένο, πάντως, ότι ο χαρακτήρας του είναι μακροπρόθεσμος και δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 3 δισ ευρώ, η δεύτερη έκδοση θα είναι σαφώς πιο δύσκολη.
Ένας ακόμα προβληματισμός για την Ελλάδα και άλλες χώρες αναλόγου μεγέθους, είναι μήπως τέτοιου είδους εκδόσεις, με ειδικά χαρακτηριστικά, “ροκανίσουν” το συμβατικό δανειακό πρόγραμμα. Ο προβληματισμός αυτός φαίνεται να αμβλύνεται από το γεγονός ότι ήδη καταγράφεται ενδιαφέρον στις αγορές για τέτοιου είδους ομόλογα, από επενδυτές που θέλουν να εμφανίσουν ένα πιο “καθαρό” πρόσωπο. Κι επειδή η ζήτηση σε καμία περίπτωση δεν καλύπτεται από την προσφορά, οι συνθήκες δεν είναι απαγορευτικές. Τουναντίον.
Τρία είναι τα θετικά τέτοιων κινήσεων:
- βελτιώνεται η εικόνα της χώρας
- χαμηλώνει το κόστος δανεισμού
- διευρύνεται η επενδυτική βάση.
Με αυτά τα δεδομένα, η έκδοση ενός “πράσινου” ομολόγου, που απορριπτόταν ως ειδικό προϊόν, με ξεχωριστή καμπύλη αποδόσεων, πλέον βαίνει ολοταχώς για το δανειακό πρόγραμμα της επόμενης χρονιάς. Ήδη η φάση της προεργασίας έχει ξεκινήσει, ωστόσο η επόμενη φάση υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει για τουλάχιστον 6 μήνες, όπου θα πρέπει να “στηθεί” το πλαίσιο, με τη συνεργασία όλων των συναρμόδιων υπουργείων για το κατάλληλο project. Στην τελική φάση, υπάρχει ανεξάρτητη πιστοποίηση για το κατά πόσο ένα τέτοιο ομόλογο καλύπτει τις “πράσινες” προδιαγραφές, ενώ συνήθως υπάρχει και ανεξάρτητος παρατηρητής (auditor) για την εξέλιξη του χρηματοδοτούμενου έργου.
