Ράλι 16 τρισ. δολ. καταγράφουν τα χρηματιστήρια παρά τις γεωοικονομικές εντάσεις. Παρά τον εμπορικό πόλεμο και τον πληθωρισμό, οι αγορές τρέχουν σε ιστορικά υψηλά.
Σε ακόμα ένα υψηλό ρεκόρ έφτασε ο αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης Dow Jones στη Wall Street . Οι μετοχές έχουν σημειώσει υψηλά ρεκόρ αυτή την εβδομάδα, ενώ τα spreads στα δάνεια για τις αμερικανικές εταιρείες έχουν συρρικνωθεί στο πιο σφιχτό τους σημείο αυτόν τον αιώνα.
Ο δείκτης blue-chip S&P 500 και ο τεχνολογικός Nasdaq Composite – αύξηση 14% και 17% αντίστοιχα φέτος – σημείωσαν νέα υψηλά ρεκόρ την Παρασκευή. Ο δείκτης των μικρομεσαίων Russell 2000 έφτασε επίσης στην κορυφή του Νοέμβρη 2024 μετά τη μείωση των επιτοκίων της Federal Reserve την Τετάρτη.
Το ράλι δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ: ο δείκτης MSCI All Country World, ο οποίος παρακολουθεί τις μετοχές σε ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες, έχει φτάσει σε υψηλό όλων των εποχών Οι αναδυόμενες μετοχές της αγοράς, που αποφεύγονται από τους επενδυτές τα τελευταία χρόνια, ξεπέρασαν τον παγκόσμιο δείκτη το 2025.
Τι προκαλεί αυτή την έκρηξη του χρηματιστηρίου; Δεν αυξάνεται η οικονομική ανάπτυξη ή τα πραγματικά εισοδήματα, αντίθετα, κινητήριος δύναμη είναι η επενδυτική φρενίτιδα στην τεχνητή νοημοσύνη από τους τεχνολογικούς κολοσσούς και η αύξηση των εταιρικών κερδών για τις μεγάλες εταιρείες σε συνδυασμό με την προοπτική μείωσης των επιτοκίων καθώς η Fed σηματοδότησε περαιτέρω περικοπές στην τελευταία της συνάντηση. Επίσης, υπάρχουν φήμες για εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Η χρηματιστηριακή φούσκα επεκτείνεται όλο και περισσότερο, παρά τις γεωοικονομικές ανισορροπίες που χτυπούν κόκκινο παγκοσμίως.
Άνοδος 16 τρισ. δολ. από την αρχή του έτους στα παγκόσμια χρηματιστήρια
Αποτελεί διαχρονικά ένα κάπως κυνικό χαρακτηριστικό των χρηματοοικονομικών αγορών: λειτουργούν –και οι άνθρωποι πίσω από αυτές– με απόσταση από τα παγκόσμια γεγονότα και τις γεωοικονομικές εξελίξεις.
Η σημερινή συγκυρία το επιβεβαιώνει: Οι μετοχές βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά, ύστερα από ένα εντυπωσιακό ράλι που έχει προσθέσει 16 τρισ. δολάρια σε χρηματιστηριακή αξία από τις αρχές του έτους. Το πετρέλαιο κυμαίνεται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας τετραετίας, ενώ οι επενδυτικοί κίνδυνοι απλώνονται από τα κρυπτονομίσματα έως τα λεγόμενα “meme stocks”.
Η αναμενόμενη μεταβλητότητα στις αμερικανικές αγορές κινείται κοντά στα χαμηλά ενός έτους, γεγονός που αντικατοπτρίζει την αυξημένη όρεξη για ρίσκο. Οι αμερικανικές μετοχές έχουν διαψεύσει, έως τώρα, όσους τις αμφισβητούσαν: παρά τον εμπορικό πόλεμο, τα δημοσιονομικά αδιέξοδα και τη φήμη του Σεπτεμβρίου ως “δύσκολου” μήνα, η αγορά κινείται ακάθεκτη προς νέα ιστορικά υψηλά.
Ωστόσο, για τους επενδυτές που ανησυχούν για το κατά πόσο αυτό το ράλι είναι βιώσιμο, η οικονομία ενδεχομένως να στέλνει προειδοποιητικά σημάδια ότι η δυναμική αυτή πλησιάζει στο τέλος της.
Την εβδομάδα έως τις 17 Σεπτεμβρίου σημειώθηκαν σημαντικές εκροές από τα αμερικανικά μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια, καθώς οι επενδυτές έγιναν επιφυλακτικοί σχετικά με τις υψηλές αποτιμήσεις της αγοράς μετά την πρόσφατη άνοδο των τιμών μέσω της μείωσης των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και έσπευσαν να κλειδώσουν κέρδη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της LSEG Lipper, οι επενδυτές άντλησαν καθαρά 43,19 δισ. δολάρια από τα αμερικανικά μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια την εβδομάδα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες καθαρές πωλήσεις τους από την εβδομαδιαία εκροή 50,62 δισ. δολαρίων στα μέσα Δεκεμβρίου 2024.
Μια ιστορική πορεία ανόδου στα χρηματιστήρια, αλλά για πόσο ακόμη
Ο δείκτης S&P 500 έχει προσθέσει 15 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση από τις αρχές Απριλίου, καταγράφοντας 27 νέα ρεκόρ μέσα στο 2025. Η άνοδος 34% τους τελευταίους πέντε μήνες –κυρίως λόγω της εκρηκτικής ανόδου των μετοχών τεχνολογίας– είναι ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί μόλις τέσσερις φορές από το 1950, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.
Ούτε οι δασμοί, ούτε ο πληθωρισμός, ούτε η επιβράδυνση στην αγορά εργασίας φαίνεται να φρενάρουν την άνοδο — τουλάχιστον προς το παρόν.
Οι δισεκατομμυριούχοι κερδισμένοι της αγοράς
Τα κέρδη αυτά δεν είναι μόνο στα χαρτοφυλάκια. Οι 400 πλουσιότεροι Αμερικανοί έχουν σήμερα καθαρή περιουσία 6,6 τρισ. δολάρια, αυξημένη κατά 1,2 τρισ. μέσα σε έναν χρόνο, χάρη στο ράλι των αγορών και την «τρέλα» γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη.
Πριν από δέκα χρόνια, για να εισέλθει κανείς στη λίστα του Forbes 400 αρκούσαν 1,7 δισ. δολάρια. Σήμερα, το κατώφλι συμμετοχής είναι 3,8 δισ. δολάρια, ενώ αυτό το ποσό πλέον βρίσκεται μόλις στο κατώτατο άκρο της κατάταξης.
Κι όμως, η λίστα συνεχίζει να ανανεώνεται: 14 νέα πρόσωπα εισήλθαν φέτος, εκ των οποίων τέσσερις διαθέτουν περιουσία άνω των 10 δισ. δολαρίων — αριθμοί που αντικατοπτρίζουν την αναδιανομή πλούτου εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων και ανισοτήτων.
Οι μειώσεις επιτοκίων δεν αρκούν αν η οικονομία δεν επιταχύνει
Οι αμερικανικές μετοχές έχουν εκπλήξει ακόμη και τους πιο δύσπιστους φέτος, σκαρφαλώνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, παρά την παγκόσμια εμπορική ένταση, τις δημοσιονομικές ανησυχίες και τη «δύσκολη» εποχικότητα του Σεπτεμβρίου. Όμως, για τους επενδυτές που ανησυχούν για τη βιωσιμότητα του ράλι, η οικονομία στέλνει ίσως το πρώτο προειδοποιητικό μήνυμα: η δυναμική που στήριξε την άνοδο ίσως να εξασθενεί.
Παρά τη στροφή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) προς νέες μειώσεις επιτοκίων, η επενδυτική όρεξη παραμένει ισχυρή. Ωστόσο, κάποιοι αναλυτές προειδοποιούν ότι η αγορά έχει ήδη τιμολογήσει υπερβολικά πολλά θετικά σενάρια — από την ευκολότερη νομισματική πολιτική έως την ανθεκτικότητα της οικονομίας απέναντι στους δασμούς. Εάν η εικόνα της ανάπτυξης χειροτερέψει, οι μετοχές ενδέχεται να βρεθούν εκτεθειμένες.
«Δεν παλεύουμε πια με τη Fed – κι αυτό είναι θετικό για τις μετοχές», δήλωσε ο Michael Sansoterra, επικεφαλής επενδύσεων στη Silvant Capital Management. «Αλλά αν η οικονομία τρέμει, οι traders μπορεί να αντιδράσουν σπασμωδικά, ξεπουλώντας τις τεχνολογικές μετοχές πρώτες.»
Επιβράδυνση εν μέσω «μέτριας» οικονομίας
Παρά τον ενθουσιασμό που έφερε η τελευταία μείωση επιτοκίων, παραμένει ασαφές αν η Fed αντέδρασε εγκαίρως ώστε να θωρακίσει την οικονομία από τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου.
Η FedEx, ενδεικτικά, ανακοίνωσε ότι αναμένει ζημιά 1 δισ. δολαρίων λόγω της μεταβλητότητας στο εμπόριο και της απώλειας φορολογικών απαλλαγών για εισαγωγές χαμηλής αξίας.
Την ίδια ώρα, οι οικονομολόγοι προβλέπουν επιβράδυνση του πραγματικού ΑΕΠ των ΗΠΑ στο 1,5% για το γ’ τρίμηνο (σε ετήσια βάση), από 3,3% το β’ τρίμηνο.
Κατά το Bloomberg Intelligence, το κλειδί είναι αν η οικονομία μπορεί να ξεφύγει από το καθεστώς «μέτριας ανάπτυξης», που ιστορικά συνδέεται με υποτονικές αποδόσεις στις μετοχές. Το μοντέλο τους δείχνει ότι σε περιόδους έντονων ανησυχιών για την ανάπτυξη — όπως τον περασμένο Μάιο — οι αγορές έχουν δώσει καλές ευκαιρίες. Αντίθετα, η τρέχουσα «ενδιάμεση φάση» δεν προσφέρει ούτε το ρίσκο ούτε τη βεβαιότητα που τροφοδοτούν ισχυρές κινήσεις.
Από το 1969, όταν το Bloomberg Intelligence δείχνει τιμή 0,5 (όπως τον Αύγουστο), ο S&P 500 έχει πετύχει μέση απόδοση μόλις 4% στο εξάμηνο που ακολουθεί. Για σύγκριση: όταν το μοντέλο δείχνει ύφεση, η μέση απόδοση φτάνει το 13%, και όταν δείχνει υγιή ανάπτυξη, κυμαίνεται γύρω στο 6%.
«Ο πήχης είναι υψηλός και η Fed πρέπει να πυροδοτήσει επιτάχυνση μέσω των μειώσεων», τόνισε η Gillian Wolff από το Bloomberg Intelligence. «Αλλιώς, ο ρυθμός ανόδου στις μετοχές δύσκολα θα διατηρηθεί.»
Η ίδια σημειώνει πως ο S&P 500 διαπραγματεύεται πλέον με δείκτη P/E (forward) κοντά στο 23, δηλαδή περίπου δύο τυπικές αποκλίσεις πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας 15ετίας — ένδειξη ότι ίσως είναι δύσκολο να υπάρξει περαιτέρω «συμπίεση αποδόσεων».
Οι ταύροι επιμένουν – αλλά το έδαφος δεν είναι χωρίς παγίδες
Παρά την αυξανόμενη επιφυλακτικότητα, οι αισιόδοξοι παραμένουν ενεργοί. Ο Sansoterra συνεχίζει να αγοράζει μετοχές τεχνολογίας, όπως οι Broadcom και Palantir, θεωρώντας ότι το ράλι έχει ακόμη περιθώρια.
«Πολλοί οικονομικοί κίνδυνοι έχουν ήδη ενσωματωθεί στις τιμές από την άνοιξη», δήλωσε ο Eli Horton από την TCW Group. «Θα χρειαστεί σοβαρή επιβράδυνση για να ανατραπούν οι προσδοκίες κερδών.»
Ιστορικά, όταν ο S&P 500 έχει καταγράψει τουλάχιστον 20 νέα ρεκόρ ως τα τέλη Αυγούστου, όπως συνέβη φέτος, το τελευταίο τετράμηνο του έτους κλείνει με μέση άνοδο 5,5%, σύμφωνα με τον Sam Stovall της CFRA Research.
Όμως, όπως σημειώνει, δεν αποκλείεται μια διόρθωση 5% μέσα στον Οκτώβριο — παραδοσιακά τον πιο ασταθή μήνα για τις αγορές.
«Μια νέα υποχώρηση ίσως πλησιάζει», λέει. «Αλλά οι traders δεν έχουν εξαντλήσει ακόμη όλα τα “καύσιμα” της αγοράς».
