Στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο κινήθηκαν οι τιμές του πετρελαίου τη Δευτέρα ενώ οι ασιατικές και ευρωπαϊκές αγορές κατέγραφαν απώλειες, αν και συγκρατημένες, αντανακλώντας τον προβληματισμό των επενδυτών για το τι έπεται μετά την επιχείρηση «Midnight Hammer» που ενέκρινε ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, για το χτύπημα τριών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Ανοδικά κινήθηκε, παράλληλα, ο χρυσός και το δολάριο έναντι άλλων ισχυρών νομισμάτων καθώς οι επενδυτές αναζητούν καταφύγιο για τη θωράκιση των κεφαλαίων τους. Οι εξελίξεις μετά την απευθείας επέμβαση των Αμερικανών στο Ιράν θα εξαρτηθούν από δυο βασικές παραμέτρους: έως ποιο βαθμό οι ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και με ποιόν τρόπο η Τεχεράνη θα επιλέξει να αντιδράσει.
Εξαίρεση στο ανήσυχο επενδυτικό κλίμα αποτελεί το χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ, το οποίο έχει καταγράψει κέρδη άνω του 7% κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε συνεδριάσεων. Στη συνεδρίαση της Κυριακής, ο χρηματιστηριακός δείκτης ΤΑ-125 έκλεισε με άνοδο 1,7%, την ώρα που ο υπόλοιπος κόσμος φοβάται εάν θα διαταραχθούν οι ροές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα κράτη του Κόλπου στην παγκόσμια οικονομία. Από την έναρξη των πυραυλικών επιθέσεων του Ισραήλ σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν μαζί με την εκτέλεση πυρηνικών επιστημόνων του θεοκρατικού καθεστώτος προ δέκα ημερών, οι διεθνείς αγορές ζυγίζουν τις επιπτώσεις μιας παρατεταμένης σύγκρουσης μεταξύ των δυο ισχυρότερων κρατών της Μέσης Ανατολής. Μετά την επιχείρηση των Αμερικανών τα ξημερώματα της Κυριακής, αυτή η αβεβαιότητα κορυφώθηκε καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος να απαντήσει η Τεχεράνη με αντίποινα, κλείνοντας τα Στενά του Ορμούζ ή πλήττοντας στρατιωτικές βάσεις και πετρελαϊκές μονάδες των ΗΠΑ σε κράτη του Κόλπου.
Αυτή η προοπτική έγινε πιο απειλητική μετά από την ανάρτηση του Τραμπ στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Truth Social: «Δεν είναι πολιτικά ορθή η χρήση του όρου «Αλλαγή Καθεστώτος», αλλά εάν το υφιστάμενο ιρανικό καθεστώς δεν καταφέρει να ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΙΡΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΞΑΝΑ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή Καθεστώτος???», έγραψε αργά την Κυριακή ο Αμερικανός πρόεδρος, προσθέτοντας το ακρώνυμο MIGA (Make Iran Great Again). Τα σχόλια αυτά ακολούθησαν αφότου μέλη της κυβέρνησης του είχαν τονίσει πως οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν μια διαφορετική κυβέρνηση στο Ιράν. Όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς στο δίκτυο NBC, «η άποψη μας ήταν πολύ ξεκάθαρη ότι δεν επιθυμούμε μια αλλαγή καθεστώτος. Δεν επιθυμούμε να το παρατείνουμε ή να προσθέσουμε κάτι παραπάνω από αυτό που έγινε». Συμπλήρωσε ότι «Θέλουμε να τερματίσουμε το πυρηνικό πρόγραμμα και στη συνέχεια θέλουμε να μιλήσουμε με τους Ιρανούς για έναν μακροπρόθεσμο συμβιβασμό».
Η επέμβαση των ΗΠΑ στις τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν – Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό – αποτέλεσε μια κίνηση ιστορικής σημασίας στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ αλλά εικάζεται πως μπορεί να προκαλέσει τριγμούς στην κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων, καθώς ο Τραμπ και το επιτελείο του είχαν υποσχεθεί στους ψηφοφόρους πως οι ΗΠΑ δεν θα άνοιγαν νέα πολεμικά μέτωπα στο εξωτερικό. Εδώ και δύο εικοσιτετράωρα αυτή η υπόσχεση κλονίζεται και αυξάνονται οι πιθανότητες να εμπλακούν οι ΗΠΑ σε μια παρατεταμένη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Εάν, μάλιστα οι Ιρανοί κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ τότε οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία θα είναι βαριές καθώς από εκεί διέρχεται το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Ήδη, πηγές από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Ιράν, αναφέρουν ότι το κοινοβούλιο της χώρας να ψήφισε υπέρ του κλεισίματος των Στενών που μοιράζεται το Ιράν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν, αλλά την τελική απόφαση θα λάβει ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της χώρας, Αλί Χοσεϊνί Χαμενεΐ.
Αυτή η πιθανότητα πυροδοτεί μεγάλη ανασφάλεια, με την τιμή του πετρελαίου Μπρεντ να φτάνει αρχικά τα 81,40 δολάρια το βαρέλι, προτού σταθεροποιηθεί στα 78,79 δολάρια. Στις ΗΠΑ, η τιμή του αργού πετρελαίου έφτασε τα 75,3 δολάρια το βαρέλι. Παράλληλα, η τιμή του χρυσού ξεπέρασε τα 3,360 δολάρια την ουγκιά, παρατείνοντας τα κέρδη σχεδόν στο 30% από τις αρχές του έτους. Μολονότι το δολάριο έχει πληγεί από τους δασμούς Τραμπ και τους φόβους πως θα αυξηθεί περαιτέρω το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ λόγω του φορολογικού νομοσχεδίου των Ρεπουμπλικάνων, η ισοτιμία του ενισχύθηκε χθες μετά την επιχείρηση «Midnight Hammer». Ο δείκτης του δολαρίου, ο οποίος προσμετρά την ισοτιμία του έναντι άλλων ισχυρών νομισμάτων, διαμορφώθηκε στο 99 από το 97,61 μια εβδομάδα πριν.
Εδώ και δέκα ημέρες, δηλαδή από την έναρξη των πυραυλικών επιθέσεων του Ισραήλ στο Ιράν που άνοιξε ένα νέο πολεμικό μέτωπο στη Μέση Ανατολή, οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν καταφέρει να συγκρατήσουν τις απώλειες τους. Τη Δευτέρα, ο δείκτης Nikkei 225 στο Τόκιο και ο Asia Dow υποχώρησαν κατά 0,11% και 0,72% αντίστοιχα, με τους επενδυτές έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ισορροπίες σε ένα τεταμένο γεωπολιτικό κλίμα.
Αναλυτές κάνουν λόγο για μια «πρωτόγνωρη ομαλότητα», με τον S&P 500 των ΗΠΑ να είναι χαμηλότερος μόλις 3% από το ιστορικό υψηλό που είχε σημειωθεί τον περασμένο Φεβρουάριο. Ακόμη και η άνοδος των τιμών του πετρελαίου κατά 15% εδώ και ένα δεκαπενθήμερο θεωρούνται μετριοπαθείς, δεδομένων των συνθηκών. Όμως, μια εκτεταμένη σύρραξη μπορεί να οδηγήσει τον μαύρο χρυσό μέχρι τα 130 δολάρια, το βαρέλι, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg.
Πολιτικοί αναλυτές σχολιάζουν πως οι ΗΠΑ επανέρχονται στη διεθνή σκηνή από τα ξημερώματα της Κυριακής, με το Ιράν να είναι πιο αποδυναμωμένο από ποτέ, και τη Ρωσία με την Κίνα να κρατούν αποστάσεις. Χθες, επίσης, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι η χώρα του βρίσκεται «πολύ, πολύ κοντά» στο να επιτύχει τους πολεμικούς του στόχους. Ωστόσο, μια αποκλιμάκωση των εχθροπραξιών του Ισράηλ με τον «Άξονα της Αντίστασης» του Ιράν, οι οποίες πυροδοτήθηκαν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς εις βάρος αμάχων Ισραηλινών στις 7 Οκτωβρίου του 2023, απαιτεί συμβιβασμούς και από τις δυο πλευρές. Ο Άξονας της Αντίστασης απαρτίζεται από τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, τις ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές και τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης.
