Ένα φιλόδοξο σχέδιο κοινωνικής στέγασης, που φέρνει στο φως «ξεχασμένα» ακίνητα από σχολάζουσες κληρονομιές, που περιήλθαν στο Δημόσιο χωρίς να τα διεκδικήσει κανείς, μέχρι περιουσίες ιδρυμάτων που στέκουν κλειδωμένες, προωθεί στη Βουλή προς ψήφιση το οικονομικό επιτελείο. Αυτά τα ακίνητα μετατρέπονται πλέον σε εργαλείο κοινωνικής πολιτικής, με στόχο να μεταμορφωθούν σε κατοικίες για ευάλωτα νοικοκυριά και να ανακουφίσουν χιλιάδες πολίτες που βιώνουν τη στεγαστική πίεση.
Η αρχή θα γίνει το φθινόπωρο, με την ψήφιση του νομοσχεδίου «Πλαίσιο για δωρεές προς το Δημόσιο, σχολάζουσες κληρονομιές, ιδρύματα και κοινωφελείς περιουσίες», το οποίο φιλοδοξεί να ξεμπλοκάρει τη διαχείριση αυτής της περιουσίας. Στόχος είναι να σπάσει η αλυσίδα της ακινησίας και να ανοίξουν ξανά τα παράθυρα σε κτίρια που χρόνια τώρα μένουν «βουβά», προσφέροντας νέα αρχή σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, χωρίς πρόσθετο βάρος για τους φορολογούμενους.
Πρώτο βήμα είναι η συστηματική χαρτογράφηση της λεγόμενης «σιωπηλής περιουσίας». Εκατοντάδες κληρονομιές βρίσκονται σε νομική εκκρεμότητα, παγιδευμένες ανάμεσα στην αδιαφάνεια και την πολυπλοκότητα της γραφειοκρατίας. Σήμερα εκτιμάται πως υπάρχουν περίπου 6.500 ανοιχτές υποθέσεις: 4.500 σχολάζουσες κληρονομιές και 2.000 υπό εκκαθάριση. Ωστόσο, το Δημόσιο όχι μόνο δεν ενημερώνεται έγκαιρα για την ύπαρξή τους, αλλά αγνοεί και την πραγματική οικονομική τους αξία.
Πολλές φορές η κληρονομική διαδοχή του Δημοσίου καθυστερεί ή και μπλοκάρεται από πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες, που δημιουργούν νέα εμπόδια στην αξιοποίηση των ακινήτων. Έτσι, πολύτιμα ακίνητα μαραζώνουν και απαξιώνονται, ενώ την ίδια στιγμή χιλιάδες πολίτες παλεύουν για ένα αξιοπρεπές σπίτι.
Ψηφιακή πλατφόρμα και επιτάχυνση εκκαθαρίσεων στις σχολάζουσες κληρονομιές
Το αρχικό σχέδιο νόμου που είχε παρουσιάσει ο πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, περιλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις για να γίνει η διαδικασία εκκαθάρισης πιο απλή, γρήγορη και διαφανής. Κεντρικός πυλώνας του σχεδίου είναι η δημιουργία νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπου θα συγκεντρωθούν όλες οι σχολάζουσες κληρονομιές, ανοίγοντας τον δρόμο για την ενεργή διαχείρισή τους.
Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που προβλέπονται στο νομοσχέδιο, θα επιχειρηθεί η:
- Διασύνδεση με το Εθνικό Μητρώο Πολιτών και με τα πληροφοριακά συστήματα του υπουργείου Δικαιοσύνης, προκειμένου το Δημόσιο να πληροφορείται την ύπαρξη κληρονομικού δικαιώματος με διαθήκη ή εξ αδιαθέτου. Επιπλέον, οι γραμματείες των δικαστηρίων και οι συμβολαιογράφοι υποχρεώνονται να ενημερώνουν την αποκεντρωμένη διοίκηση, όταν δημοσιεύεται ή κατατίθεται διαθήκη, με την οποία καταλείπεται περιουσία στο Δημόσιο ή ονομάζεται το Δημόσιο κληρονόμος.
- Λειτουργία Μητρώου κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, εκκαθαριστών και ελεγκτών κληρονομιών του Δημοσίου, στο οποίο θα μπορούν να εγγραφούν δικηγόροι, λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες.
- Επιτάχυνση της διαδικασίας εκκαθάρισης με γνώμονα την αξία της κληρονομιάς. Έως 20.000 ευρώ ορίζεται ως εποπτεύουσα αρχή η αποκεντρωμένη διοίκηση του τόπου θανάτου του κληρονομουμένου. Από 20.000 έως 1 εκατ. ορίζεται εκκαθαριστής από το μητρώο. Από 1 εκατ. ευρώ και πάνω ο εκκαθαριστής θα είναι υποχρεωτικά ελεγκτική εταιρεία.
- Ακίνητο το οποίο περιέρχεται στο Δημόσιο, αφού περαιωθεί η εκκαθάριση κληρονομιάς, αξιοποιείται για σκοπούς της κρατικής στεγαστικής πολιτικής, εφόσον κριθεί ότι είναι κατάλληλο για τις αντίστοιχες χρήσεις.
