Έπειτα από δεκαετίες εγκατάλειψης, ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια του κέντρου της Αθήνας, στη συμβολή των οδών Αιόλου 38 και Πλατείας Αγίας Ειρήνης 1, ετοιμάζεται να ξανανοίξει τις πόρτες του ως boutique ξενοδοχείο. Μόλις πριν από λίγες ημέρες εγκρίθηκε η χορήγηση οικοδομικής άδειας, σηματοδοτώντας την έναρξη της τελικής φάσης ενός έργου που φιλοδοξεί να συνδυάσει την αρχιτεκτονική κληρονομιά του 19ου αιώνα με τη σύγχρονη αστική φιλοξενία. Το διατηρητέο κτίριο, γνωστό ως πρώην ξενοδοχείο «Βύρων», αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα κτίρια της πρωτεύουσας και ένα ζωντανό μνημείο της αθηναϊκής ιστορίας.
Η επένδυση υλοποιείται από την εταιρεία ARDH Ι.Κ.Ε. – Architecture Reuse Development Heritage, υπό τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Σταθόπουλο, η οποία έχει μισθώσει το ακίνητο για 49 χρόνια από το Ίδρυμα Γεωργίου & Αικατερίνης Χατζηκώνστα.
Από την «Ανατολή» στον «Βύρωνα», ένα κτίριο-χρονικό της Αθήνας
Το τριώροφο νεοκλασικό κτίριο χρονολογείται μεταξύ 1833 και 1839, εποχή που η Αθήνα μόλις είχε ανακηρυχθεί πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Αρχικά κατασκευάστηκε ως κατοικία και σύντομα μετατράπηκε σε ξενοδοχείο με την επωνυμία «Η Ανατολή». Από τα τέλη του 19ου αιώνα και για σχεδόν έναν αιώνα λειτούργησε ως ξενοδοχείο «Βύρων», το οποίο θεωρούνταν από τα πιο αριστοκρατικά της εποχής – σημείο συνάντησης της αθηναϊκής ελίτ και τόπος δεξιώσεων που αποτελούσαν κοινωνικά γεγονότα της πόλης.
Το κτίριο συνδέεται επίσης με ένα λιγότερο γνωστό, αλλά σημαντικό κεφάλαιο της ελληνικής επιστημονικής ιστορίας. Στους χώρους του, μεταξύ 1839 και 1842, ο καθηγητής Γιάννης Βούρης είχε εγκαταστήσει το πρώτο αστρονομικό και μετεωρολογικό παρατηρητήριο της Αθήνας, πριν ακόμη ιδρυθεί το Εθνικό Αστεροσκοπείο.
Η παρακμή ήρθε μεταπολεμικά, όταν η έλλειψη συντήρησης και το μειωμένο επιχειρηματικό ενδιαφέρον για τέτοιες εγκαταστάσεις στο κέντρο οδήγησαν στη σταδιακή εγκατάλειψη του ακινήτου. Το 1974 η άδεια λειτουργίας του ξενοδοχείου αφαιρέθηκε από τον ΕΟΤ και το κτίριο περιορίστηκε στη χρήση ισόγειων καταστημάτων, παραμένοντας σε κατάσταση φθοράς για δεκαετίες.
Το διατηρητέο κτίριο, γνωστό ως πρώην ξενοδοχείο «Βύρων», αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα κτίρια της πρωτεύουσας ©ARDH
Απόφαση-σταθμός για την αποκατάσταση
Η επανεκκίνηση του έργου ξεκίνησε με τη συζήτηση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, όπου εγκρίθηκε η μελέτη στερέωσης, αποκατάστασης και επανάχρησης του διατηρητέου κτιρίου. Παράλληλα, εγκρίθηκε και η μελέτη συντήρησης των μορφολογικών και διακοσμητικών στοιχείων, με στόχο να διατηρηθεί ανέπαφη η αρχιτεκτονική του ταυτότητα.
Το κτίριο, που έχει χαρακτηριστεί μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού ήδη από το 1980, φέρει μοναδικά στοιχεία νεοκλασικής αρχιτεκτονικής. Στα κάγκελα του μαρμάρινου μπαλκονιού του υπήρχε παλαιότερα μετάλλιο με τη χρονολογία 1837, επιβεβαιώνοντας την ηλικία του και την ιστορική του σημασία.
Boutique ξενοδοχείο τύπου «hôtel de charme»
Η ARDH σχεδιάζει να μετατρέψει το κτίριο σε μικρό ξενοδοχείο τύπου hôtel de charme – έναν όρο που χρησιμοποιείται διεθνώς για να περιγράψει μικρά, ατμοσφαιρικά καταλύματα που στεγάζονται σε ιστορικά κτίρια και προσφέρουν μια εμπειρία φιλοξενίας με έμφαση στην αυθεντικότητα και το design.
Το έργο αποσκοπεί στην πλήρη αποκατάσταση των όψεων και της εσωτερικής διαρρύθμισης, με σεβασμό στα αυθεντικά υλικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά. Η επέμβαση προβλέπει σύγχρονες υποδομές, χωρίς να αλλοιώνεται η αισθητική και ιστορική φυσιογνωμία του κτιρίου.
Επένδυση με ιστορική και αστική αξία
Η μετατροπή του «Βύρωνα» σε boutique ξενοδοχείο εντάσσεται στο ευρύτερο κύμα αναβίωσης διατηρητέων κτιρίων στο εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας, ιδίως γύρω από την πλατεία Αγίας Ειρήνης, που έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε σημείο αναφοράς της αθηναϊκής φιλοξενίας και γαστρονομίας.
Η ολοκλήρωση του έργου προβλέπεται μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, με στόχο το νέο ξενοδοχείο να συμβάλει στην αρχιτεκτονική και πολιτιστική αναγέννηση του ιστορικού κέντρου.
Η επένδυση δεν αφορά απλώς μια ακόμη τουριστική υποδομή, αλλά μια πράξη αστικής αποκατάστασης – ένα παράδειγμα του πώς η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να συνδυαστεί με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον σύγχρονο τουρισμό.
Όπως σημειώνουν αρχιτεκτονικοί κύκλοι, η περίπτωση του «Βύρωνα» μπορεί να λειτουργήσει ως μοντέλο επανάχρησης ιστορικών κτιρίων, σε μια πόλη που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον της.
