Στην πιο κρίσιμη φάση του περνάει το έργο για το κυβερνητικό πάρκο «Ανδρέας Λεντάκης» στο ακίνητο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ στη Δάφνη, το μεγαλύτερο κτιριακό ΣΔΙΤ που έχει προγραμματιστεί ποτέ στην Ελλάδα. Το project προχωράει στο επόμενο στάδιο, καθώς ολοκληρώθηκε ο Ανταγωνιστικός Διάλογος και πλέον ξεκινά το δεύτερο τμήμα της Β’ φάσης, που αφορά την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών από τους υποψήφιους αναδόχους. Αυτήν την περίοδο εξετάζονται τα σχέδια της σύμβασης, ενώ παράλληλα ολοκληρώνονται οι μελέτες ωρίμανσης, οι οποίες σχετίζονται με τις τεχνικές προδιαγραφές και, κυρίως, με την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Καθοριστικής σημασίας θεωρείται η έκδοση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να γίνει η τελική δημοπράτηση.
Το σχέδιο προβλέπει τη ριζική ανάπλαση της έκτασης 154 στρεμμάτων που στέγαζε για δεκαετίες την ιστορική Ελληνική Πυριτιδοποιεία και Καλυκοποιεία. Σύμφωνα με το masterplan, εξήντα έξι παλιά βιομηχανικά κτίρια θα κατεδαφιστούν, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα ενιαίο, λειτουργικό πεδίο ανάπτυξης, απαλλαγμένο από τα κατακερματισμένα κελύφη του παρελθόντος. Παράλληλα, είκοσι τέσσερα κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα θα ανακαινιστούν και θα αλλάξουν χρήση. Γύρω από αυτά θα αναπτυχθούν νέες υποδομές, με στόχο τη δημιουργία ενός διοικητικού πυρήνα υψηλών προδιαγραφών, που θα στεγάσει υπηρεσίες εννέα υπουργείων, καθώς και το Υπερταμείο με τις θυγατρικές του, ΤΑΙΠΕΔ και ΕΤΑΔ.
Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή τεσσάρων νέων κτιρίων, υπόγειων βοηθητικών εγκαταστάσεων και δύο χώρων στάθμευσης συνολικής χωρητικότητας 2.000 θέσεων. Σημαντική καινοτομία αποτελεί η υπόγεια διάβαση μήκους περίπου 400 μέτρων, η οποία θα συνδέει απευθείας το κυβερνητικό συγκρότημα με τον σταθμό του Μετρό «Δάφνη». Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκονται η ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας και η μείωση της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, στοιχείο που συνδέεται άρρηκτα με τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της ανάπλασης.
Ξεχωριστό ρόλο στο νέο τοπίο θα διαδραματίσει το αστικό πάρκο 30 στρεμμάτων, το οποίο θα λειτουργεί ως πνεύμονας πρασίνου και σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής. Στόχος της κυβέρνησης είναι το πάρκο να μην αποτελεί έναν «περιφραγμένο κήπο» διοικητικών υποδομών, αλλά έναν ανοιχτό δημόσιο χώρο συνδεδεμένο με τον αστικό ιστό, με δυνατότητες περιπάτου, αναψυχής και δραστηριοτήτων.
Το εγχείρημα υλοποιείται μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, με προϋπολογισμό 421 εκατομμυρίων ευρώ και διάρκεια παραχώρησης 30 ετών. Ο ανάδοχος που θα επιλεγεί θα αναλάβει την κατασκευή, τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία και τη συντήρηση των υποδομών, πριν αυτές επιστρέψουν στο Δημόσιο. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η χωρική συγκέντρωση κρίσιμων υπηρεσιών του κράτους θα μειώσει το λειτουργικό κόστος, θα ενισχύσει τον συντονισμό των δομών και θα επιτρέψει την καλύτερη εξυπηρέτηση πολιτών και φορέων.
Ο διαγωνισμός έχει προσελκύσει έντονα το ενδιαφέρον των ισχυρών «παικτών» των υποδομών, της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, της κοινοπραξίας ΑΒΑΞ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και της κοινοπραξίας METLEN – INTRAKAT (νυν ΑΚΤΩΡ). Αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με τον προγραμματισμό, οι δεσμευτικές προσφορές θα κατατεθούν προς τα τέλη του έτους και μέσα στο 2026 θα έχει αναδειχθεί ο προσωρινός ανάδοχος.
Βέβαια, η υλοποίηση του έργου μέχρι σήμερα έχει βρεθεί αντιμέτωπη με σημαντικά εμπόδια, που εκτείνονται από ένα μπαράζ προσφυγών κατοίκων έως τις πρόσφατες παρεμβάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας στην οικοδομική δραστηριότητα της χώρας. Η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) έχει υποχρεώσει το Υπερταμείο και τις μελετητικές ομάδες να προχωρήσουν σε ουσιαστικές τροποποιήσεις στον σχεδιασμό, ώστε οι μελέτες να βρίσκονται σε πλήρη συμμόρφωση με τη νομολογία. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, οι απαιτούμενες προσαρμογές έχουν ήδη δρομολογηθεί σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, ωστόσο η νέα αυτή πραγματικότητα επιβαρύνει τα χρονοδιαγράμματα και προσθέτει επιπλέον βαθμούς δυσκολίας στον μεγάλο διαγωνισμό των 421 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, στο μέτωπο των τοπικών αντιδράσεων, κάτοικοι και φορείς της Δάφνης έχουν προχωρήσει σε προσφυγές κατά του σχεδίου, εκφράζοντας ανησυχίες για το εύρος της παρέμβασης, καθώς και για τις δυνητικές επιπτώσεις της στο περιβάλλον, στη σκίαση των γειτονικών περιοχών, στη φόρτιση του οδικού δικτύου και συνολικά στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν ότι το σχέδιο, όπως έχει παρουσιαστεί, «υπερβαίνει την κλίμακα της περιοχής» και ζητούν είτε ανασχεδιασμό είτε αυστηρότερους περιβαλλοντικούς και πολεοδομικούς όρους. Από την πλευρά της κυβέρνησης τονίζεται ότι η ανάπλαση δημιουργεί μεγάλες δυνατότητες αναβάθμισης της περιοχής και ότι οι κυκλοφοριακές, περιβαλλοντικές και πολεοδομικές προβλέψεις έχουν σχεδιαστεί με βάση σύγχρονα πρότυπα.
Η δυναμική του έργου δεν περιορίζεται, όμως, στη Δάφνη. Η μετεγκατάσταση εννέα υπουργείων εκτιμάται ότι θα απελευθερώσει περισσότερα από 100 κτίρια στο κέντρο της Αθήνας, όπου σήμερα στεγάζονται διοικητικές υπηρεσίες. Αυτή η εξέλιξη προδιαγράφει μια σημαντική μεταβολή στο αστικό τοπίο. Εταιρείες real estate, όπως η Dimand, βλέπουν σε αυτήν την εξέλιξη μια σπάνια ευκαιρία να αλλάξει ο προσανατολισμός του κέντρου, με την επανεμφάνιση της μόνιμης κατοικίας και ενός πιο ισορροπημένου μείγματος χρήσεων, αντί της υπερσυγκέντρωσης τουριστικών και μονοθεματικών δραστηριοτήτων. Η νέα φάση για το κέντρο της Αθήνας, όπως σημείωσε σε πρόσφατο συνέδριο η Chief Operations Officer της Dimand, κ. Όλγα Ίτσιου, εφόσον εξελιχθεί όπως προβλέπεται, θα χρειαστεί πολεοδομική στρατηγική και σαφές σχέδιο, ώστε να μην αναπαραχθούν λάθη του παρελθόντος.
Παράλληλα, η περιβαλλοντική διάσταση της ΠΥΡΚΑΛ αποτελεί καθοριστικό παράγοντα και για την επιτυχία του σχεδίου και για την κοινωνική αποδοχή του. Η δημιουργία σημαντικού πράσινου αποθέματος στον πυκνοδομημένο Νότιο Τομέα, η απευθείας διασύνδεση με το μετρό, η πρόβλεψη για περιορισμό της κυκλοφορίας και η αξιοποίηση διατηρητέων κτιρίων συνθέτουν ένα μείγμα με σαφή αναπτυξιακή στόχευση, αλλά και με περιβαλλοντικές ισορροπίες που θα δοκιμαστούν στην πράξη.
