Στοπ στη μετατροπή του ιστορικού κτιρίου της εφημερίδας «Εστία» σε ξενοδοχείο 4 αστέρων έβαλε το υπουργείο Πολιτισμού, ζητώντας την πλήρη επανασύνταξη και επανυποβολή των σχετικών μελετών από την ιδιοκτήτρια εταιρεία Estia JJC Ανώνυμη Εταιρεία Ανάπτυξης Ακινήτων, συμφερόντων ξένων επενδυτών. Το ακίνητο, που βρίσκεται επί της οδού Άνθιμου Γαζή 7, στην καρδιά της Αθήνας, είχε αγοραστεί το 2023 με σκοπό την ανακατασκευή και τη λειτουργία του ως ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, περιλαμβάνοντας προσθήκη νέου εξαώροφου κτηρίου με υπόγειο και δώμα με πισίνα.
«Βλάβη στο μνημείο»
Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, οι αρμόδιες διευθύνσεις Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων έκριναν ότι «οι προτεινόμενες επεμβάσεις προκαλούν βλάβη στο μνημείο». Ζητήθηκε, επομένως, η πλήρης επανασύνταξη όλων των μελετών, ώστε να είναι μεταξύ τους συμβατές και πλήρεις, λαμβάνοντας υπόψη «το εύρος και το είδος των επεμβάσεων επί του μνημείου και την ανάπτυξη του νέου τμήματος επί της οδού Καρύτση, προκειμένου να μην αντίκειται στους κτιριοδομικούς κανονισμούς».
Η απόρριψη αφορά τόσο την προμελέτη αποκατάστασης και αλλαγής χρήσης όσο και τη μελέτη συντήρησης του ζωγραφικού διακόσμου και των διατηρητέων μορφολογικών στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα, η προμελέτη της Estia JJC Α.Ε. προέβλεπε την αποκατάσταση του χαρακτηρισμένου ως μνημείου κτηρίου, την ανέγερση εξαώροφης προσθήκης, καθώς και τη μετατροπή του ακινήτου από γραφεία σε ξενοδοχείο 4 αστέρων. Το επενδυτικό σχέδιο περιλάμβανε επιπλέον την κατεδάφιση του όμορου κτηρίου στην οδό Καρύτση 8 – το οποίο δεν έχει χαρακτηριστεί μνημείο – με αποκατάσταση της διατηρητέας όψης του και ανέγερση νέου εξαώροφου κτηρίου.
Το ιστορικό του κτιρίου
Το νεοκλασικό κτίριο της «Εστίας» χρονολογείται από το 1876 και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα παραδείγματα αστικής αρχιτεκτονικής του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα στο κέντρο της Αθήνας. Η συνολική επιφάνειά του ανέρχεται σε 918 τετραγωνικά μέτρα και φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της εποχής: συμμετρική πρόσοψη με βάση, κορμό και στέψη, καθώς και μαρμάρινο εξώστη στον πρώτο όροφο.
Από την ανέγερσή του στέγαζε τα γραφεία, τα πιεστήρια και το τυπογραφείο της ιστορικής εφημερίδας «Εστία», που ιδρύθηκε το 1894 και συνδέθηκε άρρηκτα με τη νεότερη ιστορία του ελληνικού Τύπου. Το 1900 η εφημερίδα περιήλθε στην οικογένεια Κύρου, υπό τη διεύθυνση της οποίας λειτουργεί μέχρι και σήμερα, διατηρώντας τη φήμη της ως μία από τις μακροβιότερες και πλέον επιδραστικές πολιτικές εφημερίδες της χώρας.
Το κτίριο χαρακτηρίστηκε επισήμως ως μνημείο το 2024 με υπουργική απόφαση, καθώς, σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, «διαθέτει αξιόλογα μορφολογικά, τυπολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, αποτελεί τοπόσημο της περιοχής, συνδέεται με τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας μέσω της αδιάλειπτης παρουσίας μιας από τις ιστορικές εφημερίδες της χώρας, και διαθέτει πλούσιο διάκοσμο σε καλή κατάσταση διατήρησης».
Οι προθέσεις των επενδυτών
Η Estia JJC Α.Ε., εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων συμφερόντων γαλλικών και ασιατικών επενδυτικών κεφαλαίων, είχε προχωρήσει σε προμελέτη αποκατάστασης και αναβάθμισης του ακινήτου, την οποία υπέβαλε προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ. Μετά από αιτήματα για συμπληρωματικά στοιχεία που υπεβλήθησαν στις αρχές του καλοκαιριού, οι μελέτες επανεξετάστηκαν, ωστόσο κρίθηκαν και πάλι ανεπαρκείς.
Η πρόθεση των επενδυτών ήταν να δημιουργηθεί ένα boutique ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, το οποίο θα συνδύαζε το ιστορικό στοιχείο του κτηρίου με σύγχρονες τουριστικές υποδομές. Το project εντασσόταν στο ευρύτερο ρεύμα αξιοποίησης ιστορικών ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας, που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει έντονη επενδυτική δραστηριότητα, με πλήθος ανακαινίσεων και αλλαγών χρήσης κτιρίων σε πολυτελή ξενοδοχεία και serviced apartments.
Η στάση του Υπουργείου και οι επόμενες κινήσεις
Η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού θεωρείται καθοριστικής σημασίας, καθώς επιβεβαιώνει την αυστηρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται πλέον οι παρεμβάσεις σε κτήρια με ιστορική και αρχιτεκτονική αξία. Η προστασία του αυθεντικού χαρακτήρα και της αισθητικής αρτιότητας των μνημείων, σύμφωνα με την απόφαση, υπερισχύει έναντι των επενδυτικών σχεδίων που αλλοιώνουν ή υπερβαίνουν το υφιστάμενο δομημένο περιβάλλον.
Οι επενδυτές καλούνται τώρα να προχωρήσουν σε πλήρη ανασύνταξη των μελετών, λαμβάνοντας υπόψη τις υποδείξεις του ΥΠΠΟ και να επανυποβάλουν τον φάκελο προς νέα έγκριση. Μέχρι τότε, το έργο παραμένει «παγωμένο», με την τύχη του ιστορικού κτηρίου της «Εστίας» να παραμένει ανοιχτή – μεταξύ διατήρησης της πολιτιστικής του ταυτότητας και προσαρμογής του στις ανάγκες μιας πόλης που αλλάζει ραγδαία.
