Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις της χώρας, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά τους Αγώνες του 2004, εξακολουθούν να αναζητούν σταθερό βηματισμό. Παρά τις πρωτοβουλίες της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (ΕΟΕ) και την κινητοποίηση ιδιωτών χορηγών, η κρατική γραφειοκρατία και ανεπίλυτα ζητήματα ιδιοκτησίας εξακολουθούν να μπλοκάρουν έργα που έχουν ωριμάσει τεχνικά και χρηματοδοτικά. Το αποτέλεσμα είναι μια εικόνα αποσπασματικής προόδου, με φωτεινές εξαιρέσεις, αλλά και επίμονα αδιέξοδα που δείχνουν ότι το μέλλον της ολυμπιακής κληρονομιάς στην Ελλάδα παραμένει αβέβαιο.
Τι συμβαίνει με το Σκοπευτήριο Καισαριανής
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα θεσμικής ακινησίας είναι αυτό του ιστορικού Σκοπευτηρίου Καισαριανής, όπου εδώ και έξι μήνες παραμένει στάσιμη κάθε προσπάθεια αξιοποίησης τμήματος της έκτασης από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή. Η εμπλοκή της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία διατηρεί ιδιοκτησιακά δικαιώματα σε μέρος του χώρου, έχει δημιουργήσει ένα περίπλοκο πλέγμα αρμοδιοτήτων και αλληλεξαρτήσεων, μέσα στο οποίο κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συναίνεση κάποιου άλλου.
Η Εκκλησία έχει θέσει ως αναγκαία προϋπόθεση για να επιτρέψει οποιαδήποτε κίνηση την ολοκλήρωση ανταλλαγής ακινήτων με το Δημόσιο, η οποία αφορά έκταση στον Παπάγο. Η διαδικασία αυτή παραμένει εδώ και μήνες σε εκκρεμότητα, «παγώνοντας» ουσιαστικά κάθε συζήτηση για το Σκοπευτήριο. Η ΕΟΕ σχεδιάζει την ανάπτυξη αθλητικών εγκαταστάσεων, ωστόσο δεν μπορεί να παρέμβει σε έναν χώρο που δεν της ανήκει. Χωρίς έγκριση του ιδιοκτήτη, κανένας εργολάβος δεν μπορεί να αναλάβει έργο, άρα καμία μελέτη και καμία κατασκευή δεν μπορεί να προχωρήσει.
Στο ήδη σύνθετο σκηνικό έρχεται να προστεθεί και ο ισχυρός συμβολισμός του Σκοπευτηρίου, το οποίο για την τοπική κοινωνία αποτελεί «ιερό τόπο» μνήμης και ιστορικής φόρτισης. Κάθε ενδεχόμενη αλλαγή χρήσης αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη, γεγονός που κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη μετάβαση από τον σχεδιασμό στην πράξη.
Το Ζάππειο και το ιστορικό Ολυμπιακό Κολυμβητήριο
Τα δύο αποτυχημένα μνημόνια συνεργασίας, το ένα με την Περιφέρεια Αττικής και το άλλο με τον Δήμο Αθηναίων, άφησαν το ιστορικό κολυμβητήριο του Ζαππείου να παραμένει ανενεργό εδώ και σχεδόν μία δεκαετία. Η εγκατάσταση, που είναι κλειστή εδώ και 12 χρόνια, συνεχίζει να ρημάζει στην καρδιά της πρωτεύουσας, σε μια πόλη που διαθέτει ελάχιστους δημόσιους χώρους άθλησης και αντιμετωπίζει έντονη έλλειψη υποδομών.
Σήμερα, όμως, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή εμφανίζεται να έχει καταλήξει σε ένα διαφορετικό και περισσότερο ώριμο σχέδιο για την αναβίωση του Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου. Η μελέτη έχει ολοκληρωθεί, ο χορηγός έχει εξασφαλιστεί και απομένει μόνο η τυπική διευθέτηση των δεσμεύσεων με το Δήμο Αθηναίων, προκειμένου να ανακοινωθεί επίσημα το έργο. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι ανακοινώσεις αναμένονται σύντομα, ενώ στο παρελθόν ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας είχε κάνει λόγο για «ένα αποφασιστικό βήμα» και είχε εκτιμήσει ότι η κατασκευή θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέσα σε περίπου έναν χρόνο. Η δήλωσή του, ωστόσο, έμεινε χωρίς συνέχεια, καθώς έκτοτε δεν υπήρξε καμία ουσιαστική πρόοδος.
Ο χρόνος κυλά εις βάρος μιας εγκατάστασης που, αν λειτουργούσε ξανά, θα μπορούσε να προσφέρει σημαντική ανάσα στο κέντρο της Αθήνας, όπου οι δυνατότητες για δημόσια άθληση είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
ΟΑΚΑ: Σχέδια για δημιουργία κοιτώνων για τους αθλητές
Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται και η μελέτη της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής για την κατασκευή 60 νέων εστιών αθλητών στο ΟΑΚΑ. Η χρηματοδότηση έχει εξασφαλιστεί από χορηγό τράπεζα, το οικόπεδο έχει εντοπιστεί και ο τεχνικός φάκελος είναι ολοκληρωμένος. Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό σχέδιο που καλύπτει άμεσες ανάγκες των αθλητών και αποτελεί σαφή διαφοροποίηση από παλαιότερες, υπερβολικά φιλόδοξες προτάσεις, όπως το master plan του 2020 για τη δημιουργία μεγάλου ξενοδοχείου, το οποίο ουδέποτε υλοποιήθηκε.
Παρά τα ώριμα δεδομένα, το έργο παραμένει ακινητοποιημένο εξαιτίας του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Το οικόπεδο ανήκει στο Δημόσιο, το οποίο δεν έχει ακόμη εκφράσει επίσημα τις προθέσεις του για την παραχώρηση της γης.
Αντίστοιχη ασάφεια παρατηρείται και στο Ελληνικό, όπου παρά την πρόοδο της μεγάλης επένδυσης της LAMDA δεν έχει υπάρξει σαφής συνεννόηση με τους αθλητικούς φορείς ως προς το πώς θα αξιοποιηθούν οι νέες εγκαταστάσεις. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι οι χώροι θα παραμείνουν στην κυριότητα της εταιρείας με προοπτική να παραχωρηθούν για χρήση από αθλητές, δεν υφίσταται ακόμη επίσημο πλαίσιο που να καθορίζει τη λειτουργία τους. Η έλλειψη αυτή επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το ήδη περιορισμένο δίκτυο προπονητικών χώρων στην Αθήνα και κυρίως στις κεντρικές και νότιες περιοχές της πόλης.
Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά: Ένα σπάνιο success story
Μια σημαντική εξαίρεση στη γενικευμένη στασιμότητα των ολυμπιακών εγκαταστάσεων αποτελεί το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο στον Σχινιά. Με συμφωνία ανάμεσα στην Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, το Υπερταμείο και την ΕΤΑΔ, δρομολογείται η αναβάθμιση του υγρού στίβου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια βρισκόταν κυριολεκτικά στο όριο της κατάρρευσης. Οι ξένοι κατασκευαστές που είχαν αναλάβει την αρχική υλοποίηση είχαν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι, χωρίς άμεσες εργασίες συντήρησης, το κωπηλατοδρόμιο θα υπέστη μη αναστρέψιμες βλάβες.
Χάρη στη χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε μέσω του προγράμματος «Υιοθετήστε μία Αθλητική Εγκατάσταση», οι εργασίες ξεκινούν άμεσα. Έχει ήδη καταβληθεί προκαταβολή στην εταιρεία που είχε συμμετάσχει στην κατασκευή της εγκατάστασης το 2004, ώστε να προχωρήσει η κατασκευή νέων πλωτών εξεδρών και η αποκατάσταση κρίσιμων τμημάτων του υγρού στίβου.
Ο πρόεδρος της ΕΟΕ, Ισίδωρος Κούβελος, χαρακτήρισε την εξέλιξη καίρια για τη διάσωση μιας μοναδικής εθνικής υποδομής και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς το Υπερταμείο και προσωπικά προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, για την άμεση ανταπόκριση. Όπως σημείωσε, πρόκειται για μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου κράτος και φορείς κινήθηκαν συντονισμένα.
Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ ουσιαστική συντήρηση του κωπηλατοδρομίου, γεγονός που οδήγησε την εγκατάσταση στη σημερινή οριακή κατάσταση. Η εταιρεία που είχε συμμετάσχει στην αρχική κατασκευή είχε προειδοποιήσει ότι ο υγρός στίβος κινδύνευε με πλήρη καταστροφή αν δεν προχωρούσαν άμεσα τεχνικές παρεμβάσεις.
Αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή βρίσκεται πλέον σε προχωρημένες συζητήσεις με την ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο για την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας, το οποίο θα καθορίσει το πλαίσιο της άμεσης αποκατάστασης. Στην πρώτη φάση προβλέπεται η ολοκληρωμένη επισκευή και αναβάθμιση του υγρού στίβου, ενώ το σύνολο της χρηματοδότησης έχει ήδη εξασφαλιστεί μέσω της χορηγίας, ο χορηγός της οποίας θα ανακοινωθεί επίσημα τις επόμενες ημέρες.
Αναβαθμίζεται το Παναθηναϊκό Στάδιο
Προς υλοποίηση οδεύει η χορηγική πρωτοβουλία για την αναβάθμιση του Παναθηναϊκού Σταδίου, μιας από τις ιστορικότερες αθλητικές εγκαταστάσεις της χώρας. Το έργο περιλαμβάνει νέο σύστημα φωτισμού, συντήρηση των εσωτερικών χώρων και αναβάθμιση της πυρασφάλειας, ώστε το στάδιο να μπορεί επιτέλους να φιλοξενεί διεθνείς αγώνες στίβου, με ιδιαίτερη έμφαση στα άλματα και τα αγωνίσματα αντοχής. Η έλλειψη σύγχρονων υποδομών είχε καταστήσει εδώ και χρόνια αδύνατη τη διοργάνωση μεγάλων διοργανώσεων, παρά τον εμβληματικό χαρακτήρα του Καλλιμάρμαρου.
Την ίδια στιγμή, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά της για την αποσπασματική στήριξη του κράτους στις ολυμπιακές προετοιμασίες. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής Ισίδωρος Κούβελος το διατύπωσε με σαφήνεια σε χθεσινή εκδήλωση, σημειώνοντας ότι «το κράτος δεν στηρίζει επαρκώς την ολυμπιακή προετοιμασία». Σύμφωνα με την ΕΟΕ, η οικονομική συνεισφορά της Πολιτείας παραμένει ουσιαστικά μηδενική, αφήνοντας σημαντικά βάρη στην ίδια και στους αθλητές.
Σε αυτό το κενό έρχονται να παρέμβουν οι ιδιωτικές χορηγίες. Η AKTOR αναλαμβάνει τον ρόλο του Χρυσού Χορηγού της ΕΟΕ, στηρίζοντας την προετοιμασία των Ελλήνων αθλητών ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Άντζελες το 2028. Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου, Αλέξανδρος Εξάρχου, υπογράμμισε ότι οι εταιρείες «έχουν χρέος να επιστρέφουν κάτι στην κοινωνία», εξηγώντας έτσι την επιλογή ενίσχυσης του ελληνικού αθλητισμού. Όπως ανέφερε, η συνεργασία βασίζεται σε κοινές αξίες, όπως η αριστεία, η αντοχή, η ομαδικότητα και η ευγενής άμιλλα, και επισήμανε ότι ο Όμιλος είναι «συνοδοιπόρος των Ελλήνων αθλητριών και αθλητών στον δρόμο για το Λος Άντζελες».
O ίδιος μάλιστα τόνισε ότι η συμμετοχή στην κατασκευή αθλητικών έργων «δεν είναι εύκολη υπόθεση», καθώς συχνά συνοδεύεται από μεγάλες δυσκολίες και καθυστερήσεις που «τελικά δεν προσφέρουν στον αθλητισμό». Όπως είπε, η εταιρεία παραμένει ανοιχτή στη στήριξη, ωστόσο «η πραγματικότητα της γραφειοκρατίας δείχνει ότι οι διαδικασίες αργούν». Ο κ. Εξάρχου υπογράμμισε ωστόσο ότι ο Όμιλος είναι αποφασισμένος να υποστηρίξει ουσιαστικά όχι μόνο τους αθλητές αλλά και τις υποδομές, σημειώνοντας όμως ότι «το μέλλον για τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα παραμένει αβέβαιο» και ότι «αν προκύψουν οι κατάλληλες συνθήκες, η εταιρεία θα το εξετάσει».
