Το powergame.gr πραγματοποίησε διαδικτυακή έρευνα για το κόστος ενοικίασης κατοικίας στην Ελλάδα και τις τάσεις στη στεγαστική δαπάνη. Τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν μια πραγματικότητα όπου η στέγη εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη μεσαία τάξη, με τις αυξήσεις των τελευταίων ετών να έχουν πλέον παγιωθεί και τους ενοικιαστές να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις μηνιαίες υποχρεώσεις τους.
Η νέα κανονικότητα στα ενοίκια: 501–700 ευρώ
- Το 40% των ερωτηθέντων πληρώνει 501–700€, εύρος που πριν από 5 χρόνια θεωρούνταν υψηλό και σήμερα αποτελεί τον μέσο όρο στις μεγάλες πόλεις.
- Το 30% βρίσκεται στη ζώνη 301–500€, που αφορά συνήθως μικρότερα ακίνητα ή περιοχές εκτός κέντρων.
- Ένα σημαντικό 19% πληρώνει πάνω από 700€, κάτι που δείχνει ότι για πολλούς το κόστος έχει περάσει σε επίπεδο που συναντάται πλέον σε αγορές με στεγαστική κρίση, όπως Λισαβόνα ή Βερολίνο.
Η μετατόπιση προς υψηλότερες κατηγορίες τιμών ενισχύει την αίσθηση ότι το πρόβλημα δεν είναι συγκυριακό αλλά δομικό.
Πόσα τετραγωνικά είναι το σπίτι που νοικιάζετε;
Η κατανομή των τετραγωνικών επιβεβαιώνει πως η άνοδος τιμών δεν συνοδεύεται από βελτίωση χώρου.
- Το 30% ζει σε κατοικίες 81–100 τ.μ.
- Το 50% είναι ανάμεσα σε ακίνητα από 40 έως 80 τ.μ., που αφορούν κατά κύριο λόγο εργαζόμενους και νέες οικογένειες.
- Μόλις το 15% κατοικεί σε σπίτια άνω των 100 τ.μ.
Τα δεδομένα αποκαλύπτουν πίεση στις τυπικές οικογενειακές κατοικίες 60-90 τ.μ., εκεί όπου η ζήτηση είναι διαχρονικά υψηλότερη.
Ψηφιοποίηση με… εξαιρέσεις
Η έρευνα δείχνει σημαντική συμμόρφωση στη δήλωση των μισθώσεων:
- 69% δηλώνει ότι το ποσό καταγράφεται πλήρως.
- Ωστόσο, 28% παραδέχεται υποδήλωση, επιβεβαιώνοντας ότι το φαινόμενο παραμένει.
Ενδεικτικό είναι ότι σχεδόν 1 στους 3 Έλληνες πληρώνει επιπλέον «εκτός συμφωνητικού» ποσά είτε για κοινόχρηστα που δεν αναφέρονται, είτε για εξοπλισμό, έπιπλα, προκαταβολές ή «κατοχύρωση» μίσθωσης.
Η ύπαρξη αυτού του «σκιώδους» κόστους αυξάνει περαιτέρω την πραγματική στεγαστική επιβάρυνση.
Αυξήσεις χωρίς αντίκρισμα: Έως 25% για την πλειοψηφία
Οι αναπροσαρμογές των τελευταίων ετών αποτυπώνονται καθαρά:
- 37% είδε αύξηση 11–25%
- 33% παραμένει στις χαμηλότερες αυξήσεις (0–10%)
- 13% καταγράφει άνοδο άνω του 25%
Πρόκειται για ένα μοτίβο που παρατηρείται διεθνώς σε πόλεις όπου η βραχυχρόνια μίσθωση, η έλλειψη νέας οικιστικής ανάπτυξης και η αυξημένη ζήτηση οδηγούν σε διολίσθηση των τιμών προς τα πάνω.
Η σχέση ενοικίου–εισοδήματος: Το όριο αντοχής έχει ξεπεραστεί
Τα στοιχεία είναι ίσως το πιο καθοριστικό εύρημα της έρευνας:
- 33% διαθέτει 21–30% του εισοδήματος για στέγαση
- 33% διαθέτει 31–40%
- 17% δαπανά 41–50%
- 4% ξεπερνά το 50%
Με βάση τους δείκτες της Eurostat και του OECD, όταν το ενοίκιο υπερβαίνει το 30% του εισοδήματος, το νοικοκυριό θεωρείται “στεγαστικά επιβαρυμένο”. Στην Ελλάδα, αυτό αφορά πλέον το 54% των ενοικιαστών.
Καθυστερήσεις πληρωμών: Ένδειξη πίεσης ρευστότητας
Παρά την παραδοσιακή προτεραιότητα των ελληνικών νοικοκυριών στη στέγαση, το 27% έχει καθυστερήσει την πληρωμή του ενοικίου τους τελευταίους 12 μήνες, ένα ποσοστό που σε άλλες οικονομίες θεωρείται δείκτης συστηματικής επιδείνωσης.
Η αντίληψη για τις τιμές στα ενοίκια: Από “υπερβολικές” έως “εκτός πραγματικότητας”
Η εικόνα της αγοράς μέσα από τα μάτια των ενοικιαστών είναι ξεκάθαρη:
- 59% θεωρεί το ενοίκιο υπερβολικό
- 33% το χαρακτηρίζει λογικό
- 8% το θεωρεί εκτός πραγματικότητας
Η διαφορά ανάμεσα σε “υπερβολικό” και “εκτός πραγματικότητας” δείχνει ένα σημείο καμπής: η συζήτηση περνά πλέον από το τι είναι ακριβό στο αν είναι βιώσιμο.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η αγορά ενοικίων βρίσκεται σε φάση έντονης μεταβολής, όπου οι τιμές έχουν απομακρυνθεί από τη δυνατότητα των νοικοκυριών να ακολουθήσουν. Η αύξηση των ενοικίων δεν αποτελεί συγκυριακό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων:
- έλλειψη νέων κατοικιών,
- αύξηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης,
- στάσιμα εισοδήματα,
- μετακίνηση πληθυσμού σε περιοχές με υψηλή ζήτηση,
- αλλαγές στον τρόπο ζωής μετά την πανδημία (εργασία από το σπίτι, ανάγκη μεγαλύτερων χώρων).
- Η στέγαση αναδεικνύεται πλέον ως κομβική παράμετρος οικονομικής πολιτικής, με επιπτώσεις σε:
- την αγορά εργασίας,
- τη δημογραφία,
- την κοινωνική κινητικότητα
- και την παραγωγικότητα.
Με το 1 στα 4 νοικοκυριά να δίνει σχεδόν τον μισό μισθό στο ενοίκιο και πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες να θεωρούν ότι οι τιμές έχουν ξεφύγει από τα όρια της λογικής, το θέμα της πρόσβασης σε προσιτή κατοικία αναμένεται να αποτελέσει κεντρική προτεραιότητα για την οικονομία και τη δημόσια συζήτηση τα επόμενα χρόνια.
