Τα κριτήρια ESG στα κτίρια γραφείων που εισήλθαν δυναμικά στην ευρωπαϊκή αγορά ακινήτων το προηγούμενο διάστημα, φαίνεται ότι σταδιακά τίθενται υπό αμφισβήτηση, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο υψηλός πληθωρισμός αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την εδραίωσή τους. Η αμφισβήτηση ωστόσο αυτή δεν έχει φτάσει στην αγορά της Ελλάδας, όπου έντονο είναι το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα πράσινα κτίρια γραφείων.
Αυτό υποστηρίζει στο powergame.gr o Θεολόγος Μίντζας, εταίρος στη Δικηγορική Εταιρεία POTAMITISVEKRIS, ο οποίος ασχολείται αποκλειστικά με το δίκαιο ακινήτων, το περιβαλλοντικό δίκαιο και τις συμβάσεις διαχείρισης, ανάπτυξης και κατασκευής ακινήτων. Η POTAMITISVEKRIS είναι μία από τις μεγαλύτερες δικηγορικές εταιρείες στην Ελλάδα, με συνολικό προσωπικό 140 μελών, συμπεριλαμβανομένων 14 εταίρων, περισσότερων από 70 συνεργατών, 23 ασκούμενων και επαγγελματιών επιχειρηματικών υπηρεσιών σε εξειδικευμένους τομείς.
Σύμφωνα με τον κ. Μίντζα, το κτιριακό απόθεμα της Ελλάδας είναι εξαιρετικά μικρό και παλαιωμένο, ενώ ο κατακερματισμός της ιδιοκτησίας που υπάρχει στην αγορά είναι ένας ακόμη ανασταλτικός παράγοντας για τη δημιουργία σύγχρονων, πράσινων κτιρίων. Η κατάσταση αυτή ωστόσο φαίνεται σταδιακά να αλλάζει, καθώς όλο και αυξάνονται οι επενδύσεις σε πράσινα γραφεία και γενικά σε πράσινα κτίρια.
Ειδικότερα, οι τάσεις που θα κυριαρχήσουν μέσα στο 2023 είναι κυρίως η αλλαγή χρήσης, η ανακατασκευή και η επανατοποθέτησή παλιών κτιρίων, δίνοντας έμφαση, κατά κύριο λόγο, στα κριτήρια βιωσιμότητας. Σημαντική πνοή στο κτιριακό απόθεμα και ειδικότερα των νοτίων προαστίων της Αθήνας, όπου εντοπίζονται και τα περισσότερα γραφεία, μετά τα βόρεια προάστια, θα δώσουν και τα πράσινα κτίρια που θα δημιουργηθούν στο Ελληνικό. Στο κέντρο της Αθήνας φαίνεται να κυριαρχεί σε αυτή τη φάση η ανάπτυξη city hotels και άλλων υποδομών υποδοχής τουριστών.
Πέρα από τις επενδύσεις πράσινων γραφείων που υλοποιούν οι ΑΕΕΑΠ, δυναμικά δραστηριοποιούνται στην αγορά, μεγαλώνοντας έτσι και τον ανταγωνισμό στον χώρο και εγχώρια και διεθνή funds όπως της Brook Lane Capital, H.I.G Capital, της Blackstone, της Hines και της Dromeus που προχωρούν με τη σειρά τους σε έργα σύγχρονων και πράσινων αναπτύξεων.
Σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον για την ελληνική αγορά ακινήτων ειδικότερα στη Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, δείχνουν, όπως επισημαίνει ο κ. Μίντζας, και άλλοι ξένοι επενδυτές οι οποίοι βλέπουν στο παλαιωμένο απόθεμα της χώρας, μια ευκαιρία για επένδυσεις που θα τους αποφέρουν μελλοντικά υψηλές αποδόσεις.
Συνεχίζοντας, ο κ. Μίντζας υποστηρίζει ότι: «Για τους ξένους επενδυτές που έρχονται στη χώρα μας φαίνεται ότι τα κριτήρια ESG δεν αποτελούν την πρώτη και κύρια προτεραιότητά τους στην αγορά ενός ακινήτου, καθώς γνωρίζουν ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κτηματαγοράς δεν τα πληροί. Ωστόσο, αυτό αναμένεται να αλλάξει και η αξία των ακινήτων που θα πληρούν τις προϋποθέσεις θα αυξηθεί».
Για τις τάσεις που αναμένονται να επικρατήσουν το 2023, ο ίδιος σχολιάζει, «ότι δεν υπάρχει κάποιο φρένο στην ανοδική πορεία της ελληνικής αγοράς ακινήτων. Αντιθέτως, παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε διαφορετικού τύπου ακίνητα, όπως logistics, data centers, retail parks. Σε αντίθεση με το παρελθόν και ειδικότερα μετά την κρίση όπου η αγορά ήταν εστιασμένη στον τουρισμό και στις αμιγώς τουριστικές και ξενοδοχειακές επενδύσεις».
Σε ό,τι αφορά την εξωστρέφεια των μεγάλων δικηγορικών εταιρειών που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, ο κ. Μίντζας υποστηρίζει το εξής: «Οι μεγάλες δικηγορικές εταιρείες δεν είναι πολλές, αλλά αυτές που έκαναν την εμφάνισή τους πριν την κρίση βλέπουμε ότι ενισχύονται και μεγαλώνουν σταθερά. Επίσης, πλέον στο προσκήνιο έρχονται και μικρότερες εταιρείες που διεκδικούν επάξια ένα μερίδιο αγοράς. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στη χώρα μας έχουμε αρκετές ξένες επενδύσεις, με αποτέλεσμα, οι εγχώριοι πάροχοι νομικών υπηρεσιών να πρέπει να αντεπεξέλθουν στα επίπεδα μιας αντίστοιχης ξένης εταιρείας. Παράλληλα, η εξωστρέφεια, η ποιότητα και η εξειδίκευση στην παροχή υπηρεσιών αποτελούν, όπως άλλωστε μας δίδαξε η οικονομική κρίση, εχέγγυα όχι απλώς επιβίωσης, αλλά και υγιούς ανάπτυξης».
