Διάχυτος είναι ο προβληματισμός και η απογοήτευση στην αγορά ενόψει της ρύθμισης για τον ΝΟΚ που αναμένεται να καταθέσει προς ψήφιση το ΥΠΕΝ στις 12 Μαΐου. Σύμφωνα με εκπροσώπους του κατασκευαστικού κλάδου, οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου δεν δίνουν ουσιαστική λύση στο πρόβλημα, καθώς ούτε ξεκαθαρίζουν το τοπίο ούτε ενεργοποιούν την «παγωμένη» οικοδομική δραστηριότητα. Παράλληλα, τα αντισταθμιστικά μέτρα που προβλέπονται κρίνονται ανεπαρκή, αφού δεν καλύπτουν τη σοβαρή οικονομική ζημιά που έχει ήδη προκληθεί, ούτε συμβάλλουν στην αποκατάσταση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, η οποία έχει πληγεί σημαντικά.
Η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ με τη νομοθετική ρύθμιση που κατατίθεται με τροπολογία στη Βουλή, προσπαθεί να θεραπεύσει τις επιπτώσεις που έχουν επιφέρει στην οικοδομή οι δικαστικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Συγκεκριμένα, με τη ρύθμιση αυτή προβλέπεται προστασία για όσους έχουν ξεκινήσει εργασίες έως τις 11 Δεκεμβρίου, ώστε να διατηρήσουν τα κίνητρα του ισχύοντος κανονισμού. Για όσους δεν έχουν ξεκινήσει, προβλέπεται ταχεία αναθεώρηση αδειών και επιστροφή των καταβληθέντων ποσών για τα επιπλέον τετραγωνικά. Εισάγεται επίσης η έννοια του περιβαλλοντικού ισοδύναμου, ως αντιστάθμισμα για την περιβαλλοντική επιβάρυνση από τα μπόνους δόμησης, το οποίο θα καταβάλλεται από τους δικαιούχους, εκτός από περιπτώσεις στρατηγικών επενδύσεων και διατηρητέων κτιρίων, που εξαιρούν
Η αγορά ωστόσο εμφανίζεται επιφυλακτική απέναντι στη μεταρρύθμιση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που προωθεί η κυβέρνηση, καθώς επιθυμία τους είναι να διασφαλίζονται πλήρως όσοι έχουν εκδώσει οικοδομική άδεια έως τις 11 Δεκεμβρίου, ανεξάρτητα από το αν έχουν ξεκινήσει ή όχι οι κατασκευαστικές εργασίες. Η προθεσμία της 11ης Δεκεμβρίου, σύμφωνα με την αγορά, εντείνει τον διαχωρισμό ανάμεσα σε παλαιά και νέα επενδυτικά σχέδια, δημιουργώντας άνισους όρους για όσους δραστηριοποιούνται στον τομέα. Την ίδια στιγμή, το κόστος αναθεώρησης των οικοδομικών αδειών αναδεικνύεται σε κρίσιμο ζήτημα, καθώς οι ήδη εκπονηθείσες μελέτες -με υψηλό οικονομικό βάρος- δεν καλύπτονται από τα παράβολα που προβλέπεται να επιστραφούν από το κράτος. Παράλληλα, εντείνεται το αίσθημα αδικίας λόγω της άνισης μεταχείρισης που επιφυλάσσεται σε μεγάλα έργα, όπως η επένδυση στο Ελληνικό, καθώς και σε στρατηγικές επενδύσεις που υπάγονται σε καθεστώτα ΕΣΧΑΣΕ και ΕΣΧΑΔΑ. Για τις περιπτώσεις αυτές, όπως και για τα διατηρητέα κτίρια, προβλέπεται η έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικών αδειών χωρίς την υποχρέωση καταβολής οικονομικού αντιτίμου, γεγονός που προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου δεν δίνει απάντηση στο τι μέλλει γενέσθαι με τα υφιστάμενα κτίρια που κρίθηκαν αυθαίρετα, γεγονός που για πολλούς ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για προσφυγές σε ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Γιόφτσιος: «Το μεγάλο πρόβλημα είναι η αναδρομικότητα της απόφασης του ΣτΕ»
Την έντονη ανησυχία του για τις επιπτώσεις της νέας ρύθμισης του ΝΟΚ εξέφρασε ο Φώτης Γιόφτσιος, επικεφαλής της Ten Brinke Hellas, εστιάζοντας στο ζήτημα της αναδρομικότητας. «Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το ΣτΕ επεμβαίνει αναδρομικά σε οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί – κάποιες από τις οποίες έχουν ήδη υλοποιηθεί. Είναι λάθος να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο άδειες που εκδόθηκαν στο ίδιο νομοθετικό πλαίσιο», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος στην πρόβλεψη για επιστροφή παραβόλων, σχολίασε πως «δεν επαρκεί ούτε κατ’ ελάχιστον, καθώς για να εκδοθεί μια άδεια έχουν ήδη πληρωθεί εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για μελέτες. Το οικονομικό βάρος είναι τεράστιο και κανείς δεν θα παραιτηθεί από το δικαίωμα να διεκδικήσει αποζημιώσεις. Κάποιος πρέπει να πληρώσει τις νέες μελέτες».
Ο ίδιος σημείωσε πως η κυβέρνηση οφείλει να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση για το τι ισχύει από τις 11 Δεκεμβρίου και μετά: «Δεν μπορεί να συνεχίζεται ο διαχωρισμός ανάλογα με το αν ξεκίνησαν ή όχι οι εργασίες. Όλες οι άδειες μετά την ημερομηνία αυτή πρέπει να αντιμετωπίζονται ενιαία, χωρίς τα μπόνους του ΝΟΚ.» Τέλος, στάθηκε στις σοβαρές επιπτώσεις για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό: «Η ανασφάλεια επιστρέφει. Κανείς δεν ξέρει τι ισχύει. Το brand που θέλουμε να οικοδομήσουμε για την Ελλάδα πλήττεται. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια κρίση αξιοπιστίας που θυμίζει εποχές οικονομικής κρίσης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το επενδυτικό περιβάλλον».
Δεληκανάκης: «Η σύγκρουση Δικαιοσύνης και Εκτελεστικής Εξουσίας γυρνά τη χώρα 20 χρόνια πίσω»
Σφοδρή κριτική στο θεσμικό αδιέξοδο που δημιουργείται από τις παρεμβάσεις της Δικαιοσύνης άσκησε με τη σειρά του, ο Γιάννης Δεληκανάκης, Founding Partner της Southrock Asset Management, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη σταθερότητα του κράτους δικαίου και την αξιοπιστία της χώρας στο εξωτερικό.
«Αν η εκτελεστική εξουσία λειτουργεί με κανόνες και έρχεται η δικαστική εξουσία να τους αποξηλώνει, τότε πού βρίσκεται το κράτος δικαίου;» διερωτάται, υπογραμμίζοντας πως η σύγκρουση των δύο εξουσιών οδηγεί στην πλήρη απογύμνωση κάθε έννοιας εμπιστοσύνης προς το κράτος. Όπως σημειώνει, αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα -η θεσμική αντιπαλότητα μεταξύ Δικαιοσύνης και Διοίκησης– δεν απαντάται σε καμία άλλη χώρα του κόσμου. Ο κ. Δεληκανάκης επικεντρώνεται ιδιαίτερα στο πρόβλημα της χρονικής καθυστέρησης των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας. «Ο μέσος χρόνος έκδοσης απόφασης είναι 3,5 χρόνια, τη στιγμή που στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι μόλις 6 μήνες», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι αυτή η καθυστέρηση αποτελεί ουσιαστικό εργαλείο αναβολής και ματαίωσης επενδύσεων. «Σε στέλνουν στο ΣτΕ γνωρίζοντας ότι η υπόθεση θα εκδικαστεί σε πέντε χρόνια – και μέχρι τότε η επένδυση έχει ήδη καταρρεύσει».
Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η αύξηση του επενδυτικού ρίσκου και του κόστους. «Γυρνάμε 20 χρόνια πίσω, σε μια περίοδο όπου η χώρα είχε καταφέρει να αποκαταστήσει τη διεθνή της εικόνα. Τώρα, χάνουμε ξανά το έδαφος που είχαμε κερδίσει», καταλήγει.
Στασινός: Το ΣτΕ τιμωρεί τους πολίτες με αναδρομικές αποφάσεις
Τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της πολεοδομίας και της χωροταξίας σχολίασε και ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, κάνοντας λόγο για ένα καθεστώς αναρχίας που τιμωρεί τους πολίτες και πλήττει τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας.
«Οι πολίτες τιμωρούνται από αυτή την αναρχία, μιλάμε για ξαφνικό θάνατο», σημειώνει χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στις αποφάσεις του ΣτΕ που οδηγούν στην ακύρωση νόμιμων διοικητικών πράξεων. Όπως εξηγεί, πολλοί πολίτες έχουν δαπανήσει χρήματα για ακίνητα και έργα που τώρα βρίσκονται στον αέρα, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας ακυρώνει ρυθμίσεις με αναδρομική ισχύ. «Το ΣτΕ δεν μπορεί να εκδίδει αποφάσεις που ανατρέπουν το παρελθόν», υπογραμμίζει.
Ο κ. Στασινός ασκεί έντονη κριτική και στους ρυθμούς με τους οποίους κινείται η Δικαιοσύνη και το κράτος: «Τους πήρε 13 χρόνια να αλλάξουν τη νομοθεσία. Ο χρόνος δεν υπάρχει ως έννοια όταν μιλάμε για το ΣτΕ», τονίζει. Παράλληλα, ζητά οι νέοι οικοδομικοί κανονισμοί να εγκρίνονται με Προεδρικά Διατάγματα ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα και να αποφεύγονται μελλοντικές ανατροπές.
«Ποιος θα εμπιστευτεί μια χώρα όπου τίποτα δεν είναι σίγουρο;», διερωτάται. «Πώς θα έρθουν ξένοι επενδυτές όταν επικρατεί αυτό το απόλυτο μπάχαλο;». Υπενθυμίζει μάλιστα ότι αυτή τη στιγμή εκπονούνται πάνω από 200 πολεοδομικά σχέδια σε όλη τη χώρα και καλεί σε υπομονή μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι με τις τρέχουσες αποφάσεις οδηγούμαστε ξανά σε νέες αυθαιρεσίες.
