Σχεδόν 20.000 – για την ακρίβεια 19.985 – είναι οι πλειστηριασμοί που έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο επτάμηνο, με τη συνολική τους αξία να προσεγγίζει τα 2,35 δισ. ευρώ. Η αγορά παρουσιάζει αυξητική τάση, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, τόσο σε ό,τι αφορά τον όγκο όσο και στο ενδιαφέρον των συμμετεχόντων. Ενδεικτικά, μέσα στο 2024 πραγματοποιήθηκαν 12.476 συναλλαγές μέσω πλειστηριασμών, συνολικής αξίας άνω των 1,32 δισ. ευρώ, έναντι 8.750 συναλλαγών και 1,13 δισ. ευρώ το 2022.
Η στροφή προς τους πλειστηριασμούς, ως μια εναλλακτική πηγή απόκτησης προσιτών κατοικιών, είναι ασφαλώς ενδεικτική του ελλείμματος προσφοράς που παρατηρείται στην αγορά τα τελευταία χρόνια. Η ανοδική πορεία των πλειστηριασμών το 2024 ωστόσο φαίνεται να τροφοδοτείται κυρίως από την αυξημένη δραστηριότητα στην περιφέρεια, σύμφωνα με τα στοιχεία της Landea. Πρωταγωνιστικό ρόλο διατηρεί η Αττική, όπου καταγράφηκε αύξηση 28% στις αγοραπωλησίες μέσω πλειστηριασμών, με 5.051 ακίνητα να αλλάζουν χέρια. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Κεντρική Μακεδονία, όπου πραγματοποιήθηκαν 2.367 αγορές, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 19%. Εντυπωσιακή ήταν η άνοδος στη Στερεά Ελλάδα, όπου οι συναλλαγές διπλασιάστηκαν (104%) φτάνοντας τα 760 ακίνητα, ενώ σημαντική δυναμική κατέγραψε και η Δυτική Ελλάδα με 739 ακίνητα και άνοδο 68%.
Εντυπωσιακή άνοδο σημειώνει και η Κρήτη με 525 ακίνητα και αύξηση 88%, καθώς και η Δυτική Ελλάδα με 739 ακίνητα και αύξηση 68%. Η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατέγραψε 610 αγορές με αύξηση 41%, ενώ στο Νότιο Αιγαίο εκπλειστηριάστηκαν 319 ακίνητα με αύξηση 40%. Στη Θεσσαλία πωλήθηκαν 505 ακίνητα με αύξηση 36%, στις Ιόνιες Νήσους 221 με αύξηση 28% και στη Δυτική Μακεδονία 249 με αύξηση 25%.
Οι περιοχές με τη μικρότερη ποσοστιαία αύξηση ήταν η Πελοπόννησος και η Ήπειρος, αμφότερες με 23%, έχοντας 615 και 353 αγορές ακινήτων αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τα χαμηλότερα ποσοστά αύξησης, ακόμη και αυτές οι περιφέρειες παρουσιάζουν σημαντική άνοδο, υποδηλώνοντας μια καθολική τάση σε ολόκληρη τη χώρα.
Σήμερα, η εικόνα στην αγορά των πλειστηριασμών έχει διαφοροποιηθεί αισθητά σε δύο βασικά σημεία. Πρώτον, το πλεονέκτημα της μειωμένης τιμής στη δεύτερη φάση του πλειστηριασμού φαίνεται να χάνει την απήχησή του στους ενδιαφερόμενους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αγοράς, οι αγοραστές επιλέγουν ολοένα και περισσότερο να κινηθούν άμεσα, «χτυπώντας» το ακίνητο ήδη από τον πρώτο γύρο, χωρίς να περιμένουν πιθανή έκπτωση σε επόμενη διαδικασία. Είναι ενδεικτικό ότι ορισμένα ακίνητα τελικά πωλούνται στη δεύτερη φάση – εκείνη των μειωμένων τιμών – σε ποσά υψηλότερα από την αρχική εκτιμώμενη αξία, λόγω του έντονου ανταγωνισμού.
Δεύτερη σημαντική μεταβολή αφορά τη στροφή προς ακίνητα υψηλότερης αξίας ανά τετραγωνικό μέτρο. Οι πωλήσεις πλέον επικεντρώνονται σε ακίνητα άνω των 1.600 ευρώ/τ.μ., ενώ οι πράξεις σε ακίνητα χαμηλότερης κατηγορίας – κάτω των 900 ευρώ/τ.μ. – παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία. Η τάση αυτή αποδίδεται τόσο στην αύξηση των τιμών εκκίνησης, όσο και στη μεγαλύτερη συμμετοχή ενδιαφερομένων, που εντείνει τον ανταγωνισμό και διαμορφώνει νέα δεδομένα στην αγορά.
Ένα από τα βασικά ερωτήματα που τίθενται στην προσπάθεια κατανόησης της δυναμικής των πλειστηριασμών αφορά τους λόγους που αποθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους από το να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία. Το σημαντικότερο εμπόδιο, όπως προκύπτει από την έρευνα, είναι η αδυναμία φυσικής επίσκεψης στο εσωτερικό του ακινήτου πριν την αγορά, κάτι που επισημαίνει το 66,2% των ερωτηθέντων. Πρόκειται για έναν παράγοντα που δημιουργεί σημαντική ανασφάλεια, ιδίως σε αγοραστές που δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία με πλειστηριασμούς.
Ακολουθεί, με ποσοστό 61,4%, ο φόβος για πιθανά νομικά ή διαδικαστικά προβλήματα – όπως για παράδειγμα ανακοπές ή καθυστερήσεις στην παράδοση του ακινήτου – τα οποία συχνά καθιστούν τη διαδικασία αβέβαιη. Στο 31,2% βρίσκονται όσοι δηλώνουν ότι δεν βρίσκουν ακίνητα σε τιμές που θεωρούν ελκυστικές, ενώ το 29,9% αποθαρρύνεται από την πολυπλοκότητα της ίδιας της διαδικασίας, η οποία απαιτεί γνώση, εγρήγορση και πολλές φορές καθοδήγηση από ειδικούς.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι μόλις το 24% επικαλείται πλέον ηθικούς λόγους για να αποφύγει τη συμμετοχή σε πλειστηριασμούς – ένα ποσοστό σημαντικά μειωμένο σε σχέση με τρία ή τέσσερα χρόνια πριν, όταν οι ηθικές επιφυλάξεις είχαν πολύ πιο έντονη παρουσία στον δημόσιο διάλογο. Σύμφωνα με την έρευνα ωστόσο, οι ηθικές αναστολές φαίνεται να υποχωρούν σταδιακά, καθώς η αγορά ωριμάζει και οι πλειστηριασμοί παύουν να αντιμετωπίζονται ως ταμπού.
Συνοψίζοντας, οι πλειστηριασμοί στην Ελλάδα αποτελούν ένα φαινόμενο που βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη, με τις τράπεζες και οι SPVs (εταιρείες ειδικού σκοπού) να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία. Παρά τον υψηλό αριθμό των πλειστηριασμών που δρομολογούνται, η αποτελεσματικότητά τους παραμένει περιορισμένη, καθώς μόνο ένας στους τέσσερις ολοκληρώνεται με επιτυχία. Την ίδια στιγμή, το χαμηλό ποσοστό εκποιημένων κατοικιών δείχνει ότι, παρά τις προκλήσεις, η αγορά ακινήτων δεν έχει υποστεί ακραίες αναταράξεις. Ωστόσο, οι τάσεις αυτές αναμένεται να μεταβληθούν τα επόμενα χρόνια, καθώς η διαδικασία εξυγίανσης των τραπεζών προχωρεί και το μερίδιο των SPVs στους πλειστηριασμούς αυξάνεται.
