Συνολικά 16 νέοι διαγωνισμοί για την αξιοποίηση ακινήτων των Ενόπλων Δυνάμεων αναμένεται να προκηρυχθούν το προσεχές διάστημα, ενώ ήδη 12 βρίσκονται σε εξέλιξη από την Υπηρεσία Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ). Το χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνει ποικιλία «χακί» ακινήτων -από πρώην στρατόπεδα και οικόπεδα-φιλέτα έως νοσοκομεία, αγροτεμάχια και κατοικίες-, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται σε ιδιαίτερα προνομιακές τοποθεσίες. Την ίδια στιγμή, σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που προβλέπει τη σύσταση της Εταιρείας Ακινήτων Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΤΑΕΔ), η οποία θα αποτελέσει το όχημα για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Στρατού.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε στο powergame.gr ο γενικός διευθυντής της ΥΠΑΑΠΕΔ, Παναγιώτης Κισκήρας, ο νέος φορέας αναμένεται να επιταχύνει σημαντικά τις διαδικασίες αξιοποίησης, ξεμπλοκάροντας περιουσιακά στοιχεία που έως σήμερα παρέμεναν αναξιοποίητα εξαιτίας γραφειοκρατικών αγκυλώσεων. «Με τη δημιουργία του φορέα η διαδικασία θα γίνει πιο ευέλικτη και αποτελεσματική. Οι διαγωνισμοί θα μπορούν να προκηρύσσονται ταχύτερα, καθώς θα αντικατασταθούν χρονοβόρες εσωτερικές διαδικασίες», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Εφόσον ο σχετικός νόμος ψηφιστεί εντός Ιουνίου, η συγκρότηση του φορέα θα ξεκινήσει άμεσα, με στόχο να τεθεί σε πλήρη λειτουργία από το φθινόπωρο. Μέχρι τότε η υφιστάμενη υπηρεσία συνεχίζει κανονικά το έργο της, προετοιμάζοντας το έδαφος για τη μετάβαση και λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα οργανωτικά μέτρα.
Στο πλαίσιο αυτό, ήδη έχουν δρομολογηθεί και «τρέχουν» διαγωνισμοί, ενώ επίκεινται και νέοι. Όπως εξηγείται, αρκετά ακίνητα βρίσκονται σε φάση προετοιμασίας, με την έγκριση των απαιτούμενων όρων από το Συμβούλιο Άμυνας, προκειμένου να τεθούν προς αξιοποίηση.
Ποια ακίνητα θα αξιοποιηθούν
Τα ακίνητα που προωθούνται προς αξιοποίηση περιλαμβάνουν ορισμένα ιδιαίτερης σημασίας, τόσο λόγω της τοποθεσίας τους, όσο και των δυνατοτήτων ανάπτυξης που προσφέρουν. Ξεχωρίζει, μεταξύ άλλων, το οκταώροφο κτίριο επί της οδού Σωκράτους 51, στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο φιλοξενούσε στο παρελθόν δομή της Αεροπορικής Άμυνας. Παράλληλα, προωθείται η διάθεση κατοικιών σε περιοχές με υψηλή ζήτηση, όπως η Αγία Παρασκευή, το Παλαιό Φάληρο και το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας.
Στο πλάνο αξιοποίησης εντάσσονται επίσης ακίνητα στην περιφέρεια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εκμίσθωση του πρώην Στρατοπέδου «Ταμπακόπουλου», στον Τριπόταμο του Δήμου Βέροιας, Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας. Το ακίνητο διαθέτει γήπεδο επιφάνειας 4.402 τ.μ. και συγκεντρώνει επενδυτικό ενδιαφέρον. Αντίστοιχα, έχει δρομολογηθεί ο διαγωνισμός για την εκμίσθωση της πρώην «Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Πύργου», που βρίσκεται στον Δήμο Πύργου, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Το ακίνητο αποτελείται από κτίρια συνολικού εμβαδού 800,25 τ.μ., εντός οικοπέδου 5.665 τ.μ., και παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες αξιοποίησης.
Στην Κρήτη προωθείται η αξιοποίηση ενός μεγάλου οικοπέδου σε εξαιρετική τοποθεσία, πλησίον του ΒΟΑΚ, το οποίο δύναται να προσελκύσει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Ακόμη, οι πρώην Αποθήκες Πυρομαχικών Αμπελοκήπων στη Δράμα, το ακίνητο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους 62 και Τζαβέλα στην Αθήνα, το πρώην Στρατόπεδο «Παπαποστόλου» στον Καραβόμυλο Στυλίδας και το πρώην 409 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Πατρών (409 Γ.Ν.Σ.Π.) «ΧΡΙΣΤΙΑ» στην Πάτρα.
Στα Μέθανα ξεχωρίζει ο διαγωνισμός που θα βγει στον αέρα για το πρώην Κέντρο Λουτροθεραπείας (ΚΛΑΠ), ένα ακίνητο που έχει απασχολήσει αρκετές φορές στο παρελθόν και για το οποίο επιχειρείται εκ νέου προκήρυξη, με στόχο την ουσιαστική αξιοποίησή του. Αντίστοιχη προσπάθεια γίνεται και για την πολυσυζητημένη έκταση της Πέρδικας στην Αίγινα. Η εταιρεία ολοκληρώνει τις αναγκαίες εργασίες εκκαθάρισης, προκειμένου να άρει τα νομικά και τεχνικά εμπόδια που καθυστέρησαν τον προηγούμενο διαγωνισμό, ο οποίος ματαιώθηκε επ’ αόριστον το προηγούμενο έτος, κατόπιν κοινής απόφασης του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, και της Δημοτικής Αρχής.
Η εν λόγω έκταση, συνολικού εμβαδού 318 στρεμμάτων και εφαπτόμενη του οικισμού Πέρδικα, θεωρείται ένα από τα πλέον προνομιούχα «φιλέτα» του χαρτοφυλακίου της ΥΠΑΑΠΕΔ και στόχος είναι να επανέλθει σε τροχιά αξιοποίησης, με καλύτερους όρους και αυξημένες πιθανότητες επιτυχούς έκβασης.
Το χαρτοφυλάκιο των 2.088 ακινήτων
Επί του παρόντος η υπηρεσία διαχειρίζεται περίπου 400 ακίνητα που έχουν ήδη μεταβιβαστεί από τα ταμεία. Συνολικά, όμως, τα ακίνητα των Ενόπλων Δυνάμεων φτάνουν τα 2.088, με το μεγαλύτερο μέρος να παραμένει ακόμα εκτός του χαρτοφυλακίου της υπηρεσίας. Το επικείμενο νομοσχέδιο φιλοδοξεί να ρυθμίσει αυτό ακριβώς το ζήτημα, ώστε ο νέος φορέας να αναλάβει ενιαία τη διαχείριση όλων των περιουσιακών στοιχείων.
Με το νέο νομοσχέδιο η Υπηρεσία Αξιοποίησης της Ακίνητης Περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ) αναβαθμίζεται σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία Εταιρεία Ακινήτων Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΤΑΕΔ). Ο στόχος της νέας Εταιρείας είναι η βέλτιστη αξιοποίηση των μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων που ανήκουν στο Ταμείο Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (ΤΑΕΘΑ), με σκοπό τη χρηματοδότηση της στεγαστικής πολιτικής του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Επιπλέον, η ΕΤΑΕΔ θα διαχειρίζεται την αξιοποίηση των ακινήτων που ανήκουν στα εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, εξασφαλίζοντας ότι αυτό γίνεται προς όφελος των ίδιων των φορέων, κατόπιν σύμφωνης γνώμης και απόφασης των διοικήσεών τους. Με τον τρόπο αυτόν επιδιώκεται η μεγιστοποίηση των εσόδων από την ακίνητη περιουσία, ενισχύοντας τόσο την αποδοτικότητα, όσο και την υποστήριξη των στόχων του ΥΠΕΘΑ.
Το οργανωτικό μοντέλο της ΕΤΑΕΔ αναμένεται να υποστηρίξει αποτελεσματικά τις ανάγκες των στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων, λαμβάνοντας υπόψη σύγχρονα μοντέλα οργάνωσης και λειτουργίας στον τομέα της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας. Επιπλέον, παρέχεται εξουσιοδότηση για έκδοση σύγχρονου οργανογράμματος, με πρόβλεψη στελέχωσης με εξειδικευμένο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό του ΥΠΕΘΑ και δυνατότητα απόσπασης εξειδικευμένου προσωπικού από τον υπόλοιπο Δημόσιο Τομέα.
Από τα συνολικά 2.088 ακίνητα που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι Ένοπλες Δυνάμεις, τα 1.304 είναι επιχειρησιακά απαραίτητα, ενώ τα υπόλοιπα 784 χαρακτηρίζονται μη επιχειρησιακά. Από αυτά τα 784, τα 211 είναι προβληματικά, 29 έχουν παραχωρηθεί δωρεάν, 218 έχουν ήδη αξιοποιηθεί και μόλις 326 είναι κατάλληλα για περαιτέρω αξιοποίηση.
Τα βασικά προβλήματα
Η ακίνητη περιουσία των Ενόπλων Δυνάμεων είναι μεν εκτεταμένη, αλλά η διαχείρισή της παρουσιάζει σοβαρές παθογένειες, λόγω κατακερματισμού και απουσίας ενιαίας στρατηγικής. Τα ακίνητα είναι διασκορπισμένα σε χαρτοφυλάκια εννέα διαφορετικών φορέων και έντεκα νομικών προσώπων, χωρίς να υπάρχει ολοκληρωμένη και ακριβής αποτύπωσή τους.
Η διοίκηση διέπεται συχνά από αναποτελεσματικές πρακτικές και αυθαίρετες ερμηνείες του θεσμικού πλαισίου, γεγονός που οδηγεί σε φαινόμενα κακονομίας, πολυνομίας και αλληλοεπικαλύψεων αρμοδιοτήτων -μεταξύ άλλων, μεταξύ των ΤΕΘΑ, ΤΕΣ και ΤΑΑ.
Το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τη διαχείριση των στρατιωτικών ακινήτων είναι παρωχημένο και αποσπασματικό, με κάθε φορέα να διέπεται από διαφορετικούς κανόνες, αρκετοί εκ των οποίων βασίζονται σε νομοθετήματα που χρονολογούνται από το 1929 ή και παλαιότερα.
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα των δυσλειτουργιών αποτελεί η απόδοση εσόδων που προορίζονται για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας σε επικουρικά ταμεία, γεγονός που υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για αναθεώρηση και ενοποίηση του θεσμικού πλαισίου.
Ελλιπής αποτύπωση ακίνητης περιουσίας
Η απουσία στρατηγικού σχεδίου για την αξιοποίηση των μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων και η έλλειψη τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης στο προσωπικό επιτείνουν το πρόβλημα. Η συχνή εναλλαγή προσωπικού, λόγω του συστήματος μεταθέσεων, οδηγεί σε απώλεια θεσμικής μνήμης, καθιστώντας τη διαχείριση ακόμα πιο δύσκολη. Σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η απουσία ενός μητρώου ακίνητης περιουσίας, που δημιουργεί αδυναμία εποπτείας, προστασίας και αξιοποίησης των ακινήτων.
Πολλά ακίνητα παραμένουν αναξιοποίητα, λόγω αμφισβητούμενου ιδιοκτησιακού καθεστώτος και της αδυναμίας καταχώρισής τους στο Κτηματολόγιο, εξαιτίας έλλειψης σαφών τίτλων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν 82 ανεντόπιστα ακίνητα του ΤΕΣ, 166 αμφισβητούμενης κυριότητας ακίνητα των ΤΕΘΑ και ΤΕΣ, 118 Καταπατημένα ακίνητα του ΤΕΘΑ (από ιδιώτες και Δήμους) και 76 Ακίνητα σε δικαστική διεκδίκηση μεταξύ ΤΕΘΑ και υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
