Ο πόλεμος ανάμεσα στους ξενοδόχους και την Booking.com, που σιγοκαίει εδώ και χρόνια, έχει πλέον φουντώσει. Η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), η οποία έκρινε ότι οι ρήτρες ισοτιμίας της πλατφόρμας παραβιάζουν τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού, άνοιξε τον δρόμο για ένα μπαράζ νομικών διεκδικήσεων από ξενοδοχεία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) καλεί τους ξενοδόχους να συμμετάσχουν στη συλλογική αγωγή, που συντονίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το κάλεσμα του ΞΕΕ και οι ελληνικές προεκτάσεις
Το ΞΕΕ, με τον πρόεδρό του, Αλέξανδρο Βασιλικό, που είναι επίσης πρόεδρος της ευρωπαϊκής HOTREC, έχει αναλάβει ενεργό ρόλο, στηρίζοντας τη συλλογική αγωγή μέσω της πλατφόρμας mybookingclaim.com. Στόχος είναι η αποζημίωση των ελληνικών ξενοδοχείων για τις οικονομικές ζημίες που υπέστησαν από τις ρήτρες ισοτιμίας της Booking.com κατά την περίοδο 2004-2024. Οι ρήτρες αυτές απαγόρευαν στα ξενοδοχεία να προσφέρουν καλύτερες τιμές ή διαθεσιμότητα μέσω άλλων καναλιών ή των δικών τους ιστοσελίδων, ενισχύοντας τον έλεγχο της πλατφόρμας και αυξάνοντας τις προμήθειες. Η απόφαση του ΔΕΕ (υπόθεση C-264/23) ήρθε να επικυρώσει τις διαπιστώσεις των εθνικών αρχών ανταγωνισμού, προσφέροντας πλέον τη δυνατότητα στους ξενοδόχους να αξιώσουν αποζημιώσεις με τόκους για τις υπερβολικές χρεώσεις που κατέβαλαν.
Η νομική αντεπίθεση των Ευρωπαίων ξενοδόχων
Η απόφαση του ΔΕΕ αποτέλεσε την αφετηρία για μια ευρύτερη ευρωπαϊκή κινητοποίηση. Περισσότερες από 25 εθνικές ενώσεις ξενοδόχων, με συντονίστρια τη HOTREC, έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για μια κοινή, πανευρωπαϊκή συλλογική αγωγή στα ολλανδικά δικαστήρια. Παράλληλα, σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία τοπικές πρωτοβουλίες από τις εταιρείες Eskariam και Geradin Partners έχουν οργανώσει ξεχωριστές ομαδικές αγωγές, προσελκύοντας εκατοντάδες ξενοδοχεία, που ζητούν αποζημιώσεις που μπορεί να φτάνουν σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Ειδικά στη Γαλλία, οι συνολικές ζημίες εκτιμώνται σε 1,5 δισ. ευρώ.
Η ενεργοποίηση αυτή δεν είναι μόνο οικονομική. Όπως δηλώνουν οι πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής εκστρατείας, πρόκειται για μια μάχη που στοχεύει στην αναδιάρθρωση της ψηφιακής αγοράς κρατήσεων, περιορίζοντας τη δεσπόζουσα θέση της Booking.com, η οποία, σύμφωνα με στοιχεία της D-Edge, το 2024, ελέγχει πάνω από το 60% της αγοράς, με τις άμεσες κρατήσεις των ξενοδοχείων να αποτελούν μόλις το 33%.
Το ιστορικό της αντιπαράθεσης
Η διαμάχη δεν είναι νέα. Από το 2015 οι γερμανικές αρχές ανταγωνισμού είχαν χαρακτηρίσει τις ρήτρες ισοτιμίας της Booking.com παράνομες. Η εταιρεία προσπάθησε να αποφύγει τις συνέπειες, προσφεύγοντας στα δικαστήρια του Άμστερνταμ. Όμως τον Σεπτέμβριο του 2024 το ΔΕΕ επιβεβαίωσε ότι οι ρήτρες αυτές παραβιάζουν τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού και δεν μπορούν να θεωρηθούν «αναγκαία παρεπόμενη συμφωνία», επιβεβαιώνοντας την ανωτερότητα της ευρωπαϊκής αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.
Παράλληλα, σε χώρες όπως η Ελβετία οι αρχές έχουν ήδη λάβει μέτρα. Τον Μάιο του 2025 η ελβετική αρχή ανταγωνισμού διέταξε την Booking.com να μειώσει τις προμήθειες που χρεώνει στα ξενοδοχεία κατά 25%, κρίνοντας τα ποσοστά υπερβολικά και καταχρηστικά. Η Booking αντέδρασε, ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να προσφύγει στα δικαστήρια.
Στην Ισπανία, η ένωση διευθυντών ξενοδοχείων AEDH έχει κινητοποιήσει ήδη πάνω από 400 ξενοδοχεία για ομαδική αγωγή, ενώ η Ιταλία και η Πορτογαλία σχεδιάζουν να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή αντίσταση. Εν τω μεταξύ, η ισπανική αρχή ανταγωνισμού (CNMC) επέβαλε το 2025 πρόστιμο-ρεκόρ 413 εκατ. ευρώ στην Booking.com για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.
Η αντίδραση της Booking και οι επιπτώσεις
Η Booking.com, θυγατρική του αμερικανικού κολοσσού Booking Holdings, αρνείται τις κατηγορίες και δηλώνει ότι οι ξενοδόχοι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν πού θα καταχωρίσουν τα καταλύματά τους. Παρά τις προσπάθειες υπεράσπισης, οι δικαστικές αποφάσεις και οι κυρώσεις από τις ρυθμιστικές αρχές φαίνεται να διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο στην αγορά. Επιπλέον, η αναγνώρισή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «gatekeeper» την υποχρεώνει σε αυστηρότερους κανόνες διαφάνειας και δίκαιου ανταγωνισμού.
Στην τελική ευθεία για μια ιστορική αναμέτρηση
Το κάλεσμα του ΞΕΕ προς τους Έλληνες ξενοδόχους αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας, που φαίνεται πως φέρνει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η αγορά διαδικτυακών κρατήσεων. Η υπόθεση της Booking.com δεν είναι απλώς μια νομική μάχη για αποζημιώσεις. Αντιπροσωπεύει μια ιστορική καμπή στον τουριστικό τομέα, όπου οι ξενοδόχοι διεκδικούν μεγαλύτερη αυτονομία και δικαιότερους όρους συνεργασίας με τις ψηφιακές πλατφόρμες. Με το μέτωπο των αγωγών να επεκτείνεται σε όλη την Ευρώπη, η σύγκρουση αυτή προμηνύεται μακρά, αλλά καθοριστική για το μέλλον της τουριστικής αγοράς.
