Η ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ΕΚΤ, θα στηρίξει τις επιθετικές πολιτικές στήριξης της τελευταίας δεκαετίας στην επικείμενη στρατηγική ανασκόπηση, παρακάμπτοντας τις εκκλήσεις για αυτοκριτική μετά από υψηλό πληθωρισμό και σημαντικές ζημιές, σύμφωνα με δηλώσεις πολλών υπευθύνων χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ στο Reuters.
Η ανασκόπηση, που ξεκίνησε τον Μάρτιο, θα εξετάσει ορισμένα θεμελιώδη ερωτήματα για τον τρόπο λειτουργίας της ΕΚΤ, όπως κατά πόσο η μαζική αγορά ομολόγων, τα αρνητικά επιτόκια και η καθοδήγηση για την πορεία των επιτοκίων παραμένουν αποτελεσματικά εργαλεία πολιτικής.
Συζητήσεις με υπευθύνους χάραξης πολιτικής υποδεικνύουν ότι η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης θα επικυρώσει σε γενικές γραμμές την προηγούμενη στρατηγική της γενναιοδωρίας, προχωρώντας μόνο σε μικρές τροποποιήσεις στο στρατηγικό της κείμενο, το οποίο είχε αναθεωρηθεί τελευταία φορά πριν από τέσσερα χρόνια. Δεν αναμένεται να υπάρξει ουσιαστική αυτοκριτική για τις κινήσεις που έγιναν στη διάρκεια της αιφνίδιας έξαρσης του πληθωρισμού το 2021–22.
Ειδικότερα, η ΕΚΤ είναι πιθανό να διατηρήσει τη διατύπωση περί ανάγκης για «ιδιαίτερα αποφασιστική ή επίμονη» δράση — μια διατύπωση-κλειδί για την ποσοτική χαλάρωση (QE) και άλλα μέτρα στήριξης — όταν ο πληθωρισμός και τα επιτόκια βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, ανέφεραν οι ίδιες πηγές. Ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους, καθώς η εργασία επί της ανασκόπησης βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.
Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου, Πιερ Βουνς, έχει ζητήσει να συζητηθεί η κατάργηση αυτής της διατύπωσης. Ο Ολλανδός ομόλογός του, Κλάας Κνοτ, και η Γερμανίδα εκπρόσωπος στο εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, έχουν υποστηρίξει ότι οι αγορές ομολόγων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πιο φειδωλά στο μέλλον — υποστηρίζοντας ότι τα βραχείας διάρκειας προγράμματα QE είναι αποτελεσματικά, αλλά οι παρατεταμένες εφαρμογές τους γίνονται υπερβολικά δαπανηρές.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παρουσίασαν ένα προκαταρκτικό στρατηγικό κείμενο κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Πόρτο στις 6–7 Μαΐου, προτείνοντας αλλαγές που θα ενσωματωθούν τις προσεχείς εβδομάδες, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Το τελικό έγγραφο αναμένεται να οριστικοποιηθεί στις αρχές του καλοκαιριού.
Ανασκόπηση ΕΚΤ: Η ποσοτική χαλάρωση (QE) υπήρξε ωφέλιμη
Στο Πόρτο, το προσωπικό της ΕΚΤ παρουσίασε ανάλυση για τις επιπτώσεις των πολιτικών στήριξης της τράπεζας, καταλήγοντας ότι τα προγράμματα αυτά υπήρξαν ωφέλιμα και θα πρέπει να παραμείνουν εργαλεία στο μελλοντικό οπλοστάσιο της ΕΚΤ.
Υπήρξε πάντως ευρεία συμφωνία ότι η λεγόμενη «προκαταβολική καθοδήγηση» για τα επιτόκια πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ, καθώς οδήγησε την ΕΚΤ σε καθυστερημένη αντίδραση στην εκτίναξη του πληθωρισμού το 2021–22.
Οι προκαταρκτικές διαπιστώσεις της ανασκόπησης άφησαν ορισμένους διοικητές δυσαρεστημένους, καθώς ανέμεναν μια πιο κριτική αποτίμηση των πολιτικών που ακολουθήθηκαν.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η συζήτηση έγινε σε πνεύμα συναδελφικότητας, χωρίς ανοιχτές ρήξεις — γεγονός που δείχνει ότι το τελικό κείμενο θα μπορούσε να εγκριθεί με ευρεία συναίνεση.
Το στρατηγικό έγγραφο αναμένεται επίσης να δηλώσει ότι η ΕΚΤ λειτουργεί σε ένα περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας και να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της στον «συμμετρικό» στόχο πληθωρισμού 2%, υπογραμμίζοντας ότι τόσο οι αποκλίσεις προς τα κάτω όσο και προς τα πάνω είναι εξίσου ανεπιθύμητες.
Δημιουργώντας τεράστια αποθέματα ρευστότητας μέσω αγορών ομολόγων για να αποτρέψει τον αποπληθωρισμό σε μια δεκαετία κρίσεων, η ΕΚΤ έθεσε ουσιαστικά τον εαυτό της — και τις 20 εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης — σε τροχιά ζημιών όταν αυξήθηκαν ο πληθωρισμός και τα επιτόκια.
Αυτή τη στιγμή, οι κεντρικές τράπεζες του μπλοκ πληρώνουν επιτόκιο 2,25% για αποθεματικά ύψους περίπου 2,8 τρισ. ευρώ.
Παρότι η επίτευξη κερδών δεν αποτελεί στόχο των κεντρικών τραπεζών, οι ζημίες στερούν από τις κυβερνήσεις σημαντικά έσοδα από μερίσματα, ενισχύουν την κριτική κατά των τραπεζών ως θεσμών και ενδέχεται μακροπρόθεσμα να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη του κοινού.
