Η ισπανική διαχειρίστρια του εθνικού δικτύου ηλεκτρισμού, Red Eléctrica, δήλωσε ότι διαχειρίστηκε ορθά το δίκτυο την ημέρα του γενικευμένου μπλακάουτ του Απριλίου, αμφισβητώντας την εκτίμηση της κυβέρνησης για τα αίτια της κρίσης.
«Πραγματοποιήθηκαν οι κατάλληλοι υπολογισμοί και ελήφθησαν οι συναφείς αποφάσεις στον προγραμματισμό τεχνικών περιορισμών», αναφέρεται στην ανακοίνωση της εταιρείας την Τετάρτη, τονίζοντας ότι όλα έγιναν με την παραδοχή πως «οι μονάδες συμμορφώνονται με τις τεχνικές απαιτήσεις της νομοθεσίας». Σύμφωνα με τη Red, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας δεν ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις τους για τη σταθεροποίηση του συστήματος.
Η δήλωση της Red Eléctrica ήρθε μία ημέρα μετά τη δημοσίευση της κυβερνητικής ανάλυσης για το μπλακάουτ, στην οποία κατηγορείται ο διαχειριστής του δικτύου ότι δεν είχε επαρκή εφεδρικά θερμικά εργοστάσια διαθέσιμα όταν αυξήθηκε επικίνδυνα η τάση του δικτύου. Η αύξηση αυτή δεν μπορούσε να ελεγχθεί, πυροδοτώντας αλυσιδωτή αντίδραση που τελικά οδήγησε στη διακοπή ρεύματος, η οποία άφησε 50 εκατομμύρια πολίτες χωρίς ηλεκτρικό σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Η Red Eléctrica ανέφερε ότι μονάδες που αναμενόταν να βοηθήσουν στον έλεγχο της τάσης «δεν τήρησαν τις υποχρεώσεις τους για δυναμικό έλεγχο τάσης», προκαλώντας «επίπεδα τάσης υψηλότερα από τα αναμενόμενα». Σύμφωνα με την έκθεση της Red, κάποιες ταλαντώσεις που σχετίζονται με την υπερτάση ενδέχεται να ξεκίνησαν από φωτοβολταϊκό πάρκο στην επαρχία Μπανταχόθ.
Η AELEC, ένωση εταιρειών κοινής ωφελείας στην οποία συμμετέχουν η Iberdrola SA και η Endesa SA, είχε ήδη δηλώσει ότι διαθέτει «αποδείξεις» πως τα μέλη της συμμορφώθηκαν με τις κανονιστικές απαιτήσεις.
Ανεπαρκείς απαντήσεις, πολλές σκιές
Η πιο λεπτομερής μέχρι στιγμής έκθεση της ισπανικής κυβέρνησης για το περιστατικό δεν κατάφερε να εξηγήσει πλήρως γιατί το δίκτυο αποδείχθηκε τόσο ασταθές. Σε 182 σελίδες με εκτενείς διαγραφές στοιχείων, όπως τα ονόματα εταιρειών και σταθμών παραγωγής, το κράτος επιρρίπτει ευθύνες τόσο στη Red Eléctrica για την απουσία επαρκούς εφεδρείας, όσο και σε απροσδιόριστους παραγωγούς για μη τήρηση υποχρεώσεων.
Ωστόσο, παραμένει αδιευκρίνιστο τι προκάλεσε την αρχική άνοδο της τάσης που το σύστημα αδυνατούσε να διαχειριστεί και τι μπορεί να γίνει για την αποτροπή αντίστοιχων γεγονότων στο μέλλον. Η κυβέρνηση εξακολουθεί να ελέγχει αυστηρά τη ροή πληροφοριών σχετικά με το τι συνέβη στις 28 Απριλίου. Εν αναμονή βρίσκεται και ανεξάρτητη έκθεση του ευρωπαϊκού δικτύου Entso-e, η οποία δεν αναμένεται πριν από μερικούς μήνες.
Ημέρα κρίσης: τι συνέβη πριν την κατάρρευση
Το εκτενές κυβερνητικό έγγραφο, που δημοσιεύθηκε αργά την Τρίτη, επικεντρώνεται στη διαχείριση του δικτύου και σε αστοχίες πρόληψης της αστάθειας τάσης. Δεν εντοπίζεται κάποιο πρόβλημα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθαυτές, αλλά με τον τρόπο ενσωμάτωσής τους στο δίκτυο. Συστήνονται αλλαγές στον εξοπλισμό ελέγχου, όπως η χρήση «συγχρονισμένων πυκνωτών» (synchronous condensers) για τη διατήρηση της σταθερότητας σε συνθήκες περιορισμένων συμβατικών μονάδων.
Η Red Eléctrica είχε δημοσιεύσει τις πρώτες ημέρες μετά το συμβάν μια σύνοψη με το τι συνέβη στα δευτερόλεπτα πριν την κατάρρευση (περίπου στις 12:30 το μεσημέρι), όμως μικρές διακυμάνσεις στην τάση είχαν ξεκινήσει από το πρωί. Η εταιρεία επιχείρησε διάφορα μέτρα, όπως ο περιορισμός της ροής ενέργειας προς τη Γαλλία και η σύνδεση πρόσθετου εξοπλισμού.
Λίγο μετά το μεσημέρι, η κατάσταση επιδεινώθηκε: έντονες διακυμάνσεις συχνότητας και τάσης έπληξαν κυρίως τον νότο και τη δύση της χώρας, με τρεις μονάδες να τίθενται εκτός λειτουργίας πριν την τελική κατάρρευση. Η διαχειρίστρια του δικτύου διαπίστωσε ότι η σταθερότητα είχε επιδεινωθεί και επιχείρησε να μειώσει τις ροές προς την Πορτογαλία και να ενεργοποιήσει θερμικές μονάδες. Όμως η πορτογαλική πλευρά ενέκρινε τη μείωση ροής μόλις στις 12:45, ενώ η πρώτη μονάδα μπορούσε να ξεκινήσει θέρμανση μόνο με 90 λεπτά καθυστέρηση — πολύ αργά για να αποτραπεί το μπλακάουτ.
Ελλιπής εφεδρεία, ανεπαρκής απόκριση
Το σύστημα διέθετε μόλις 11 μονάδες εφεδρείας — το χαμηλότερο επίπεδο για φέτος. Πολλές από αυτές απέτυχαν να ανταποκριθούν με τον κατάλληλο τρόπο στην παροχή αντιδραστικής ισχύος (reactive power), που είναι κρίσιμη για τον έλεγχο της τάσης. Ιδίως στον νότο, οι μονάδες λειτουργούσαν με τρόπο «ανεπαρκή» για την κατάσταση.
Η AELEC υποστήριξε ότι ο διαχειριστής είχε πράγματι διαθέσιμους πόρους, αλλά επέλεξε να διαχειριστεί την τάση με περιορισμένη συγχρονισμένη ικανότητα και άνιση γεωγραφική κατανομή, γεγονός που «άφησε το σύστημα ευάλωτο».
Από την πλευρά της, η Red Eléctrica επανέλαβε ότι προχώρησε σε ορθούς υπολογισμούς και προγραμματισμούς, με βάση την παραδοχή ότι όλες οι μονάδες θα τηρούσαν τις τεχνικές απαιτήσεις. Αρνήθηκε κάθε ευθύνη ή λάθος και κατηγόρησε τις εταιρείες κοινής ωφελείας ότι δεν απορρόφησαν την απαιτούμενη αντιδραστική ισχύ.
