Με παράταση ενός μήνα, μέχρι τέλος Οκτωβρίου, απάντησε το υπουργείο Εργασίας στην καθυστέρηση των κοινωνικών εταίρων να αποστείλουν τις προτάσεις τους για τον οδικό χάρτη της επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Στις μέχρι στιγμής επαφές των τεχνικών κλιμακίων συμφωνήθηκε να δρομολογηθούν τρείς αλλαγές στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, με ταυτόχρονα ισάριθμα «αγκάθια» στα οποία αναζητούνται λύσεις.επα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η υπουργός Εργασίας, ένας στους δύο μισθωτούς λαμβάνει περισσότερα από 1.000 ευρώ μηνιαίως, ενώ 42 κλάδοι της οικονομίας χορηγούν μισθούς υψηλότερους από το μέσο μισθό, ο οποίος κυμάνθηκε το 2024 στα 1.342 ευρώ και 1.478 ευρώ για τους μισθωτούς πλήρους απασχόλησης. Οι 16 από αυτούς τους κλάδους (38%) αποτελούν αμιγώς βιομηχανικούς/μεταποιητικούς κλάδους.
Στα σημεία όπου υπάρχει σύγκλιση απόψεων και κατ’ επέκταση αναμένεται η νομοθέτησή τους, αφορούν:
- Στη μείωση του ποσοστού της εργοδοτικής εκπροσώπησης που απαιτείται ως προϋπόθεση για την επέκταση των όρων των συμβάσεων στο σύνολο του κλάδου. Σήμερα, αυτό το ποσοστό είναι 50+1%, με αποτέλεσμα πολλοί εργοδότες να αποχωρούν από τον φορέα εκπροσώπησής τους για να μην υποχρεωθούν να προχωρήσουν σε αύξηση των μισθών των εργαζομένων, όπως ορίζουν οι κλαδικές συμβάσεις. Μάλιστα, υπάρχουν κλάδοι που η μέτρηση του ποσοστού είναι εξαιρετικά δύσκολη.
- Στην απλοποίηση των διαδικασιών λειτουργίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, ώστε να τροποποιηθεί το πλαίσιο προσφυγής στη διαιτησία και να είναι πιο συμβατές και υποχρεωτικές οι διαιτητικές αποφάσεις.
- Στην απλοποίηση των διαδικασιών στη νομιμοποίηση και εγγραφή των συνδικαλιστών, αλλά και των εκπροσώπων των εργοδοτικών φορέων, στο ψηφιακό Μητρώο που προβλέπεται από το νόμο Χατζηδάκη. Για το θέμα, αναμένεται και η απόφαση του ΣτΕ, στο οποίο προσέφυγαν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων. Σήμερα χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη των εκπροσώπων εργαζομένων και εργοδοτών, κάτι που στην ουσία είναι ανέφικτο. Το υπουργείο Εργασίας και οι εργοδοτικοί φορείς δίνουν έμφαση στην κουλτούρα συμφιλίωσης, συνεννόησης και συμβιβασμού, ώστε η διαιτησία να εφαρμόζεται σε έσχατες περιπτώσεις.
- Ομιλικές συμβάσεις: Δηλαδή να μπορούν να υπογράφουν συλλογικοί σύμβαση εργασίας μεγάλοι όμιλοι που απασχολούν εκατοντάδες εργαζόμενους.
Το Σχέδιο Δράσης, όπως προβλέπει ο νόμος, έχει διάρκεια από ένα έως πέντε έτη και ορίζει σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων. Τα κυριότερα «αγκάθια» προέρχονται εν πολλοίς από τους ασφυκτικούς περιορισμούς των μνημονίων και είναι:
- Η επεκτασιμότητα των συμβάσεων, όπου στόχος του υπουργείου είναι να μειωθεί δραστικά το απαιτούμενο ποσοστό και να θεσπιστεί ένας μόνιμος μηχανισμός επέκτασης των συμβάσεων, με κίνητρα ώστε οι εργοδότες να προσέρχονται με μεγαλύτερη προθυμία στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
- Η μετενέργεια -μνημονιακή διάταξη- που περιόρισε στο τρίμηνο, από εξάμηνο που ήταν, τον χρόνο ισχύος μιας σύμβασης εργασίας. Ζητείται η επαναφορά στο εξάμηνο ώστε να δοθεί ώθηση στην υπογραφή περισσότερων συλλογικών συμβάσεων.
- Η συρροή, καθώς έχει εντοπιστεί σε αρκετές επιχειρήσεις που εντάσσονται σε έναν ευρύτερο όμιλο, πως υπάρχουν εργαζόμενοι οι οποίοι θα μπορούσαν να καλυφθούν από περισσότερες της μίας συμβάσεις. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η κάλυψη θα μπορούσε να γίνει από μια επιχειρησιακή και ταυτόχρονα από μια ομοιοεπαγγελματική ή κλαδική σύμβαση. Η πλευρά των εργαζομένων θέλει να είναι σαφές πως για τον κάθε εργαζόμενο θα ισχύει η κάλυψη της πιο συμφέρουσας από τις συμβάσεις που βρίσκονται εν ισχύ.
Υπενθυμίζεται ότι η κοινοτική οδηγία, που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο και περιείχε το νέο πλαίσιο διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού από το 2028, θέτει ως στόχο να αυξηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80%. Στην Ελλάδα το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από σύμβαση κυμαίνεται στο 22% .
