Μέχρι τις 3 Νοεμβρίου επιπλέον 350.000 εργαζόμενοι θα απασχολούνται με Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Πρόκειται για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, της επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών, της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος & φυσικού αερίου, των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, καθώς και των διοικητικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων στον τουρισμό.
Το υπουργείο Εργασίας, με ερμηνευτική εγκύκλιο που υπογράφει ο αρμόδιος Γενικός Γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων Νίκος Μηλαπίδης, ξεκαθαρίζει το τοπίο για συνολικά 1,9 εκατ. εργαζόμενους σε 265.000 επιχειρήσεις, σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη εφαρμογής του μέτρου που έχει αλλάξει το τοπίο στις εργασιακές σχέσεις.
Στην Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας εντάσσονται οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις που ανήκουν κατά κύρια δραστηριότητα στους κλάδους της Παροχής Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου, Ατμού και Κλιματισμού. Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας σε επιχειρήσεις των παραπάνω κλάδων, όταν παρέχουν σταθερά την εργασία τους εντός των κτιριακών εγκαταστάσεων της επιχείρησης/εργοδότη ή σε χώρο που έχει διατεθεί για αποκλειστική χρήση από αυτήν, τότε είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν κάρτα στον τόπο όπου σταθερά παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Προσωπικό, όμως, κυρίως τεχνικών ειδικοτήτων όπως:
- ηλεκτροτεχνικοί δικτύων,
- οδηγοί – μηχανοδηγοί χειριστές,
- χειριστές Μηχανημάτων Έργου,
- τεχνικοί ασφαλείας,
- επισκοπητές, τοπογράφοι,
- συντηρητές εγκαταστάσεων, που λόγω της φύσης του αντικειμένου της εργασίας δεν έχει σταθερό τόπο παροχής της, αλλά απαιτείται για την εκτέλεση της εργασίας να μετακινείται τακτικά από τον έναν τόπο, στον άλλον κατά τη διάρκεια της ημέρας, από ημέρα σε ημέρα ή σε τακτά χρονικά διαστήματα εντός της εβδομάδας, δεν θα έχουν υποχρέωση για σήμανση της Ψηφιακής Κάρτας κατά τις ημέρες που εργάζονται εκτός του σταθερού τόπου εργασίας.
Πέραν, ωστόσο, των ως άνω εργαζομένων, στους συγκεκριμένους κλάδους δραστηριοποιούνται και εργαζόμενοι που η φύση της εργασίας τους χαρακτηρίζεται από συχνές μετακινήσεις εκτός των κτιριακών εγκαταστάσεων της επιχείρησης, όπως π.χ. περιοδεύοντες πωλητές και εμπορικοί αντιπρόσωποι, εργαζόμενοι που επισκέπτονται τους πελάτες του εργοδότη τους, διαφημιστές κ.λπ., όπου η φύση της εργασίας τους είναι τέτοια που αφενός μεν δεν ξεκινά ή/και δεν ολοκληρώνεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της επιχείρησης (φυσικό κατάστημα ή έδρα της επιχείρησης) και αφετέρου περιλαμβάνει τακτικές (πολλές φορές και καθημερινές) μετακινήσεις σε πελάτες, αποθήκες, σημεία διανομής. Για τις συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων, δεν θα υπάρχει υποχρέωση για σήμανση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας κατά τις ημέρες που εργάζονται εκτός του σταθερού τόπου παροχής εργασίας της επιχείρησης.
Επίσης, γιατροί εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις και ασφαλιστικούς φορείς που ανήκουν κατά κύρια δραστηριότητα στους ως άνω κλάδους, εξαιρούνται από την υποχρέωση σήμανσης της ψηφιακής κάρτας. Ειδικότητες, όμως, όπως ξεναγοί και τουριστικοί συνοδοί (tour leaders), οι εργαζόμενοι στον κλάδο ενοικίασης και εκμίσθωσης αυτοκινήτων και ελαφρών μηχανοκίνητων οχημάτων κ.λπ., οι οποίοι, βάσει της φύσης του αντικειμένου εργασίας τους, είναι αναγκασμένοι να μετακινούνται τακτικά από τον έναν τόπο παροχής εργασίας στον άλλον, κατά τη διάρκεια της ημέρας, πολλές φορές και εκτός Ελλάδος, δεν θα έχουν υποχρέωση για σήμανση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας κατά τις ημέρες που εργάζονται εκτός του σταθερού τόπου παροχής εργασίας της επιχείρησης.
Σαρωτικοί έλεγχοι και πρόστιμα για την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας
Μετά τις 3 Νοεμβρίου αναμένεται να ξεκινήσουν εκτεταμένοι έλεγχοι σε επιχειρήσεις των νέων κλάδων που εντάσσονται στην Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Οι έλεγχοι θα είναι στοχευμένοι και συχνοί, με αιχμή του δόρατος την περίοδο των εορτών, όταν παρατηρείται έντονη εποχική απασχόληση.
Τα πρόστιμα για παραβάσεις είναι τσουχτερά και κυμαίνονται από 2.000 έως 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, ανάλογα με το είδος της παράβασης.
«Έκρηξη» στις υπερωρίες
Σημειώνεται ότι στο χρονικό διάστημα των 4 περίπου μηνών που μεσολάβησε από την έναρξη της πιλοτικής περιόδου, το υπουργείο Εργασίας πραγματοποίησε εκτενή διάλογο με εκπροσώπους εργαζομένων και εργοδοτών των παραπάνω κλάδων με θέμα την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Σε όλο αυτό το διάστημα δεν έλειψαν και ζητήματα προβληματικής χρήσης της Κάρτας, κατά κύριο λόγο το πρώτο διάστημα εφαρμογής της, κυρίως δε στον τουρισμό και στην εστίαση, τα οποία επιδεινώθηκαν εξαιτίας των μεγάλων κενών που υπάρχουν σε θέσεις καίριας σημασίας στους συγκεκριμένους κλάδους. Τα οποία έπρεπε να καλυφθούν με επιπλέον εργασία, των ήδη απασχολούμενων, αφού δεν υπήρχαν εργατικά χέρια να καλύψουν τις ανάγκες.
Αν και σε πολλές περιπτώσεις η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας λειτούργησε σαν «φρένο» σε φαινόμενα καταστρατήγησης εργασιακών δικαιωμάτων, υπήρξαν και επιχειρήσεις που λόγω των κενών θέσεων εργασίας, της έλλειψης τεχνικού εξοπλισμού, εκπαίδευσης ή και λογιστικής υποστήριξης, θεώρησαν ότι η εφαρμογή της Κάρτας έχει φέρει πρόσθετα γραφειοκρατικά ή τεχνικά εμπόδια στην άμεση κάλυψη αναγκών προσωπικού.
Να σημειωθεί ότι η μέτρηση του πραγματικού χρόνου εργασίας, ηλεκτρονικά, μέσω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας (ΨΚΕ), ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2022 από τα μεγάλα σούπερ μάρκετ και τις τράπεζες, ενώ από τις αρχές του τρέχοντος έτους εφαρμόζεται υποχρεωτικά στις επιχειρήσεις του τουρισμού και επισιτισμού. Μάλιστα, από την αρχή του έτους οι δηλωμένες υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 1,8 εκατ. ώρες, με τεράστια άνοδο στους κλάδους της εστίασης και του τουρισμού. Σημαντική αύξηση καταγράφηκε και στο λιανεμπόριο και στη βιομηχανία, γεγονός που δείχνει ότι οι εργοδότες συμμορφώνονται σταδιακά και πως η αδήλωτη εργασία περιορίζεται αισθητά.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το επτάμηνο Ιανουάριος – Ιούλιος του 2025 οι καταγεγραμμένες υπερωρίες στους κλάδους ένταξης της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας εμφανίζονται κατά 80% αυξημένες σε σχέση με το ανάλογο επτάμηνο του 2024, ενώ έχουν ήδη καταγραφεί περισσότερες από 3,5 εκατ. υπερωρίες εντός του 2025. Όσον αφορά τον μήνα Ιούλιο συγκεκριμένα, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες εμφανίζονται κατά 76% αυξημένες σε σχέση με τον Ιούλιο του 2024. Η υψηλότερη αύξηση καταγεγραμμένων υπερωριών παρουσιάζεται και πάλι στον κλάδο του Τουρισμού τόσο σε 7μηνιαία (+728%) όσο και σε μηνιαία βάση (+541%), ενώ ακολουθεί ο κλάδος της Εστίασης με αύξηση +301% σε 7μηνιαία βάση και +154% σε μηνιαία βάση.
