Ανοιχτή για το οικονομικό επιτελείο και την κυβέρνηση είναι η ατζέντα για πάγωμα των αυξήσεων στις ασφαλιστικές εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών με βάση τους μέσους μισθούς. Και αυτό, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, θα οδηγούσε σε διπλάσια αύξηση των εισφορών, με αποτέλεσμα ακόμα περισσότερα χρέη προς τον ΕΦΚΑ.
Με βάση τον νόμο Βρούτση, από την 1η Ιανουαρίου 2026, οι αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές 1.600.000 μη μισθωτών θα έπρεπε να γίνουν με βάση τον Δείκτη Τιμών Μισθών και όχι με βάση τον μέσο πληθωρισμό έτους, όπως γίνονταν μέχρι τώρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβερνητική παρέμβαση αφορά στη μη μετάβαση από 1/1/2026 της αναπροσαρμογής των εισφορών με βάση τον νέο υπολογισμό, που είναι διπλάσιος του ετήσιου πληθωρισμού, ώστε να διατηρηθεί το ισχύον καθεστώς υπολογισμού.
Ένα άλλο σενάριο που συζητείται, είναι να διαχωριστεί η αύξηση των εισφορών από την αύξηση των συντάξιμων αποδοχών, ώστε από τη μια οι εισφορές να συνεχίσουν να αναπροσαρμόζονται βάσει πληθωρισμού με ρυθμό περίπου 2,5% για κάθε χρόνο και από την άλλη να μην ακυρωθούν οι αυξήσεις στις νέες συντάξεις.
Ο Νόμος Βρούτση για τις ασφαλιστικές εισφορές
Το νέο σύστημα αναπροσαρμογής των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, όπως και για τους αγρότες, έχει ψηφιστεί από το 2020 με τον νόμο 4670 (Νόμος Βρούτση), ο οποίος αντικατέστησε τις εισφορές βάσει εισοδήματος που είχε θεσπίσει ο νόμος 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), διότι αυτές κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ. Οι εισφορές, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, υπολογίζονταν περίπου στο 20% του τζίρου που είχαν οι μη μισθωτοί.
Για την πρώτη τριετία (2020, 2021 και 2022) οι εισφορές έμειναν σταθερές, ενώ για το 2023 και το 2024 αυξήθηκαν με βάση το ποσοστό αύξησης του πληθωρισμού του προηγούμενου έτους. Από 1/1/2025 θα έπρεπε, βάσει νόμου, να αυξάνονται κατά το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών. Επειδή, όμως, ο δείκτης μισθών θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες αυξήσεις, η εφαρμογή του πήρε αναβολή για το 2025 και, κατά τα φαινόμενα, πάει για νέα αναβολή και το 2026.
Η διπλή αύξηση εισφορών που φέρνει ο δείκτης μισθών
Με τον δείκτη μισθών η αύξηση στις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών για το 2026 θα είναι διπλάσια απ’ ό,τι με τον πληθωρισμό, καθώς οι μισθοί αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 5,5% το 2024, όπως δείχνουν τουλάχιστον τα στοιχεία του ΕΦΚΑ για τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα. Στον δείκτη μισθών, όμως, θα ληφθούν υπ’ όψιν και οι αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων. Σε αυτήν την περίπτωση, η μέση αύξηση των μισθών μπορεί να ξεπεράσει και το 6%. Αν οι εισφορές αυξηθούν με τον δείκτη μισθών το 2026, τότε οι επιβαρύνσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα είναι:
- Από 14 ευρώ τον μήνα για την πρώτη κατηγορία, με το μηνιαίο ασφάλιστρο να φτάνει στα 259 ευρώ,
- έως 39 ευρώ τον μήνα για την 6η και υψηλότερη κατηγορία, με το ασφάλιστρο να αγγίζει τα 700 ευρώ τον μήνα.
Μετά τη νέα αναβολή, η υπέρμετρη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών με τον νέο τρόπο υπολογισμού θα ξεκινήσει από το 2027, όπου θα έχει αποσαφηνιστεί η εισπραξιμότητα των χρεών των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς στο σύστημα του ΚΕΑΟ θα συμμετέχουν ιδιωτικές δικηγορικές εταιρείες.
Το φέσι 30,2 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, τον περασμένο Ιούνιο είχαν αποσταλεί από τον ΕΦΚΑ 3.000.000 «ραβασάκια» προς οφειλέτες, που απειλούσαν με αναγκαστικά μέτρα. Και αυτό γιατί οι κύριες οφειλές ανέρχονται σε 30,2 δισ. ευρώ, με τα υπόλοιπα 20,1 δισ. να είναι τόκοι και προσαυξήσεις, ενώ ποσό της τάξης των 10,2 δισ. θεωρείται μη εισπράξιμο.
Από τα ποσά αυτά προκύπτει ότι υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών με 1.489.159 οφειλέτες (70,57% των οφειλετών) να έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας, κυρίως μη μισθωτοί. Το 87,57% των οφειλετών (1.847.876 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας, ενώ μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά 358.717 οφειλέτες με χρέη από 15.000 – 30.000 ευρώ ο καθένας (15,33% του τρέχοντος υπολοίπου).
