Μια ωρολογιακή βόμβα… δισεκατομμυρίων ευρώ κρύβεται κάτω από τα θεμέλια του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Το Υπερταμείο ασφάλισης «βυθίζεται» καθημερινά στα χρέη, τα οποία πλέον έχουν ξεπεράσει τα 38 δισεκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με την τρίτη τριμηνιαία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, το συνολικό χρέος αυξήθηκε μέσα σε ένα τρίμηνο κατά 771.791.051 ευρώ, φτάνοντας τα 38,7 δισ. ευρώ. Η μεταβολή αυτή αφορούσε αύξηση κατά 387.748.674 ευρώ στις κύριες οφειλές και κατά 384.042.377 ευρώ στα πρόσθετα τέλη, γεγονός που αποδεικνύει, σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, ότι πολλοί οφειλέτες αδυνατούν πλέον να εξυπηρετήσουν τις ρυθμίσεις τους.
Ταμεία: Η ακτινογραφία των χρεών
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία σχετικά με την περίοδο δημιουργίας του μεγαλύτερου μέρους των χρεών. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 25,73% (ποσό 9.977.155.569 ευρώ) του συνολικού χρέους προέκυψε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 74,27% (ποσό 28.800.050.463 ευρώ), προέκυψε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα. Επί τα ¾ των χρεών δημιουργήθηκαν πριν ξεσπάσει η κρίση στην Ελλάδα
Ο μεγαλύτερος όγκος χρεών συγκεντρώνεται στο ΙΚΑ, στο οποίο οι οφειλές ανέρχονται σε περίπου 20 δισ. ευρώ, ενώ ακολουθούν ο ΟΑΕΕ (12,7 δισ ευρώ), ο ΟΓΑ (1,7 δισ ευρώ) και το ΕΤΑΑ (1,2 δισ ευρώ). Τα υπόλοιπα χρέη αφορούν μη μισθωτούς του ΕΦΚΑ (2 δισ ευρώ), το ΕΤΕΑΠ, το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ αλλά και φορείς εκτός του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.
Εν τω μεταξύ, το 80,41% των οφειλετών (1.683.161 ασφαλισμένοι) χρωστά έως 15.000 ευρώ ο καθένας, ενώ το 89,42% των οφειλετών έως 30.000 ευρώ ο καθένας. Μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά 82.909 οφειλέτες που έχουν οικονομικές εκκρεμότητες από 50.000 έως 100.000 ευρώ (14,99% του τρέχοντος υπολοίπου), ενώ το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλο-οφειλέτες με οφειλές άνω του 1εκατ. ευρώ (2.149 οφειλέτες συγκεντρώνουν το 24,23% του υπολοίπου οφειλών).
Το προφίλ των οφειλετών
Οι υπηρεσίες του ΚΕΑΟ μέσω των συστημάτων παρακολούθησης των οφειλετών έχουν καταφέρει να συνθέσουν και το προφίλ τους. Από τις αναλύσεις αυτές προκύπτει έντονη παραβατικότητα σε επιχειρήσεις εταιρικής μορφής κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, κυρίως μονοπρόσωπες Ε.Π.Ε. και Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες (Ι.Κ.Ε.), που καταστρατηγούν τις διατάξεις της νομοθεσίας για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών που οφείλονται από τα νομικά αυτά πρόσωπα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ οι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται στην πράξη το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής ποικίλουν. Οι συνηθέστεροι είναι μέσω της δημιουργίας οφειλών από επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία. Τα δε περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν μεταβιβαστεί σε τρίτους.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι αρχές έχουν εντοπίσει εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία με εικονικούς υπεύθυνους, που δηλώνουν σαν έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και στο τέλος πτωχεύουν, δημιουργώντας φυσικά οφειλές προς τα ταμεία. Δεν λείπουν φυσικά και οι εταιρείες με διαχειριστές, μέλη ή Διευθύνοντες Συμβούλους πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Τέτοια πρόσωπα είναι συνήθως υπερήλικοι, συνηθέστερα γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία, καθώς και άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, οικονομικοί μετανάστες/αλλοδαποί, με κατοικία την έδρα της εταιρείας, κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα και υπάλληλοι της επιχείρησης, των οποίων η εμπειρία/ προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης.
Υπενθυμίζεται ότι στον οφειλέτη που εντάσσεται στο Κ.Ε.Α.Ο. οι υπηρεσίες αποστέλλουν «Ατομική Ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών» ενημερώνοντας τον ότι η οφειλή του έχει μεταφερθεί στο Κ.Ε.Α.Ο. και ότι αν δεν ανταποκριθεί εντός 20 ημερών με εξόφληση ή διακανονισμό θα ξεκινήσει η διαδικασία της αναγκαστικής είσπραξης. Από την έναρξη του Κ.Ε.Α.Ο. μέχρι τον Σεπτέμβριο 2021 έχουν αποσταλεί συνολικά 1.456.990 Ατομικές Ειδοποιήσεις σε οφειλέτες, ενώ εντός του τρίτου τριμήνου του 2021 εστάλησαν 744 Ατομικές Ειδοποιήσεις.
