Σκηνικό ενός εργασιακού περιβάλλοντος με έντονο στρες, σοβαρές ανισότητες και ανεπαρκή στήριξη για επαγγελματική ανάπτυξη, καταγράφει έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, που επισημαίνει ότι η ποιότητα της εργασίας στη χώρα δοκιμάζεται σκληρά, την ώρα που η τεχνολογική πρόοδος και οι προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού απαιτούν αναβάθμιση δεξιοτήτων, ψυχολογική ενίσχυση και θεσμική θωράκιση.
Σύμφωνα με την έρευνα περίπου οκτώ στους δέκα εργαζόμενους βιώνουν υψηλή ψυχολογική πίεση στην εργασία τους, με σημαντικές επιπτώσεις στην οικογενειακή και κοινωνική τους ζωή, ενώ αντίστοιχο ποσοστό δεν συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης και εξειδίκευσης. Ταυτόχρονα, η σεξουαλική παρενόχληση και ο εργασιακός εκφοβισμός παραμένουν ζωντανές πραγματικότητες στους χώρους εργασίας.
Εντατικοποίηση εργασίας και άγχος: Η καθημερινότητα των εργαζομένων
Το 73% των εργαζομένων δηλώνει ότι η εργασία του απαιτεί την τήρηση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων, με το 87% να αναφέρει ότι εργάζεται υπό συνθήκες άγχους, είτε πάντα, είτε συχνά. Το 51% αναγνωρίζει ότι η ψυχολογική πίεση από την εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική και κοινωνική του ζωή.
Αναλυτικά, το 47% των εργαζομένων ηλικίας 17-34 ετών βιώνει άγχος «πάντα» ή «τις περισσότερες φορές», ποσοστό που αυξάνεται στο 50% για την ηλικιακή ομάδα 35-54 και στο 53% για την ομάδα 55+. Ενδεικτικό είναι ότι το 57% των εργαζομένων 35-54 και το 52% των 55+ παραδέχονται ότι η πίεση στην εργασία επηρεάζει ουσιαστικά τη ζωή εκτός γραφείου.
Στο επίκεντρο η παρενόχληση – Μεταπτυχιακοί τίτλοι και περισσότερα περιστατικά
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα ευρήματα για τη σεξουαλική παρενόχληση και τον εργασιακό εκφοβισμό. Το φαινόμενο δεν πλήττει μόνο συγκεκριμένες ομάδες αλλά παρουσιάζεται ως δομικό και πολυπαραγοντικό. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες είναι κυρίως η ηλικία (36%), το φύλο (27%), ο σεξουαλικός προσανατολισμός (10%) και η εθνικότητα (7%).
Στις γυναίκες, πρώτο αίτιο αναφέρεται το φύλο (42%), ενώ στους άνδρες κυριαρχεί η ηλικία (35%). Η εθνικότητα καταγράφεται σε υψηλό ποσοστό (15%) στους άνδρες, ενώ στις γυναίκες μόλις 3%. Στην ηλικιακή ομάδα 17-34 ετών, ο σεξουαλικός προσανατολισμός εμφανίζεται ως παράγοντας παρενόχλησης σε ποσοστό 10%, το υψηλότερο από όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα υψηλότερα ποσοστά παρενόχλησης δηλώνονται από εργαζομένους με μεταπτυχιακή ή διδακτορική εκπαίδευση (16%) και από εκείνους με τεχνική ή επαγγελματική κατάρτιση (15%). Οι κάτοχοι υψηλών τίτλων σπουδών αναφέρουν το φύλο ως πρωταρχικό προσδιοριστικό παράγοντα (43%), ακολουθούμενο από την ηλικία (36%) και την εθνικότητα (20%).
Κλάδοι υψηλής έντασης και μεγέθη επιχειρήσεων
Οι κλάδοι με τα υψηλότερα ποσοστά εντατικοποίησης της εργασίας είναι η εκπαίδευση (79%), οι επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (77%), η μεταποίηση (76%), οι υπηρεσίες εστίασης και φιλοξενίας (76%) και οι μεταφορές (72%). Σημαντική ένταση καταγράφεται και στην υγεία (71%), τις κατασκευές (70%) και το λιανεμπόριο (67%).
Η πίεση αυξάνεται όσο μεγαλώνει το μέγεθος της επιχείρησης: από 65% στις μικρές επιχειρήσεις (1-9 άτομα), σε 84% στις μεγαλύτερες (250+ άτομα). Αντίστοιχα, το 62% των εργαζομένων σε μεγάλες επιχειρήσεις δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική του ζωή, έναντι 41% στις μικρές επιχειρήσεις.
Υπανάπτυκτη η κατάρτιση – Στασιμότητα στη διά βίου μάθηση
Παρά την τεχνολογική εξέλιξη και την ανάγκη για αναβάθμιση δεξιοτήτων, οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν επαρκώς στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Το 64% των εργαζομένων δηλώνει ότι δεν παρακολούθησε κανένα πρόγραμμα κατάρτισης που να χρηματοδοτήθηκε από τον εργοδότη τους. Μόνο το 15% έχει συμμετάσχει σε σχετικό πρόγραμμα τον τελευταίο χρόνο.
Οι χαμηλότερες επιδόσεις στην κατάρτιση εμφανίζονται σε κλάδους όπως η εκπαίδευση (70% δήλωσαν «καμία συμμετοχή»), η ενημέρωση και επικοινωνία (69%), η υγεία (65%) και η μεταποίηση (58%). Ιδιαίτερα χαμηλή είναι η συμμετοχή σε μικρές επιχειρήσεις, με το 79% των εργαζομένων σε επιχειρήσεις 1-9 ατόμων να δηλώνει αποχή από κάθε είδους εκπαίδευση.
Η επαναλαμβανόμενη εργασιακή πίεση σχετίζεται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία: επαγγελματική εξουθένωση, διαταραχές ύπνου, μείωση παραγωγικότητας, αύξηση λαθών και απουσιών, ακόμη και πρόωρη συνταξιοδότηση. Αυτό μεταφράζεται και σε υψηλό κόστος για τα συστήματα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης.
