Στους δρόμους των ΗΠΑ οι οδηγοί Uber αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα ενός αυτόνομου μέλλοντος, που θα κάνει αρκετούς από αυτούς να αλλάξουν επάγγελμα ή να πάνε στα σπίτια τους: Tα ρομποταξί. 15 χρόνια αφότου η Google αποκάλυψε το project της για τα ρομποταξί, που έχουν απορροφήσει δισεκατομμύρια δολάρια στις επενδύσεις, τα εν λόγω οχήματα ετοιμάζονται να γίνουν κομμάτι της καθημερινότητάς μας, καταγράφουν σε ρεπορτάζ τους οι FT, παραθέτοντας παράλληλα τα βήματα, που έχουν κάνει οι μεγαλύτεροι παίκτες της εν λόγω αγοράς.
Το Waymo της Αlphabet ήδη διεξάγει 250.000 πληρωμένες ταρίφες σε εβδομαδιαίο επίπεδο σε πέντε πόλεις των ΗΠΑ. Παράλληλα, η Tesla λάνσαρε μια περιορισμένη υπηρεσία ρομποταξί στο Όστιν του Τέξας, τον περασμένο μήνα, ενώ η Zoox της Amazon ελπίζει ότι θα κάνει πρεμιέρα στο Λας Βέγκας μέσα στη χρονιά. Αν και οι ΗΠΑ βρίσκονται πολύ μπροστά σε αυτόν τον τομέα, σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, το να εξαπλώσεις το εγχείρημα σ’ έναν μεγάλο αριθμό πόλεων παραμένει πρόκληση.
Οι εταιρείες δεν έχουν απλώς να αποδείξουν ότι τα ρομποταξί είναι ασφαλή και αξιόπιστα, αλλά χρειάζεται παράλληλα να εξασφαλίσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότησή τους και να καλύψουν το κόστος για τη λειτουργία και τη συντήρησή τους. Ακόμα και οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η General Motors και η Ford, επανεξετάζουν τα πλάνα τους για αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, αφήνοντας ουσιαστικά το μέλλον της αγοράς ρομποταξί των ΗΠΑ στα χέρια μερικών τεχνολογικών κολοσσών.
Οι υπέρμαχοι, πάντως, των ρομποταξί υποστηρίζουν ότι είναι πιο ασφαλή από τα παραδοσιακά ταξί, «δεν αποσπώνται, δεν στέλνουν μηνύματα, δεν πίνουν», όταν βρίσκονται στον δρόμο, όπως μπορεί να κάνει ένας παραδοσιακός ταξιτζής. Παράλληλα, έχουν ορατότητα 360 μοιρών κατά τη διάρκεια της κάθε κούρσας.
Τα ρομποταξί της Waymo
Η Waymo λάνσαρε την πρώτη της υπηρεσία τον Αύγουστο του 2023, όπου τότε έκανε μόλις 10.000 διαδρομές την εβδομάδα. Πλέον, βρίσκεται σε τροχιά για να φτάσει τους 20 εκατ. πελάτες. Ωστόσο, τα οχήματά της, που αξιοποιούν ειδικά σχεδιασμένους αισθητήρες, προσαρμοσμένους σε Jaguar I-Pace SUVs, κοστίζουν αρκετά λεφτά στην εταιρεία, η οποία δεν έχει αποκαλύψει ποτέ αν η υπηρεσία ρομποταξί της είναι επικερδής.
Αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι το συνολικό κόστος για κάθε όχημα της Waymo προσεγγίζει τα 150.000 δολάρια. Η Waymo αυτήν τη στιγμή έχει στους δρόμους των ΗΠΑ 1.500 οχήματα και σκοπεύει να φτάσει τουλάχιστον τα 2.000 μέχρι το τέλος του 2026.
Ρομποταξί της Waymo © EPA/ ALLISON DINNER
Η καινοτομία της Zoox
Ενώ η Waymo προσαρμόζει υπάρχοντα οχήματα, η Zoox της Amazon κατασκευάζει τα δικά της ειδικά ρομποταξί: γυάλινες θήκες σε σχήμα τοστιέρας χωρίς τιμόνι. Η εταιρεία άνοιξε τον προηγούμενο μήνα έναν χώρο τελικής συναρμολόγησης 20.438 τετραγωνικών μέτρων στο Χέιγουορντ της Καλιφόρνια.
Μέχρι το τέλος της επόμενης χρονιάς, η Zoox ελπίζει να παράγει περίπου 5.000 ρομποταξί ετησίως, με στόχο τα 10.000 οχήματα τον χρόνο στο μέλλον. Δεν έχει αποκαλύψει το κόστος των οχημάτων της, αλλά σύμφωνα με πηγή των FT, τα εξατομικευμένα αυτοκίνητα της Zoox είναι πιο ακριβά από αυτά της Waymo.
Ρομποταξί Zoox © EPA/YONHAP SOUTH KOREA OUT
Ο ξεχωριστός (αλλά δύσκολος) δρόμος της Tesla
Η Tesla ακολουθεί μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας το υπάρχον SUV Model Y για την περιορισμένη υπηρεσία ρομποταξί, που δοκιμάζει στο Τέξας. Η εταιρεία βασίζεται αποκλειστικά σε κάμερες, απορρίπτοντας τη χρήση lidar και ραντάρ, μειώνοντας έτσι σημαντικά το κόστος. Το σύνολο των αισθητήρων εκτιμάται πως κοστίζει περίπου 400 δολάρια, ενώ υπάρχουν σχέδια να κυκλοφορήσει το λεγόμενο Cybercab, το οποίο (σύμφωνα με τον Μασκ) θα τεθεί σε μαζική παραγωγή στα τέλη του επόμενου έτους -σε τιμή κάτω των 30.000 δολαρίων.
Αν και η Tesla χρησιμοποιεί προς το παρόν στόλο δικών της οχημάτων, σχεδιάζει στο μέλλον να εντάξει και οχήματα πελατών στην υπηρεσία, μ’ ένα μοντέλο διαμοιρασμού τύπου Airbnb. Αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει την οικονομική βιωσιμότητα της δραστηριότητας ρομποταξί, ωστόσο η εταιρεία πρέπει πρώτα να ξεπεράσει τον σκεπτικισμό για την ασφάλεια και αξιοπιστία του αυτόνομου συστήματός της, ειδικά μετά την πρεμιέρα στο Όστιν, που συνοδεύτηκε από αρκετά επικίνδυνα περιστατικά.
Το λεγόμενο σύστημα Full Self Driving της Tesla κατατάσσεται στο επίπεδο 2 της εξαβάθμιας κλίμακας της Εταιρείας Μηχανικών Αυτοκινήτων (SAE) για τα αυτόνομα οχήματα -τρία επίπεδα κάτω από την πλήρη αυτονομία. Απαιτεί από τον οδηγό να αναλαμβάνει δράση, όταν ζητείται ή όταν το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αντίθετα, οι Zoox και Waymo χρησιμοποιούν συστήματα επιπέδου 4, τα οποία μπορούν να λειτουργούν χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση.
Το όχημα Cyber Cab της Tesla © EPA/CAROLINE BREHMAN
Ο Μασκ δήλωσε σε επενδυτές τον Απρίλιο ότι η υπηρεσία θα αρχίσει να έχει θετικό αντίκτυπο στα οικονομικά αποτελέσματα της Tesla περίπου στο δεύτερο εξάμηνο του 2026. Ωστόσο, ένα πρώην στέλεχος της Tesla δηλώνει ότι η τεχνολογία της εταιρείας δεν είναι ακόμη αρκετά ασφαλής για να κυκλοφορεί στους δρόμους χωρίς οδηγό ασφαλείας ή απομακρυσμένο χειριστή. Προσθέτει, δε, ότι η τεχνολογία, η οποία βασίζεται αποκλειστικά σε κάμερες, σημαίνει πως το όχημα «οδηγεί μέσα σε πυκνή ομίχλη», κάτι που δίνει ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
Η low budget πρόταση της Wayve στα ρομποταξί
Η Wayve, μια εταιρεία ανάπτυξης αυτόνομων συστημάτων οδήγησης με έδρα το Λονδίνο και χρηματοδότηση από τη SoftBank, συνεργάζεται στενά με την Uber με στόχο να φέρει περισσότερα ρομποταξί τύπου Tesla στους δρόμους τα επόμενα χρόνια, ξεκινώντας με μια δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2026.
Η start-up βασίζεται κυρίως σε κάμερες, αλλά σχεδιάζει να ενσωματώσει και ραντάρ και lidar στο σύστημά της, επιπέδου 4. Συνεργάζεται επίσης με αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Nissan για την εμπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας της. Η Wayve ποντάρει στο γεγονός ότι αισθητήρες αξίας λίγων χιλιάδων δολαρίων, ενσωματωμένοι σε κανονικά, μαζικά παραγόμενα οχήματα, θα μπορέσουν σύντομα να επιτύχουν πλήρη αυτονομία, με κόστος πολύ χαμηλότερο από τα εξατομικευμένα οχήματα των Waymo ή Zoox.
«Βραχνάς» για τις εταιρείες το τεράστιο κόστος
Το αρχικό κόστος των ρομποταξί είναι μόνο ένα από τα πολλά γενικά έξοδα για τους παρόχους τους, μαζί με τη συντήρηση, τη φόρτιση και τη διαχείριση του στόλου. «Πουλάμε διαδρομές, όχι οχήματα» λέει η Aicha Evans, διευθύνουσα σύμβουλος της Zoox. Ο Neel Mehta, πρώην επικεφαλής στρατηγικής της Zoox και νυν εταίρος στην επενδυτική εταιρεία G2, σημειώνει ότι η προτεραιότητα των παρόχων ρομποταξί είναι η μείωση του οριακού κόστους ανά διαδρομή.
Οι πάροχοι ρομποταξί βασίζονται στη δυνατότητα των οχημάτων τους να λειτουργούν περισσότερες ώρες από τους ανθρώπινους οδηγούς. Η Zoox στοχεύει σε 16 ώρες λειτουργίας με μία μόνο φόρτιση, ενώ η Uber περιορίζει τους οδηγούς της σε 12ωρες βάρδιες. Οι εταιρείες επιδιώκουν να ενισχύσουν την αποδοτικότητα, αυξάνοντας τον αριθμό των οχημάτων ανά απομακρυσμένο χειριστή -ένα άτομο σε κέντρο ελέγχου που μπορεί να καθοδηγήσει ένα όχημα, όταν αντιμετωπίζει περίπλοκες καταστάσεις, όπως ένα εμπόδιο στον δρόμο, ή να απαντήσει σε ερωτήσεις των επιβατών κατά τη διάρκεια της διαδρομής- καθώς αυξάνεται η εμπιστοσύνη στην ικανότητα της τεχνολογίας να διαχειρίζεται πολύπλοκα περιβάλλοντα και σενάρια.
Ο Macdonald της Uber αναφέρει ότι η εμπορική ανάπτυξη ενός στόλου ρομποταξί σε πόλη όπως το Λονδίνο ή η Νέα Υόρκη θα απαιτούσε «δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδυτικές δαπάνες», πέρα από τα λειτουργικά κόστη. Ωστόσο, ο αναλυτής Walt Piecyk από την ερευνητική εταιρεία τεχνολογίας LightShed Partners στη Νέα Υόρκη εκτιμά ότι ένας στόλος ρομποταξί θα μπορούσε να καλύψει τη ζήτηση της Uber με μόλις το 1/3 του αριθμού οχημάτων. Αν το κόστος του εξοπλισμού μειωθεί στα 50.000 δολάρια, ο συνολικός προϋπολογισμός για έναν στόλο ρομποταξί σε ολόκληρες τις ΗΠΑ εκτιμάται στα 25 δισ. δολάρια. «Αυτοί δεν είναι αξεπέραστοι αριθμοί» ξεκαθαρίζει.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, το υψηλό κόστος εξοπλισμού και διαχείρισης στόλου μεταφράζεται σε ακριβότερη εμπειρία για τους καταναλωτές, που πληρώνουν περίπου 11 δολάρια ανά χιλιόμετρο στο Σαν Φρανσίσκο με τη Waymo, ενώ με την Uber πληρώνουν περίπου 8 δολάρια για την ίδια απόσταση, σύμφωνα με την εφαρμογή Obi, που συγκεντρώνει δεδομένα τιμών από πολλές υπηρεσίες μεταφοράς.
