Βίοι… αντίθετοι για τα ιπτάμενα ταξί σε Ευρώπη και Κίνα, με τη «Γηραιά Ήπειρο» να παρακολουθεί το πρόσφατο «ναυάγιο» των eVTOLs στη Γερμανία, την ώρα που το Πεκίνο δεν σταματά να καινοτομεί και να επενδύει στη λεγόμενη «οικονομία χαμηλού υψομέτρου». Η γερμανική FAZ υπενθυμίζει ότι μέχρι και πριν από έναν χρόνο η Γερμανία βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της έρευνας και ανάπτυξης στα ιπτάμενα ταξί. Τότε ήταν που έσκασε το «πρώτο κανόνι», με την πολλά υποσχόμενη Lilium, τη γερμανική startup στο Μόναχο, να χρεοκοπεί, αδυνατώντας να βρει χρηματοδότες.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2025, η έτερη ελπίδα της Γερμανίας, η γερμανική startup Volocopter εξαγοράστηκε από τον κινεζικό όμιλο Wanfeng Group έναντι 10,9 εκατ. δολαρίων. Κοινός παρανομαστής και των δύο η έλλειψη χρηματοδότησης, οι τοπικές αντιδράσεις και -κυρίως- οι καθυστερήσεις στην πιστοποίηση από την αρμόδια ευρωπαϊκή αρχή. Αυτός, εξάλλου, ήταν και ο βασικός λόγος που «ναυάγησαν» οι πρώτες εμπορικές – επιβατικές πτήσεις της Volocopter στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 2024, τις οποίες είχε διαφημίσει μέχρι και ο ίδιος ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, σε συζητήσεις του με δημοσιογράφους.
Τα Volocity ήταν έτοιμα να απογειωθούν από τo vertiport, την ειδική πλατφόρμα στον Σηκουάνα, ωστόσο η πολυπόθητη άδεια από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) δεν ήρθε ποτέ. Η εξέλιξη αυτή, όπως ήταν αναμενόμενο, αποθάρρυνε τους επενδυτές, με τη γερμανική startup (βλέποντας τι συνέβη με την ανταγωνίστρια Lilium) να προσφέρει -με το αζημίωτο- στην Κίνα όλη την τεχνογνωσία που απέκτησε στα eVTOLs. Λεπτομέρεια: Η αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και της πνευματικής ιδιοκτησίας της Volocopter ήταν 4 φορές πάνω (45,9 εκατ. δολάρια), την ώρα που έπεσαν οι υπογραφές στα συμβόλαια εξαγοράς.
Η Κίνα αγοράζει τεχνογνωσία, πουλάει καινοτομία
Τα εναέρια οχήματα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης θεωρούνται η ιδανική λύση του μέλλοντος για τις πυκνοκατοικημένες αστικές ζώνες. Η Κίνα, και σε αυτόν τον τομέα τεχνολογίας, ρίχνει πακτωλό χρημάτων, αναπτύσσοντας τη δική της τεχνολογία, φροντίζοντας όμως παράλληλα να κάνει αυτό που ακολουθεί εδώ και δεκαετίες, όταν μετατράπηκε σε παγκόσμια γραμμή παραγωγής.
Οι Κινέζοι είναι εξαιρετικοί στην αντιγραφή ή καλύτερα στη «δημιουργική αφομοίωση της τεχνολογίας» από το εξωτερικό. Όπως εξηγεί η γερμανική εφημερίδα, η εξαγορά της Volocopter από την κινεζική Wanfeng ανοίγει νέους δρόμους και δίνει λύσεις σε προσωρινά αδιέξοδα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια του R&D, διευρύνοντας έτσι το χάσμα καινοτομίας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Με την Κίνα να έχει σε πλήρη λειτουργία εργοστάσια με αποκλειστικά ρομποτικά χέρια στη γραμμή παραγωγής, συσκευασίας και μεταφοράς των προϊόντων, η τεχνολογία και η καινοτομία παραμένουν βασικές προτεραιότητες. Εξ ου και το Πεκίνο έχει θέσει σε πλήρη εφαρμογή σχέδιο με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030, προκειμένου η «οικονομία χαμηλού υψομέτρου» να γίνει καθημερινότητα και -το βασικό- να παράγει κερδοφορία: Από την προστασία των καλλιεργειών, την εφοδιαστική αλυσίδα και τη διανομή αγαθών σε καταναλωτές, μέχρι τον τουρισμό, τα ταξίδια αναψυχής και τις αστικές μετακινήσεις. Και όλα αυτά σε ύψος έως 1.000 μέτρα.
Τα ιπτάμενα ταξί της Volocopter δεν πέταξαν ποτέ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού © EPAANDRE PAIN
Και σε αυτό το σημείο μπαίνει το «ανάθεμα» των ευρωπαϊκών startups. Σε αντίθεση με την Κίνα, όπου τόσο σε κεντρικό (Πεκίνο) όσο και σε περιφερειακό (Τοπική Αυτοδιοίκηση) επίπεδο η στήριξη είναι έμπρακτη (άδειες, χρηματοδότηση, καμπάνιες ενημέρωσης των πολιτών), στην Ευρώπη τα πράγματα προσκρούουν στην απροθυμία των κέντρων αποφάσεων να προχωρήσουν γρήγορα οι διαδικασίες, προκειμένου να αποφύγουν το «πολιτικό κόστος». Γι’ αυτό και δεν σταματά η κριτική για τον τρόπο που λειτουργεί η EASA: Καθυστερήσεις, αναβολές, συζητήσεις επί συζητήσεων μέχρι τελικά η καινοτομία να «πετάξει» σε άλλη ήπειρο. Αυτό δεν ισχύει μόνο για την EASA. Αποτυπώνεται σε κάθε μεγάλη απόφαση που καλείται να πάρει η Κομισιόν ή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι ένα μοτίβο, που έχει περιγράψει (και στηλιτεύσει) τόσο ο Μάριο Ντράγκι όσο και ο Ενρίκο Λέτα και το οποίο κοστίζει στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Η γραφειοκρατία της EASA “σκότωσε” τα eVTOLs στη Γερμανία
Στην Κίνα η στήριξη της κεντρικής κυβέρνησης τροφοδοτεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των τοπικών κυβερνήσεων, όπως συμβαίνει αυτήν τη στιγμή με τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες που επενδύουν στα EVs. Κάθε πόλη στην Κίνα επιδιώκει να αναδειχτεί σε κέντρο του κλάδου.
Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του Ling Xie, ιδρυτή της κινεζικής εταιρείας ιπτάμενων ταξί,Vertaxi. «Για την κυβέρνησή μας στην Κίνα ο κλάδος είναι πολύ σημαντικός. Η αρχή πολιτικής αεροπορίας θέλει να συμμετάσχει στην ανάπτυξη και εμπνέει εμάς, που καινοτομούμε, να φέρουμε τα προϊόντα μας στην αγορά» απαντά ο μηχανικός αεροδιαστημικής σε σχετική ερώτηση γιατί ο κλάδος των eVTOLs απέτυχε στη Γερμανία. Και ξεκαθαρίζει: «Η EASA “σκότωσε” τις δύο εταιρείες. Η Ευρώπη είναι σχετικά συντηρητική στην αεροπορία όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες. Αυτό στην Κίνα είναι διαφορετικό».
Παράλληλα, υπογραμμίζει τη σημαντική στήριξη που απολαμβάνει η εταιρεία του από τον τοπικό παράγοντα. Στους επενδυτές της Vertaxi συγκαταλέγονται οι δημοτικές αρχές της Σαγκάης και του Τζόνγκσαν, μητρόπολης κοντά στο Χονγκ Κονγκ. Η Vertaxi διατηρεί γραφεία και στις δύο τοποθεσίες. Αυτές οι επαρχιακές κυβερνήσεις, όπως καθιστά σαφές, ενθαρρύνονται να επενδύουν και να αναλαμβάνουν ρίσκα. Δεν χρειάζεται να διατηρούν “αδρανή” τα χρήματα των φορολογουμένων από φόβο για μια ενδεχόμενη αποτυχημένη επένδυση.
Οι κινεζικές εταιρείες πρωτοπόροι στα ιπτάμενα ταξί
Στην Κίνα το No1 στο R&D θεωρείται η Ehang, η οποία έχει ήδη άδεια να πραγματοποιεί αυτόνομες επιβατικές πτήσεις, διαθέτοντας παράλληλα τα drones της για logistics. Η Aeroht, η μονάδα ιπτάμενων ταξί της αυτοκινητοβιομηχανίας Xpeng, έχει αναπτύξει το «Land-Aircraft-Carrier» ένα αυτοκίνητο που μεταφέρει στο πίσω μέρος του ένα ιπτάμενο ταξί.
Τόσο η Ehang όσο και η Aeroht διαθέτουν ιδιαίτερα συμπαγή και ευέλικτα ιπτάμενα ταξί, τα οποία είναι κατάλληλα για πυκνοκατοικημένες πόλεις, αλλά μπορούν επίσης να πετούν σε στενότερα, δύσκολα προσβάσιμα φαράγγια για τουριστικούς σκοπούς.
Αντίθετα, η T-Cab Tech κατασκευάζει κάτι που μοιάζει περισσότερο με ηλεκτρικό ελικόπτερο, το οποίο έχει πιλότο και έχει το μέγεθος των συμβατικών ελικοπτέρων. Μόλις τον Ιούλιο, η εταιρεία έλαβε μια μεγάλη παραγγελία από το Άμπου Ντάμπι για 350 ιπτάμενα ταξί. Η αξία της, σύμφωνα με την εταιρεία, θα μπορούσε να ανέλθει έως ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Το εσωτερικό των ιπτάμενων ταξί είναι πολυτελές και ευρύχωρο, θυμίζοντας σκηνές από φουτουριστικές ταινίες των δεκαετιών του ’70 και του ’80. Σε κάθε περίπτωση, όποιος κάθεται μέσα, μπορεί να φανταστεί πώς θα μετακινούνται μελλοντικά οι πλούσιοι σεΐχηδες στον Περσικό Κόλπο.
O Xie δίνει και μια άλλη πτυχή των EVTOL, η οποία ενδιαφέρει πολύ την κεντρική κυβέρνηση: Τον έλεγχο πλήθους. Αυτό μπορεί να σημαίνει περιπολίες στα σύνορα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και στα δάση για τον εντοπισμό εμπρηστών ή σε συγκεντρώσεις, όπου ο εντοπισμός θα γίνεται με βιομετρικά στοιχεία. «Είναι η τεχνολογία του μέλλοντος» παραδέχεται, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν ενδιαφερόμενοι που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά.
Σημειώνεται ότι οι αργές διαδικασίες από τις ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη «κλείνουν» την αγορά στα κινεζικά ιπτάμενα ταξί. «Προσπαθούμε να επεκταθούμε και στην Ευρώπη. Έχουν γίνει συζητήσεις με τον γερμανικό κολοσσό των logistics, DHL. Επειδή όμως η Ευρώπη είναι τόσο συντηρητική, η αγορά είναι δύσκολη. Ως εκ τούτου, η εστίασή μας είναι στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία» καταλήγει, υπογραμμίζοντας: «Η κυβέρνηση έχει έναν ενιαίο στόχο, και όλοι υπηρετούν αυτόν τον στόχο. Η Κίνα είναι αυτήν τη στιγμή η ισχυρότερη στον κόσμο στα ιπτάμενα ταξί».
