Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες δήλωσαν ανοιχτές στο ενδεχόμενο να χρηματοδοτήσουν την αποστολή αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία, στο πλαίσιο ενός νέου σχεδίου που παρουσίασε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Το σχέδιο προβλέπει την παροχή προηγμένων αμερικανικών οπλικών συστημάτων – όπως τα συστήματα αεράμυνας Patriot, αλλά και HIMARS, ATACMS – με το κόστος να καλύπτεται από κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, και όχι από τις ΗΠΑ.
Η πρόταση παρουσιάστηκε επίσημα από τον Τραμπ τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο, σε κοινή δήλωση με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. Αν και το πλάνο φαίνεται να χαίρει γενικής αποδοχής, οι ευρωπαϊκές χώρες περιμένουν ακόμα κρίσιμες λεπτομέρειες πριν δεσμευτούν πλήρως.
Θετική διάθεση, αλλά με αστερίσκους
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Δανίας, Λαρς Λόκκε Ράσμουσεν, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε. Φυσικά δεν μπορούμε μόνοι μας – χρειαζόμαστε συνεργασίες». Ανέφερε όμως πως η χώρα του δεν διαθέτει τα συστήματα Patriot, οπότε η συνεισφορά θα αφορά κυρίως χρηματοδότηση.
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκε και η Σουηδή Υπουργός Εξωτερικών, Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ, η οποία τόνισε πως το θέμα του τρόπου πληρωμής και συντονισμού μεταξύ των χωρών παραμένει ανοιχτό. «Τώρα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να προχωρήσουμε από κοινού και να χρηματοδοτήσουμε, μεταξύ άλλων, τα Patriots που σχεδιάζεται να σταλούν στην Ουκρανία», είπε σε συνέντευξη σε σουηδικό ραδιόφωνο.
Η Ολλανδία επίσης αντιμετωπίζει θετικά την πρόταση, με τον Υπουργό Εξωτερικών Κάσπαρ Φέλντκαμπ να δηλώνει πως «το εξετάζουμε με θετική διάθεση».
Προβληματισμοί για την ετοιμότητα και την ασφάλεια
Οι ΗΠΑ φαίνεται να προτείνουν ένα μοντέλο κατά το οποίο ευρωπαϊκές χώρες θα προσφέρουν δικά τους οπλικά αποθέματα στην Ουκρανία και θα τα αναπληρώσουν αγοράζοντας νέο εξοπλισμό από τις ΗΠΑ. Αυτή η επιλογή θα μπορούσε να επισπεύσει την ενίσχυση της Ουκρανίας, αλλά ενέχει κινδύνους για την άμυνα των ίδιων των ευρωπαϊκών χωρών μέχρι την αντικατάσταση του εξοπλισμού τους.
Η Νορβηγία, η οποία έχει ήδη συμμετάσχει στη συγχρηματοδότηση ενός συστήματος Patriot για την Ουκρανία, ανέφερε μέσω του Υπουργού Άμυνας Τόρε Σάντβικ ότι «βρίσκεται σε στενή επαφή με την Ουκρανία» και ότι η αεράμυνα «παραμένει υψηλή προτεραιότητα».
Το φινλανδικό Υπουργείο Άμυνας επισήμανε πως το Ελσίνκι «θα συνεχίσει να παρέχει υλική βοήθεια στην Ουκρανία», αλλά σημείωσε ότι «οι λεπτομέρειες της αμερικανικής πρωτοβουλίας δεν είναι ακόμα γνωστές» και πως θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά πριν ληφθούν τελικές αποφάσεις.
Μια νέα μορφή συμμαχικής αλληλεγγύης;
Το σχέδιο Τραμπ ενδέχεται να μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι δυτικές χώρες στηρίζουν την Ουκρανία. Αντί για απευθείας αμερικανική βοήθεια, οι ΗΠΑ θα προσφέρουν οπλισμό, αλλά άλλοι θα τον πληρώνουν. Αυτό ενδεχομένως να εξυπηρετεί και την αμερικανική πολιτική γραμμή του «επιμερισμού του βάρους» εντός του ΝΑΤΟ – κάτι που ο Τραμπ επιδιώκει διαχρονικά.
Ωστόσο, η απουσία σαφούς πλαισίου χρηματοδότησης, παραδόσεων και εγγυήσεων γεννά ανησυχίες. Αν και οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά φαίνεται να συμφωνούν επί της αρχής, απαιτούν σαφήνεια για να προχωρήσουν σε δεσμεύσεις.
Όπως επισημαίνουν διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, «οι προθέσεις υπάρχουν, αλλά χωρίς λεπτομέρειες δεν υπάρχει επιχειρησιακή βάση». Η συνέχεια αναμένεται εντός των επόμενων εβδομάδων, καθώς υπουργεία άμυνας και εξωτερικών εργάζονται για να προσδιορίσουν τις τεχνικές και πολιτικές παραμέτρους του σχεδίου.
