Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει στην Ελλάδα το τεράστιο πύρινο μέτωπο που κατακαίει εκτάσεις στη βορειοδυτική Τουρκία, καθώς οι πυκνοί καπνοί από τις πυρκαγιές έχουν αρχίσει να μεταφέρονται με γρήγορο ρυθμό προς τη χώρα μας. Οι ισχυροί βορειοανατολικοί άνεμοι μετακινούν το πλούμιο του καπνού πάνω από το Αιγαίο, επηρεάζοντας ήδη σημαντικά την ατμοσφαιρική ποιότητα σε αρκετές περιοχές, μεταξύ των οποίων η Λέσβος, η Αττική και τα Αντικύθηρα.
Οι πυρκαγιές μαίνονται ανεξέλεγκτες στα βορειοδυτικά της Τουρκίας, κυρίως στην περιοχή των Δαρδανελίων, με τις τουρκικές αρχές να έχουν ήδη προχωρήσει σε εκκένωση επτά οικισμών. Οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες, καθώς οι ισχυροί άνεμοι τροφοδοτούν τη φωτιά και μεταφέρουν τα κατάλοιπα της καύσης εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.
Η μεταφορά του καπνού είναι πλέον ορατή και στην ελληνική επικράτεια, με το Παρατηρητήριο AtmoHub να καταγράφει αισθητή πτώση στην ποιότητα του αέρα. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, η παρουσία σωματιδίων που προέρχονται από τη φωτιά είναι εμφανής σε ολόκληρη τη νοτιοανατολική πλευρά του Αιγαίου.
Όπως φαίνεται στον διαδραστικό χάρτη της εφαρμογής Zoom Earth, που βασίζεται σε δορυφορικές εικόνες από διεθνείς γεωστατικούς δορυφόρους (EUMETSAT, NOAA, JMA και KAI), το πλούμιο του καπνού ξεκίνησε από τα δάση της βορειοδυτικής Τουρκίας και σταδιακά κινήθηκε προς το νότιο Αιγαίο.
Η πορεία του εντοπίζεται να περνάει από τη Σκύρο, την κεντρική και νότια Εύβοια, μεγάλο μέρος της Αττικής, ενώ πλέον φτάνει μέχρι και τις δυτικές Κυκλάδες. Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνονται και από το Παρατηρητήριο Γεωεπιστημών και Κλιματικής Αλλαγής Αντικυθήρων (ΠΑΓΓΑΙΑ), το οποίο χρησιμοποιεί το εξειδικευμένο σύστημα lidar PollyXT για την παρακολούθηση της κατακόρυφης κατανομής του καπνού στην ατμόσφαιρα.
Στην Αττική, το φαινόμενο έγινε ιδιαίτερα αισθητό από τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, όταν πολλοί κάτοικοι ανέφεραν μυρωδιά καμένου στον αέρα. Η Πυροσβεστική δέχτηκε κλήσεις από πολίτες που φοβήθηκαν ότι πρόκειται για τοπικές εστίες φωτιάς, ωστόσο οι ειδικοί έσπευσαν να τους καθησυχάσουν, εξηγώντας πως πρόκειται για μεταφερόμενο καπνό από τη φωτιά στην Τουρκία.
Όπως δήλωσε ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, «ο καπνός που εντοπίστηκε πάνω από την Αττική προέρχεται από τις πυρκαγιές στην περιοχή των Δαρδανελίων και μετακινείται λόγω των ισχυρών βορειοανατολικών ανέμων». Η κίνηση του καπνού παρακολουθείται συνεχώς, ενώ το φαινόμενο αναμένεται να εξασθενήσει σταδιακά τις επόμενες ημέρες, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
Σπάνιο φαινόμενο αλλά όχι πρωτοφανές
Παρότι εντυπωσιακό, το φαινόμενο της διασυνοριακής μεταφοράς καπνού από μεγάλες πυρκαγιές δεν είναι πρωτοφανές. Παρόμοια επεισόδια έχουν καταγραφεί στο παρελθόν από μεγάλες πυρκαγιές στην Ιταλία ή ακόμη και στη Βόρεια Αφρική, με την Ελλάδα να επηρεάζεται κατά περιόδους.
Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το μέγεθος και η έκταση του καπνού από την Τουρκία σε αυτή την περίπτωση είναι ιδιαίτερα μεγάλα, γεγονός που εξηγεί γιατί η οσμή και τα σωματίδια έγιναν τόσο αισθητά, ιδίως σε περιοχές όπως η Αθήνα, όπου η ατμόσφαιρα επιβαρύνεται εύκολα.
Οι αρμόδιες αρχές παρακολουθούν στενά την εξέλιξη και παρέχουν συστάσεις στους πολίτες, κυρίως σε ευάλωτες ομάδες όπως ηλικιωμένους και άτομα με αναπνευστικά προβλήματα. Συνιστάται ο περιορισμός της εξωτερικής δραστηριότητας σε περιοχές όπου εντοπίζεται ο καπνός, καθώς και η χρήση κλιματιστικών με φίλτρα για καθαρό αέρα σε εσωτερικούς χώρους.
Επίσης, μελετάται το κατά πόσο ο καπνός μπορεί να επηρεάσει και τη μεσοπρόθεσμη ποιότητα του αέρα, καθώς τα μικροσωματίδια (PM2.5) που εμπεριέχει μπορούν να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα για αρκετές ημέρες.
