Η Κίνα ξεκίνησε την κατασκευή του μεγαλύτερου υδροηλεκτρικού φράγματος στον κόσμο, μια κίνηση που έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες στην Ινδία και το Μπαγκλαντές. Το τεράστιο αυτό έργο, γνωστό και ως Υδροηλεκτρικός Σταθμός Motuo, αναμένεται να ξεπεράσει σε μέγεθος το φράγμα των Τριών Φαραγγιών (επίσης στην Κίνα), παράγοντας τριπλάσια ενέργεια.
Η τελετή έναρξης των εργασιών, στην οποία προέδρευσε ο Κινέζος πρωθυπουργός Li Qiang, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στον ποταμό Γιαρλούνγκ Τσανγκπό (Yarlung Tsangpo), ο οποίος διασχίζει το Θιβετιανό οροπέδιο.
Το Πεκίνο δηλώνει ότι το έργο, με εκτιμώμενο κόστος 1,2 τρισεκατομμύρια γιουάν (περίπου 167 δισεκατομμύρια δολάρια), θα δώσει προτεραιότητα στην οικολογική προστασία και θα ενισχύσει την τοπική ευημερία.
Ωστόσο, οι ανησυχίες από τους γείτονες της Κίνας είναι έντονες. Ο ποταμός Γιαρλούνγκ Τσανγκπό ρέει νότια προς τις ινδικές πολιτείες Αρουνάτσαλ Πραντές και Άσαμ, καθώς και προς το Μπαγκλαντές, όπου τροφοδοτεί τους ποταμούς Siang, Βραχμαπούτρα και Jamuna. Ειδικοί και αξιωματούχοι έχουν εκφράσει φόβους ότι το νέο φράγμα θα δώσει στην Κίνα τη δυνατότητα να ελέγχει ή να εκτρέπει αυτόν τον διασυνοριακό ποταμό.
Μια έκθεση του Lowy Institute, ένα Think Tank με έδρα την Αυστραλία, σημείωσε ότι ο «έλεγχος αυτών των ποταμών [στο Θιβετιανό Οροπέδιο] δίνει ουσιαστικά στην Κίνα μια λαβή στραγγαλισμού στην οικονομία της Ινδίας».
Το φράγμα θα μπορούσε να στεγνώσει ποταμούς της Ινδίας
Ο υπουργός της ινδικής περιοχής Αρουνάτσαλ Πραντές εξέφρασε την ανησυχία του ότι ο ποταμός Siang και ο Βραχμαπούτρα θα μπορούσαν να «στεγνώσουν» μόλις ολοκληρωθεί το φράγμα. «Θα προκαλέσει υπαρξιακή απειλή στις φυλές μας και στα μέσα διαβίωσής μας», δήλωσε ο Khandu, προσθέτοντας ότι η Κίνα θα μπορούσε ακόμη και να χρησιμοποιήσει το φράγμα ως ένα είδος «υδάτινης βόμβας». Εάν το φράγμα κατασκευαστεί και απελευθερωθεί ξαφνικά νερό, ολόκληρη η περιοχή του Siang θα καταστραφεί, με ολέθριες συνέπειες για την περιουσία, τη γη και, κυρίως, την ανθρώπινη ζωή.
Η Ινδία έχει εκφράσει τις ανησυχίες της στην Κίνα σχετικά με τις επιπτώσεις των μεγάλων φραγμάτων, τονίζοντας την ανάγκη για διαφάνεια και διαβούλευση με τις χώρες της κατάντη περιοχής. Μάλιστα, η Ινδία σχεδιάζει να κατασκευάσει το δικό της υδροηλεκτρικό φράγμα στον ποταμό Siang, ως ανάχωμα έναντι πιθανών ξαφνικών απελευθερώσεων νερού από το κινεζικό φράγμα.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας έχει απαντήσει στις ανησυχίες της Ινδίας, δηλώνοντας το 2020 ότι η Κίνα έχει νόμιμο δικαίωμα να κατασκευάσει φράγματα στον ποταμό και ότι έχει λάβει υπόψη τις επιπτώσεις στις κατάντη περιοχές. Το Μπαγκλαντές έχει επίσης εκφράσει τις ανησυχίες του, ζητώντας από το Πεκίνο περισσότερες πληροφορίες για το έργο.
Μια γιγάντια κατασκευή σε ευαίσθητη περιοχή
Οι κινεζικές αρχές έχουν εδώ και καιρό βάλει στο στόχαστρο το υδροηλεκτρικό δυναμικό της τοποθεσίας του φράγματος στην Αυτόνομη Περιοχή του Θιβέτ.
Η ηλεκτρική ενέργεια από το φράγμα θα μεταδίδεται κυρίως εκτός της περιοχής για να χρησιμοποιηθεί αλλού, καλύπτοντας παράλληλα τις ανάγκες του Θιβέτ. Η Κίνα έχει στοχεύσει τις απότομες κοιλάδες και τους ορμητικούς ποταμούς στη δυτική ύπαιθρο, όπου βρίσκονται οι θιβετιανές περιοχές, για την κατασκευή μεγάλων φραγμάτων και υδροηλεκτρικών σταθμών που μπορούν να καλύψουν τις ενεργοβόρες ανατολικές μητροπόλεις της χώρας.
Ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι τα φράγματα αποτελούν το τελευταίο παράδειγμα εκμετάλλευσης των Θιβετιανών και της γης τους. Πέρυσι, η κινεζική κυβέρνηση συνέλαβε εκατοντάδες Θιβετιανούς που διαμαρτύρονταν για ένα άλλο υδροηλεκτρικό φράγμα. Οι διαμαρτυρίες κατέληξαν σε συλλήψεις και ξυλοδαρμούς, με ορισμένους ανθρώπους να τραυματίζονται σοβαρά.
Υπάρχουν επίσης περιβαλλοντικές ανησυχίες για την πλημμύρα των θιβετιανών κοιλάδων, γνωστών για τη βιοποικιλότητά τους, και τους πιθανούς κινδύνους κατασκευής φραγμάτων σε μια περιοχή γεμάτη με σεισμικά ρήγματα.
Η ανέγερση αυτού του γιγαντιαίου φράγματος στον ποταμό Γιαρλούνγκ Τσανγκπό αναδεικνύει τις περίπλοκες ισορροπίες μεταξύ της ανάπτυξης, της ενέργειας και των διασυνοριακών σχέσεων στην περιοχή. Μένει να φανεί πώς θα εξελιχθούν οι ανησυχίες των χωρών της περιοχής και ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτού του κολοσσιαίου έργου.
