Για πρώτη φορά από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022, διαδηλωτές πλημμύρισαν σήμερα 22/7, τους δρόμους του Κιέβου και άλλων μεγάλων πόλεων στην Ουκρανία, αντιδρώντας έντονα σε έναν νέο νόμο που θεωρούν ότι απειλεί την ανεξαρτησία των θεσμών που ελέγχουν τη διαφθορά.
Οι διαδηλώσεις, που οργανώθηκαν το βράδυ της Τρίτης 22 Ιουλίου 2025, πραγματοποιήθηκαν υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου και εν μέσω νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας — κάτι που δείχνει πόσο έντονη είναι η λαϊκή δυσαρέσκεια.
Ο νέος νόμος περιορίζει την ανεξαρτησία του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς
Ο υπό ψήφιση νόμος, ο οποίος αναμένει πλέον μόνο την υπογραφή του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δίνει ενισχυμένες εξουσίες στον Γενικό Εισαγγελέα, θέση που είναι πολιτικά διορισμένη, και περιορίζει την ανεξαρτησία του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και της Ειδικής Αντιδιαφθοράς Εισαγγελίας (SAPO). Οι δύο αυτές ανεξάρτητες αρχές έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον αγώνα της Ουκρανίας για διαφάνεια, μεταρρυθμίσεις και σύγκλιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η κοινή γνώμη εξερράγη. Από απλούς φοιτητές και βετεράνους του πολέμου μέχρι εν ενεργεία στρατιώτες, εκατοντάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν φωνάζοντας «Βέτο! Βέτο! Βέτο!» μπροστά στο προεδρικό γραφείο στο Κίεβο. Πολλοί από αυτούς, εξαντλημένοι από τις καθημερινές ρωσικές επιθέσεις, δήλωσαν ότι αισθάνονται προδομένοι από την πολιτική ηγεσία της χώρας.
«Ο πόλεμος μάς πήρε πολλά, αλλά τουλάχιστον ελπίζαμε ότι θα οδηγηθούμε σε μια καλύτερη, καθαρή Ουκρανία», δήλωσε μια 21χρονη φοιτήτρια βιολογίας. «Δεν παλεύουμε για να επιστρέψουμε στη διαφθορά».
Προστέθηκαν διατάξεις που θίγουν ανεξάρτητους θεσμούς αντι-διαφθοράς
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι το νομοσχέδιο υποβλήθηκε από βουλευτές του κόμματος του Ζελένσκι, «Υπηρέτης του Λαού». Αρχικός σκοπός του νομοσχεδίου ήταν η τροποποίηση διαδικασιών στο ποινικό δίκαιο υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου. Ωστόσο, τελευταία στιγμή προστέθηκαν διατάξεις που θίγουν ανεξάρτητους θεσμούς αντι-διαφθοράς, πυροδοτώντας την οργή της κοινωνίας.
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για την ψήφιση του νόμου, σε μια σπάνια κριτική προς την ουκρανική ηγεσία. Παράλληλα, αμερικανοί αξιωματούχοι και δημόσια πρόσωπα προειδοποιούν πως τέτοιες κινήσεις αποδυναμώνουν το επιχείρημα υπέρ της συνέχισης της στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης προς το Κίεβο.
Ενδεικτική είναι η παρέμβαση του Ολεξάντρ Τερέν, 29χρονου βετεράνου που έχασε και τα δύο του πόδια στον πόλεμο: «Αυτοί οι νόμοι μάς αποθαρρύνουν. Πώς να συνεχίσεις να πολεμάς για μια χώρα όταν οι ηγέτες της παίρνουν τέτοιες αποφάσεις;».
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μέχρι στιγμής, δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια για το αν σκοπεύει να υπογράψει ή να ασκήσει βέτο στο νόμο. Η σιωπή του, όμως, προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς οι πολίτες ζητούν ξεκάθαρη στάση απέναντι σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, που επηρεάζει όχι μόνο την εσωτερική συνοχή της Ουκρανίας αλλά και τις διεθνείς της σχέσεις.
