Πέρσι η De Beers, άλλοτε μονοπωλιακός παίκτης στο εμπόριο διαμαντιών, ανακοίνωσε τα μεγαλύτερα αποθέματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Αυτό το γεγονός, με ακατέργαστα διαμάντια αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων να παραμένουν απούλητα, επιβεβαίωσε μια νέα πραγματικότητα στην αγορά των πολύτιμων λίθων. Τα εργοστάσια συνθετικών διαμαντιών στην Κίνα και την Ινδία κερδίζουν έδαφος και καθιερώνονται όλο και περισσότερο στις προτιμήσεις των καταναλωτών.
Για όσους αμφισβητούν την αίγλη των συνθετικών διαμαντιών, η παραγωγή τους αναπαράγει τις συνθήκες της φυσικής διαδικασίας, αλλά σε πολύ συντομότερο χρονικό διάστημα. Ενώ ένα φυσικό διαμάντι χρειάζεται δισεκατομμύρια χρόνια για να σχηματιστεί, ένα συνθετικό μπορεί να παραχθεί σε ένα εργοστάσιο μέσα σε λίγες εβδομάδες. Τα συνθετικά διαμάντια ανταποκρίνονται, επιπλέον, στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ευαισθησίες των γενεών Z και των millennials. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια παραγωγής τους βρίσκονται στην Ασία και τον Ειρηνικό. Παράλληλα, ο θεσμός του γάμου εκσυγχρονίζεται και απλοποιείται. Σε μια περίοδο που το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί παγκοσμίως, οι αρραβώνες μειώνονται, και τα συνθετικά διαμάντια προσφέρουν μια πιο προσιτή οικονομικά επιλογή σε σχέση με τα φυσικά.
Μολονότι η De Beers παραμένει ένας σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά διαμαντιών, έχει περάσει από μια θέση μονοπωλίου σε μια πιο ανταγωνιστική αγορά, αντιμετωπίζοντας τις πιέσεις από τα συνθετικά διαμάντια και τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών. Σε παγκόσμια κλίμακα, το μερίδιο της έχει μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας περίπου στο 27,8% σε όγκο πωλήσεων και στο 34,5% σε τζίρο. Κάτω από αυτή τη συγκυρία, η Anglo American, μητρική της De Beers, εκτιμάται πως δυσκολευτεί να πουλήσει τη θυγατρική της. Με τα έσοδα της De Beers να έχουν μειωθεί κατά το ήμισυ από το 2022, το αντίτιμο που θα προσφέρουν ενδιαφερόμενοι ενδεχομένως να είναι χαμηλότερο από την αποτίμηση των 4,9 δισ. δολαρίων της Anglo American. Μέσα στον Αύγουστο αναμένεται να ξεκινήσει ο πρώτος γύρος προσφορών από υποψήφιους αγοραστές της De Beers. Η απόσχιση της De Beers ήταν μια από τις βασικές δεσμεύσεις στους μετόχους της Anglo American όταν η διοίκηση έπρεπε να αποκρούσει την πρόταση εξαγοράς από την BHP.
Τα συνθετικά διαμάντια, γνωστά και ως εργαστηριακά διαμάντια (Lab Grown Diamonds), δημιουργούνται σε εργαστήρια αναπαράγοντας τις φυσικές συνθήκες κάτω από τις οποίες σχηματίζονται τα διαμάντια στη φύση, αλλά σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι παραγωγής συνθετικών διαμαντιών. Μια είναι η μέθοδος υψηλής πίεσης υψηλής θερμοκρασίας (High-Pressure/High-Temperature – HPHT) που μιμείται τις συνθήκες που επικρατούν βαθιά μέσα στη Γη. Ένα μικρό “σπόρος” διαμαντιού τοποθετείται σε έναν θάλαμο μαζί με μια πηγή άνθρακα (συνήθως γραφίτη) και μεταλλικούς καταλύτες (π.χ. σίδηρο, νικέλιο, κοβάλτιο). Ο θάλαμος υποβάλλεται σε εξαιρετικά υψηλές πιέσεις (περίπου 5-6 GPa, δηλαδή 50.000-60.000 φορές την ατμοσφαιρική πίεση) και υψηλές θερμοκρασίες (περίπου 1300-1600 °C). Υπό αυτές τις ακραίες συνθήκες, ο άνθρακας διαλύεται στους μεταλλικούς καταλύτες και κρυσταλλώνεται γύρω από τον σπόρο διαμαντιού, δημιουργώντας ένα μεγαλύτερο συνθετικό διαμάντι. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τη General Electric το 1954 για την παραγωγή βιομηχανικών διαμαντιών.
Η δεύτερη μέθοδος στηρίζεται στη χημικής απόθεσης ατμών (Chemical Vapor Deposition – CVD). Είναι πιο σύγχρονη και περιλαμβάνει την ανάπτυξη διαμαντιού από ένα μείγμα αερίου υδρογονανθράκων. Ένας μικρός σπόρος διαμαντιού τοποθετείται σε έναν θάλαμο κενού. Ο θάλαμος γεμίζεται με ένα μείγμα αερίων πλούσιων σε άνθρακα, όπως μεθάνιο και υδρογόνο. Το μείγμα αερίου θερμαίνεται σε υψηλές θερμοκρασίες (περίπου 800-1200 °C) χρησιμοποιώντας μικροκύματα ή θερμικά νήματα, δημιουργώντας ένα πλάσμα. Η μέθοδος CVD επιτρέπει μεγαλύτερο έλεγχο στην ανάπτυξη του διαμαντιού και μπορεί να παράγει διαμάντια με μοναδικές ιδιότητες και εφαρμογές.
Στην παραγωγή και εξαγωγή συνθετικών διαμαντιών, ειδικά αυτών που παράγονται με τη μέθοδο HPHT, σήμερα κυριαρχεί η Κίνα. Η επαρχία Χενάν της Κίνας αποτελεί ένα σημαντικό κέντρο του συνθετικού εμπορίου διαμαντιών, με πάνω από το 70% των παγκοσμίως παραγόμενων διαμαντιών για κοσμήματα να προέρχονται από κινεζικά εργοστάσια. Αλλά και η Ινδία έχει αναδειχθεί ως σημαντικός κόμβος για τα συνθετικά διαμάντια, χρησιμοποιώντας κυρίως τη μέθοδο CVD, ακολουθούμενη από την HPHT. Η Ινδία διαθέτει μεγάλο αριθμό αντιδραστήρων παραγωγής συνθετικών διαμαντιών. Βασικό πλεονέκτημα των συνθετικών διαμαντιών είναι ότι ένας στρογγυλός λίθος, ενός καρατιού με εξαιρετική κοπή, καθαρότητα και χρώμα μπορεί να στοιχίζει από 1.500 έως 2.000 ευρώ. Το κόστος ενός αντίστοιχου φυσικού διαμαντιού μπορεί να κυμανθεί από τα 5.000 μέχρι τα 7.000 ευρώ. Ειδήμονες της αγοράς τονίζουν πως η πρόκληση για την De Beers, αλλά και άλλων εταιρειών εξόρυξης όπως η Alrosa και Rio Tinto, είναι πλέον υπαρξιακή. Μετά από τους πολέμους, τις οικονομικές κρίσεις και την πανδημία, οι πιέσεις από τα συνθετικά διαμάντια είναι ίσως οι μεγαλύτερες που έχουν υπάρξει ποτέ στην αγορά των φυσικών πολύτιμων λίθων.
