Μια νέα ανθρωπιστική κρίση ξεδιπλώνεται στα σύνορα του Ιράν, καθώς οι αρχές της Τεχεράνης προχωρούν σε μαζικές απελάσεις Αφγανών προσφύγων, με πρόσχημα την κατασκοπεία υπέρ του Ισραήλ.
Το αποτέλεσμα είναι χιλιάδες οικογένειες να ξεριζώνονται βίαια και να επιστρέφουν σε μια πατρίδα που πολλοί από αυτούς εγκατέλειψαν υπό καθεστώς διώξεων και κινδύνου.
Η ιστορία της Ναουιντά, μιας Αφγανής δικηγόρου που είχε καταγγείλει και οδηγήσει μέλη των Ταλιμπάν στη φυλακή, είναι χαρακτηριστική. Αφού εγκατέλειψε το Αφγανιστάν το 2021, ζούσε κρυμμένη σε προάστιο της Τεχεράνης μαζί με τα αδέλφια της και τον μικρό γιο της. Τώρα, χωρίς ισχύουσα βίζα και φοβούμενη για τη ζωή της, ζει για δεύτερη φορά σαν φυγάς — αυτή τη φορά από το κράτος που θεωρητικά την προστάτευε.
Η ιρανική κυβέρνηση έχει κατηγορήσει μερίδα των προσφύγων ότι βοήθησαν σε επιθέσεις του Ισραήλ, πυροδοτώντας κύμα ξενοφοβίας και στοχοποίησης σε βάρος μιας ήδη περιθωριοποιημένης κοινότητας. Αν και οι κατηγορίες αυτές είναι δύσκολο να επαληθευτούν, έχουν ήδη οδηγήσει σε συλλήψεις, κατασχέσεις εγγράφων και βίαιες απελάσεις.
Πάνω από ένα εκατομμύριο Αφγανοί έχουν εγκαταλείψει το Ιράν
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, από την 1η Ιουνίου πάνω από ένα εκατομμύριο Αφγανοί έχουν εγκαταλείψει το Ιράν, εκ των οποίων περισσότεροι από 600.000 απελάθηκαν με τη βία. Πολλοί φτάνουν εξαντλημένοι και τρομοκρατημένοι στα σύνορα με την επαρχία Χεράτ, χωρίς καμία υποδομή να τους υποδεχτεί.
Οι ομάδες του ΟΗΕ κάνουν λόγο για συνθήκες απελπισίας, με χιλιάδες ανθρώπους να επιστρέφουν σε ένα κράτος που βυθίζεται στη φτώχεια, την πείνα και την καταστολή.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για γυναίκες και κορίτσια, που υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν δεν έχουν πρόσβαση σε εκπαίδευση ή εργασία. Όσοι είχαν συνεργαστεί με τον πρώην κυβερνητικό μηχανισμό ή με δυτικούς φορείς, κινδυνεύουν να διωχθούν ή να συλληφθούν.
Οι απελάσεις συνιστούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου
Ο οργανισμός Amnesty International έχει χαρακτηρίσει τις απελάσεις παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ειδικά όσον αφορά γυναίκες που επιστρέφουν σε ένα καθεστώς θεσμικής καταπίεσης.
Το Ιράν, παρά τους ιστορικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με την αφγανική κοινότητα, κρατά τους πρόσφυγες στο περιθώριο. Οι περισσότεροι δεν έχουν πρόσβαση στην υπηκοότητα, στην ανώτατη εκπαίδευση ή σε επαγγέλματα πέραν της χειρωνακτικής εργασίας.
Ακόμα και νόμιμοι μετανάστες καταγγέλλουν ότι τα χαρτιά τους καταστρέφονται αυθαίρετα από τις αρχές, με αποτέλεσμα να βαφτίζονται «παράνομοι» και να οδηγούνται σε απέλαση.
Η διεθνής κοινότητα καλείται να αντιδράσει άμεσα. Για ανθρώπους σαν τη Ναουιντά, που βρίσκονται παγιδευμένοι μεταξύ διώξεων και αβεβαιότητας, κάθε καθυστέρηση μπορεί να αποδειχθεί μοιραία.
Ο ξεριζωμός ενός λαού δεν μπορεί να γίνεται στο όνομα της καταστολής ή της πολιτικής σκοπιμότητας.
