Η ισπανική οικονομία συνεχίζει να αψηφά τη δυσμενή συγκυρία στην Ευρωζώνη, η οποία οφείλεται στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ. Οι υψηλές επιδόσεις της δεν πηγάζουν πλέον αποκλειστικά από τον τουρισμό. Η οικονομία της Ισπανίας επωφελείται, επίσης, από έναν ισχυρό μεταποιητικό τομέα, ιδιαίτερα στους κλάδους των χημικών, των φαρμακευτικών προϊόντων, της ένδυσης και των υποδημάτων. Διαθέτει επιπλέον μια σημαντική βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έναν εύρωστο τομέα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, αποτελεί έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό λόγω της στρατηγικής της θέσης, της πρόσβασης στις αγορές EMEA και Λατινικής Αμερικής, και των ισχυρών υποδομών της.
Κινητήριες δυνάμεις πέρα από τον τουρισμό
Κόντρα στην πεποίθηση ότι ο τουρισμός αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας –όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ελλάδας– κινητήριος δύναμη της Ισπανίας είναι η εγχώρια ζήτηση, η οποία συνέβαλε με 0,9 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη κατά το δεύτερο τρίμηνο (Απριλίου-Ιουνίου). Πέραν τούτου, η μεταποιητική δραστηριότητα είναι διαφοροποιημένη, καλύπτοντας τομείς από τα χημικά και τα φάρμακα μέχρι την ένδυση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ενεργειακοί όμιλοι όπως η Endesa και η Iberdrola, τα τραπεζικά ιδρύματα Santander και CaixaBank, η εταιρεία υποδομών Ferrovial και ο κολοσσός μόδας Inditex είναι πρωταγωνιστές στην ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα.
Η Ισπανία έχει ανέλθει στην κορυφή των ευρωπαϊκών κατατάξεων για τις κλινικές δοκιμές, παρέχοντας γενναιόδωρες φορολογικές ελαφρύνσεις και μια σχετικά ταχεία ρυθμιστική διαδικασία για να μειώσει την καθυστέρηση από την έναρξη μιας δοκιμής φαρμάκου έως την έγκριση. Η ποιότητα του επιστημονικού δυναμικού έναντι του κόστους είναι, επίσης, ελκυστική σε σχέση με τους ανταγωνιστές. Σύμφωνα με έκθεση της BBVA, ένας παράγοντας που ενδεχομένως να οδηγεί σε ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι η πιο ευέλικτη αγορά εργασίας συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης, χάρη στο υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού, ιδιαίτερα των αλλοδαπών κατοίκων στην Ισπανία, και στη μετανάστευση.
Λιμάνια και Ενέργεια
Οι ακτογραμμές της Ισπανίας υπερβαίνουν τα 7.900 χιλιόμετρα στη Μεσόγειο Θάλασσα και στον Ατλαντικό Ωκεανό, καθιστώντας έτσι τη χώρα κομβική πύλη μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Αμερικής. Τα λιμάνια της είναι ζωτικής σημασίας για το διεθνές εμπόριο και τις μεταφορτώσεις. Ο λιμενικός τομέας της Ισπανίας συνεισφέρει στην οικονομία με 24,3 δισ. ευρώ ετησίως, αποτελώντας το 2,2% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας.
Η Ισπανία είναι, επίσης, η 2η χώρα με τις μεγαλύτερες υποδομές σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ε.Ε., θέτοντας τις σωστές προδιαγραφές για την περαιτέρω ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης. «Στην Ισπανία ικανοποιούμε όλα τα κριτήρια για να είμαστε επιτυχείς: ανταγωνιστικοί, σωστά εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι και με την κατάλληλη ενεργειακή πολιτική» σχολίασε πρόσφατα στο BBC ο Βρετανός Όουεν Γκρίφιθς, διευθύνων σύμβουλος στην Seat και την Cupra, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι προοπτικές της ηλεκτροκίνησης είναι μεγάλες. Κυβερνητικοί παράγοντες τονίζουν, επίσης, ότι μια σειρά μέτρων για τη μείωση του κόστους στην κατανάλωση καυσίμων, την ενθάρρυνση των μέσων μαζικής μεταφοράς και την αύξηση του κατώτατου μισθού εξισορρόπησαν τις πιέσεις από την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε προ τριετίας. «Οι δημόσιες δαπάνες ήταν υψηλές και αναλογούν σε περίπου το ήμισυ της ανάπτυξής μας από την πανδημία,» δήλωσε προ μηνός η María Jesús Valdemoros, λέκτορας οικονομικών στην IESE Business School της Ισπανίας, στο BBC.
Ανάκαμψη και ανατροπή ρόλων στην Ευρωζώνη
Η εύρωστη εικόνα της Ισπανίας έρχεται να διαγράψει τα σημάδια της κρίσης στην Ευρωζώνη την περίοδο 2008-2014. Τότε το δημόσιο χρέος της χώρας τριπλασιάστηκε και πάνω από το ένα τέταρτο των πολιτών οδηγήθηκαν στην ανεργία. Μέχρι το 2013, οι τιμές των κατοικιών υποχώρησαν σχεδόν κατά 30% αφού είχαν τριπλασιαστεί τη δεκαετία 1997-2007. Πέρσι, ωστόσο, το ισπανικό ΑΕΠ έφτασε να αντιπροσωπεύει το 40% της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, με τη Γερμανία να αποτελεί πια τον αδύναμο κρίκο λόγω της δραματικής εξασθένισης στη μεταποίηση μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την κατάρρευση της συνεργασίας με την Gazprom. Οι ρόλοι μεταξύ ισχυρών και ανίσχυρων αντιστράφηκαν μεταξύ Γερμανίας και Ισπανίας μέσα σε μια δεκαετία.
Μετά την περσινή αύξηση της ανάπτυξης κατά 3,2%, ο ρυθμός στην Ισπανία διαμορφώθηκε στο 2,8% μέσα στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οπότε, η ισπανική οικονομία, η 4η μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη, εξακολουθεί να παρουσιάζει τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με τους υπόλοιπους παίκτες στο κλαμπ του ευρώ. Στο αντίποδα βρίσκεται η Γερμανία, καθώς αναμένεται συρρίκνωση της οικονομίας για 3ο διαδοχικό έτος.
Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης
Κομβικό ρόλο στην πορεία αυτή έχει διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που δρομολογήθηκε μετά την πανδημία, με την Ισπανία να είναι ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες μαζί με την Ιταλία. Αν και η Μαδρίτη έχει δεχτεί κριτική για χαμηλότερη απορροφητικότητα από τις αρχικές προσδοκίες, εκτιμάται πως το Ταμείο Ανάκαμψης συνέβαλε στην τόνωση του ισπανικού ΑΕΠ από 1,2% έως 1,7%. Το 61% των επιδοτήσεων από το Ταμείο, της τάξεως των 80 δισ. ευρώ, έχουν χορηγηθεί από την Ε.Ε. Το συνολικό ύψος του «ισπανικού φακέλου» από το Ταμείο Ανάκαμψης ανέρχεται στα 163 δισ. ευρώ, με το υπόλοιπο ποσό των 83 δισ. ευρώ να είναι δάνεια. Περίπου το 37% των συνολικών κεφαλαίων έχουν διοχετευθεί σε πράσινες επενδύσεις και το 33% σε έργα ψηφιακής μετάβασης.
Το μέλλον του τουρισμού
Δίχως αμφιβολία, ο τουρισμός είναι σημαντικός για την ισπανική οικονομία, αλλά οι πολίτες αντιδρούν έντονα στο φαινόμενο του υπερτουρισμού. Πέρσι η Ισπανία υποδέχτηκε 96 εκατ. τουρίστες, αποτελώντας ένα ιστορικό υψηλό που την φέρνει πιο κοντά στα νούμερα της Γαλλίας που αγγίζουν τα 100 εκατ. επισκέπτες τον χρόνο. Μεγάλες πόλεις όπως η Βαρκελώνη εστιάζουν σε μέτρα για ένα πιο βιώσιμο τουριστικό μοντέλο, γεγονός που καταδεικνύει πως η χώρα προτιμά να στηρίζεται σε ένα σύνολο επιλογών για την επιβίωση και την εξέλιξή της.
