Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία αλλάζει ραγδαία, οι τρόποι μέτρησης για το τι παράγεται, πώς καταναλώνεται και τι αξία έχει αναθεωρούνται και η παγκόσμια κοινότητα των στατιστικών υπηρεσιών κάνει ένα τολμηρό βήμα, αναφέρει ανάλυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ΔΝΤ: αναθεωρεί ριζικά το Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών (System of National Accounts – SNA), για πρώτη φορά από το 2008. Το νέο πλαίσιο ενσωματώνει τις εξελίξεις σε τομείς όπως η Tεχνητή Nοημοσύνη, τα κρυπτονομίσματα και οι άυλες επενδύσεις, προσφέροντας πιο ακριβή και επίκαιρη εικόνα της οικονομίας.
Πρόκειται για μια σιωπηλή, αλλά βαθιά μεταρρύθμιση, που επηρεάζει την άσκηση πολιτικής, τις επενδύσεις και την κατανόηση του παγκόσμιου πλούτου.
Η αναθεωρημένη έκδοση του Συστήματος Εθνικών Λογαριασμών ενσωματώνει την ψηφιοποίηση, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και τις παγκόσμιες παραγωγικές αλυσίδες, προσφέροντας στις κυβερνήσεις καλύτερα εργαλεία για τη χάραξη πολιτικής υπέρ της ανάπτυξης, της απασχόλησης και των επενδύσεων, αναφέρει ανάλυση του ΔΝΤ.
Οι θεμέλιοι λίθοι της ψηφιακής εποχής -από τις εφαρμογές στα smartphones έως τα νέα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία και τα εργαλεία Tεχνητής Nοημοσύνης- δεν υπήρχαν το 2008, όταν αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά το παγκόσμιο πρότυπο μέτρησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ζυγοστάθμιση στο Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών
Πλέον, το αναθεωρημένο Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών (SNA) ενσωματώνει πληρέστερα τις αναδυόμενες τεχνολογίες, τις ψηφιακές υπηρεσίες και τα άυλα περιουσιακά στοιχεία.
Παρά τις αυξανόμενες γεωοικονομικές εντάσεις, η Στατιστική Επιτροπή του ΟΗΕ ενέκρινε ομόφωνα τον Μάρτιο την ευρείας κλίμακας αναθεώρηση του SNA -την έκτη στη σχεδόν εννιά δεκαετιών ιστορία του. Το SNA αποτελεί το παγκόσμιο πρότυπο για την καταγραφή παραγωγής, εισοδήματος, κατανάλωσης, επενδύσεων, χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και εθνικού πλούτου. Η αναθεώρηση αποτελεί καρπό συνεργασίας μεταξύ του ΔΝΤ, του ΟΗΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνέβαλε καθοριστικά στην ανανέωση του πλαισίου, ιδίως στους τομείς της ψηφιοποίησης, του εμπορίου, των δημόσιων οικονομικών και της χρηματοπιστωτικής καινοτομίας. Αυτές οι αλλαγές επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να λαμβάνουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την αντιμετώπιση οικονομικών κρίσεων.
Η ακρίβεια των στατιστικών είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής. Σε μια παγκόσμια οικονομία αξίας $114 τρισ. που εξελίσσεται ραγδαία, οι μέθοδοι μέτρησης πρέπει να συμβαδίζουν. Αν όχι, οι κεντρικές τράπεζες και τα υπουργεία οικονομικών ενδέχεται να βασίσουν τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική σε ξεπερασμένα ή ελλιπή στοιχεία.
Οι άυλες επενδύσεις έχουν αυξηθεί τρεις φορές ταχύτερα από τις υλικές επενδύσεις από το 2008 ©ΔΝΤ
Ψηφιακή οικονομία και μετρήσεις
Γι’ αυτό και η νέα έκδοση δίνει έμφαση στην αποτύπωση της ψηφιοποίησης. Παρά την πρόοδο στις ψηφιακές τεχνολογίες, η καταγεγραμμένη αύξηση της παραγωγικότητας στις ανεπτυγμένες οικονομίες παρέμενε αναιμική. Ορισμένοι ερευνητές αποδίδουν αυτό το φαινόμενο σε κενά στη μέτρηση της ψηφιακής δραστηριότητας.
Ένα ακόμη δύσκολο, αλλά αναγκαίο βήμα ήταν η ενσωμάτωση των crypto assets. Το Bitcoin, για παράδειγμα, έχει οικονομικό αντίκτυπο μέσω της κατανάλωσης ενέργειας που απαιτείται για την «παραγωγή» του. Ωστόσο, καθώς δεν παράγει αγαθά ή υπηρεσίες κατά τον παραδοσιακό ορισμό, δεν περιλαμβάνεται στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ).
Πλέον οι στατιστικολόγοι έχουν συμφωνήσει σε μια κατάταξη ορισμένων crypto ως «μη παραγόμενα μη χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία», τα οποία αποτυπώνονται στον εθνικό πλούτο. Αυτή η προσέγγιση στοχεύει να θωρακίσει τα πρότυπα καταγραφής έναντι μελλοντικών εξελίξεων.
Το Bitcoin καταναλώνει ηλεκτρική ενέργεια όσο η Αργεντινή, ωστόσο αυτό το περιουσιακό στοιχείο παραμένει σε μεγάλο βαθμό εκτός λογιστικών βιβλίων – Ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας του Bitcoin σε τεραβατώρες ©ΔΝΤ
Νέοι τρόποι καταγραφής χρηματοοικονομικών κινδύνων και η καταγραφή της παραγωγής
Τα cryptos είναι μόνο μία πτυχή των ευρύτερων ψηφιακών μετασχηματισμών. Το νέο SNA καλεί τις χώρες να αναπτύξουν δείκτες που θα καλύπτουν τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, το cloud computing, οι ψηφιακές πλατφόρμες διαμεσολάβησης και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Επιπλέον, εισάγει έναν ορισμό της ΤΝ για τη χρήση στους εθνικούς λογαριασμούς.
Πέρα από την ψηφιοποίηση, το SNA αντλεί μαθήματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Προτείνει νέους τρόπους καταγραφής χρηματοοικονομικών κινδύνων και ευπαθειών, που γίνονται πιο σύνθετοι όσο αυξάνεται ο ρόλος των μη τραπεζικών θεσμών. Η αναθεώρηση προβλέπει πιο αναλυτικούς διαχωρισμούς περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων ανά είδος και υποτομέα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η καλύτερη καταγραφή της παγκοσμιοποιημένης παραγωγής. Οι εθνικοί λογαριασμοί πλέον αποτυπώνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το πώς πολυεθνικές εταιρείες που διατηρούν τον σχεδιασμό, το branding και την πνευματική ιδιοκτησία, αλλά αναθέτουν την παραγωγή σε άλλες χώρες, κατανέμουν το εισόδημα και την παραγωγή. Οι αλλαγές αυτές είναι συντονισμένες με τις επικείμενες τροποποιήσεις στο Εγχειρίδιο Ισοζυγίου Πληρωμών (BPM), για εναρμόνιση των διεθνών λογιστικών προτύπων.
Από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στο Καθαρό Εγχώριο Προϊόν
Η νέα προσέγγιση δίνει επίσης έμφαση στο Καθαρό Εγχώριο Προϊόν (ΝDP) ως συμπληρωματικό δείκτη του ΑΕΠ, καθώς προσφέρει πληρέστερη εικόνα της βιωσιμότητας. Το NDP αφαιρεί όχι μόνο την απόσβεση των παγίων, αλλά και την εξάντληση των φυσικών πόρων -στοιχείο που αγνοείται από το ΑΕΠ. Κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το NDP είναι συνήθως κατά 10% έως 25% χαμηλότερο από το ΑΕΠ. Για χώρες με εξορυκτικό προσανατολισμό, η διαφορά είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Οι αλλαγές αυτές είναι αναμφίβολα φιλόδοξες και απαιτούν χρόνο και πόρους από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες, ιδίως σε περιβάλλον περιορισμένων προϋπολογισμών. Ωστόσο, είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των οικονομικών δεδομένων σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα.
Οι κυβερνήσεις καλούνται να στηρίξουν τις στατιστικές υπηρεσίες, ώστε να υλοποιήσουν τα νέα πρότυπα και, ευρύτερα, να παράγουν δεδομένα υψηλής ποιότητας για την ορθότερη χάραξη πολιτικής.
