Η Γερμανία προετοιμάζεται να δημιουργήσει επενδυτικό ταμείο ύψους €100 δισ. ($116 δισ.) με στόχο την ενίσχυση στρατηγικών τομέων όπως η άμυνα, η ενέργεια και οι κρίσιμες πρώτες ύλες.
Το ταμείο, με την ονομασία Deutschlandfonds – ή «Γερμανικό Ταμείο» – θα σχεδιαστεί ώστε να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές, μεταξύ αυτών εταιρείες venture capital και οικογενειακά επενδυτικά γραφεία (family offices), με σκοπό τον πολλαπλασιασμό των δημόσιων πόρων.
Αρχικά, θα χρηματοδοτηθεί με τουλάχιστον €10 δισ. δημόσιων κεφαλαίων, με στόχο την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων δεκαπλάσιου ύψους, σύμφωνα με δήλωση του υπουργείου Οικονομικών στο Bloomberg.
«Το Deutschlandfonds θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις στην ανάπτυξη, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, σε συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές από τη Γερμανία και την Ευρώπη», δήλωσε το υπουργείο σε απάντησή του σε ερωτήσεις του Bloomberg. «Το ιδιωτικό κεφάλαιο είναι καταλυτικός μοχλός για την αντιμετώπιση των μεγάλων οικονομικών προκλήσεων».
Το νέο επενδυτικό υπερταμείο αποτελεί κεντρικό εργαλείο της προσπάθειας της κυβέρνησης του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς για την επανεκκίνηση της ανάπτυξης της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, η οποία έχει εισέλθει σε διετή φάση συρρίκνωσης. Η πρωτοβουλία αντανακλά επίσης την αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα, καθώς η Γερμανία επιχειρεί να διασφαλίσει κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού απέναντι στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στους εμπορικούς πολέμους του Ντόναλντ Τραμπ και στην επιθετική εξωτερική πολιτική της Κίνας.
Η προέλευση των δημόσιων πόρων για το ταμείο αποτελεί αντικείμενο εν εξελίξει διαβουλεύσεων με το υπουργείο Οικονομικών και την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα KfW, σημειώνει το υπουργείο Οικονομίας. Δεν έγιναν σχόλια για τη δομή, τη στρατηγική επενδύσεων ή το χρονοδιάγραμμα.
Καθώς το σχέδιο έχει ήδη εγκριθεί από τον καγκελάριο Μερτς και τον υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, η επίσημη έναρξη του ταμείου αναμένεται τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, μετά τη θερινή διακοπή της Βουλής, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις διαδικασίες.
Ένα εκκρεμές ζήτημα είναι το αν το ταμείο θα επεκταθεί για να χρηματοδοτήσει την κατασκευή προσιτής κατοικίας – ένα πολιτικά ευαίσθητο θέμα στα αστικά κέντρα της Γερμανίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το πεδίο δράσης του ταμείου θα μπορούσε να διευρυνθεί αφού τεθεί σε λειτουργία.
Ένα παλαιότερο ταμείο πρώτων υλών, που δημιουργήθηκε επί κυβέρνησης Όλαφ Σολτς, βρίσκεται σήμερα σε αδράνεια και αναμένεται να ενσωματωθεί στη νέα δομή. Το εν λόγω ταμείο είχε σχεδιαστεί για επενδύσεις σε έργα εξόρυξης κρίσιμων ορυκτών εντός και εκτός Γερμανίας.
Ενέργεια και άμυνα στο επίκεντρο
Η ενεργειακή υποδομή αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό τομέα ενδιαφέροντος. Η Γερμανία ήδη κατέχει μερίδια στους διαχειριστές δικτύου 50Hertz και TransnetBW και εξετάζει την απόκτηση των γερμανικών περιουσιακών στοιχείων της ολλανδικής TenneT, καθώς και τμημάτων της Amprion με έδρα το Ντόρτμουντ. Ο στόχος είναι η ενίσχυση του κρατικού ελέγχου στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ανάλογα σχέδια εξετάζονται και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, ο οποίος επίσης αναμένεται να περιληφθεί στο νέο ταμείο. Το Βερολίνο βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για απόκτηση μειοψηφικού μπλοκαριστικού μεριδίου (blocking minority) στον γαλλογερμανικό όμιλο αμυντικού εξοπλισμού KNDS, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί επαφές για συμμετοχή στο υποβρυχιακό τμήμα της ThyssenKrupp. Το ταμείο προβλέπεται επίσης να χρηματοδοτεί μικρές επενδύσεις πρώιμου σταδίου σε εγχώριες νεοφυείς επιχειρήσεις του κλάδου της άμυνας.
Ενίσχυση χρηματιστηρίου και μικρομεσαίων επιχειρήσεων
Πέραν των στρατηγικών τομέων, το Deutschlandfonds στοχεύει να στηρίξει την εγχώρια κεφαλαιαγορά, η οποία χαρακτηρίζεται από απροθυμία των ιδιωτών επενδυτών να αναλάβουν κίνδυνο, ειδικά ως προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις – περιορίζοντας έτσι τη δυναμική της οικονομίας.
Το ταμείο θα λειτουργεί ως υβριδικό εργαλείο, ανάμεσα σε παραδοσιακές κρατικές επιχορηγήσεις και μηχανισμούς της αγοράς, όπως το venture capital. Η δομή του αποσκοπεί στην κινητοποίηση επιπλέον πόρων προσφέροντας στους διεθνείς επενδυτές την «εγγύηση» του κρατικού φορέα.
Παρά τις εντάσεις μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών του Μερτς και των Σοσιαλδημοκρατών του Κλίνγκμπαϊλ, η χρηματοδότηση του ταμείου θεωρείται διασφαλισμένη. Ο κυβερνητικός συνασπισμός ενέκρινε πρόσφατα πακέτο επενδύσεων σε υποδομές ύψους €500 δισ. Επιπλέον, καθώς οι συμμετοχές σε μετοχικά σχήματα λογίζονται ως χρηματοοικονομικές πράξεις, παρακάμπτεται ο συνταγματικά κατοχυρωμένος «φρένο χρέους» (debt brake) της χώρας.
Η πρωτοβουλία υλοποιεί δέσμευση που είχε συμπεριληφθεί στη συμφωνία του κυβερνητικού συνασπισμού, η οποία άνοιξε τον δρόμο για την ανάληψη της εξουσίας τον Μάιο. Πρόκειται επίσης για το πρώτο εμβληματικό έργο της νέας υπουργού Οικονομίας Κατερίνα Ράιχε, πρώην στελέχους της ενεργειακής βιομηχανίας.
