Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε άμεση σύγκρουση μεταξύ Πούτιν και Τραμπ; Αυτό είναι το ερώτημα που ανακύπτει αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν ομαλά μετά τις 8 Αυγούστου που εκπνέει το τελεσίγραφο του Αμερικανού προέδρου στον Ρώσο ομόλογό του. Και μπορεί το Κρεμλίνο να διαμηνύει ότι η 5η κατά σειρά συνάντηση του Πούτιν με τον «άνθρωπο του Τραμπ», τον ειδικό απεσταλμένο για την Ουκρανία, Στιβ Γουίτκοφ, πραγματοποιήθηκε σε πολύ καλό κλίμα, ωστόσο ακόμα υπάρχει πολύς δρόμος που πρέπει καλυφθεί για να υπάρξει «ουσιαστική» και «ρεαλιστική» κατάπαυση πυρός.
Σε μια εξέλιξη της τελευταίας στιγμής, η οποία μπορεί να αποτελέσει επιπλέον μοχλό πίεσης στο Κρεμλίνο, οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να ανακοινώσουν δευτερογενείς κυρώσεις στη Ρωσία την Παρασκευή (8/8), που λήγει το τελεσίγραφο Τραμπ. Αυτό, πάντως, δεν εμπόδισε τον Αμερικανό πρόεδρο να γράψει στο Truth Social ότι «σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος» στο τετ α τετ του Πούτιν με τον Γουίτκοφ, την ώρα που οι διεργασίες στο παρασκήνιο είναι πυρετώδεις.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, όπως μετέδωσε το Bloomberg, δεν σταματά να επαναλαμβάνει στο Οβάλ Γραφείο και στους διαδρόμους του Λευκού Οίκου ότι η ρωσική οικονομία είναι σε πολύ δύσκολη θέση μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, εκτιμώντας ότι μια μείωση του βαρελιού κατά 10 δολάρια στις διεθνείς αγορές πετρελαίου, θα αναγκάσει τον Πούτιν «να σταματήσει να σκοτώνει ανθρώπους». Προς αυτήν την κατεύθυνση, εξάλλου, σύμφωνα με το Reuters, κινείται η κίνηση των ΗΠΑ να διπλασιάσουν την «ταρίφα» των δασμών στην Ινδία.
Από τους πρώτους κιόλας μήνες της ρωσικής εισβολής, ήταν κοινό μυστικό πως τάνκερ με απενεργοποιημένους πομπούς, φορτωμένα ρωσικό πετρέλαιο, έπιαναν λιμάνι σε κινεζικά και ινδικά διυλιστήρια, προκειμένου στη συνέχεια μετά την επεξεργασία του «μαύρου χρυσού», να κατευθυνθεί προς τις αγορές της Δύσης, παρακάμπτοντας έτσι τις κυρώσεις των Βρυξελλών (σ.σ. πλαφόν) και της Ουάσιγκτον (σ.σ. την περίοδο διακυβέρνησης Μπάιντεν). Το «μήνυμα είναι σαφές», αναφέρει Αμερικανός αξιωματούχος, με γνώση των διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζοντας ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να πλήξουν με κυρώσεις οποιονδήποτε τρίτο αγοράζει ή διακινεί ρωσικό πετρέλαιο.
Μετωπική Πούτιν με Τραμπ για την Ουκρανία
Σε κάθε περίπτωση, η κινητικότητα στο ουκρανικό είναι έντονη τα τελευταία 24ωρα, όπως επιβεβαιώνεται και από τη νέα τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ με Ζελένσκι. Το γεγονός, πάντως, παραμένει ότι τις τελευταίες εβδομάδες οι σχέσεις ανάμεσα στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ έχουν φτάσει σε οριακό σημείο. Ακόμα και Ρώσοι δημοσιογράφοι και αναλυτές θεωρούν ότι μια «μετωπική σύγκρουση» μεταξύ των δύο ηγετών μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτη. Δημοσίευμα ρωσικής εφημερίδας ανέφερε χαρακτηριστικά πως «οι δύο ατμομηχανές τρέχουν με πλήρη ταχύτητα η μία προς την άλλη, χωρίς καμία πρόθεση να σταματήσουν ή να κάνουν πίσω».
Η «ατμομηχανή του Πούτιν» είναι η συνεχής στρατιωτική δράση της Ρωσίας στην Ουκρανία, που ο ίδιος ο πρόεδρος του Κρεμλίνου δεν δείχνει διατεθειμένος να αναστείλει. Αντίθετα, το Κρεμλίνο φαίνεται αποφασισμένο να συνεχίσει την επιχείρηση μέχρι την επίτευξη των στόχων του, παρότι η διεθνής πίεση αυξάνεται.
Από την άλλη πλευρά, η «ατμομηχανή Τραμπ» εντείνει τις πιέσεις μέσω τελεσιγράφων, κυρώσεων και στρατιωτικών κινήσεων, όπως η αποστολή δύο αμερικανικών υποβρυχίων σε κρίσιμες περιοχές κοντά στη Ρωσία. Επιπλέον, η αμερικανική κυβέρνηση αυξάνει τους δασμούς σε εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας, με στόχο να απομονώσει περαιτέρω το Κρεμλίνο.
Παρά την ένταση, όμως, οι τελευταίες κινήσεις του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος πραγματοποιεί συχνές επισκέψεις στη Μόσχα, υποδηλώνουν πως υπάρχει ακόμα παράθυρο για διαπραγματεύσεις. Ο Τραμπ φαίνεται να επιδιώκει μια συνολική κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, αν και μέχρι στιγμής οι διαπραγματεύσεις παραμένουν ασαφείς και τα αποτελέσματα αβέβαια.
Αλλαγή πορείας
Τους πρώτους μήνες της δεύτερης θητείας του Τραμπ, οι δύο ηγέτες φαινόταν να κινούνται σε παρόμοια γεωπολιτικά μονοπάτια, με αμοιβαίες επισκέψεις και πολιτικές κινήσεις που ενίσχυαν προσωρινά τη συνεργασία. Οι ΗΠΑ συχνά αποφεύγουν να καταδικάσουν ανοικτά τη Ρωσία στα διεθνή φόρα και στρέφονται εναντίον των παραδοσιακών τους συμμάχων.
Ωστόσο, η επιμονή του Πούτιν να μην τερματίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, παρά τις πιέσεις, έχει απογοητεύσει τον Τραμπ. Οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου έχουν σκληρύνει, ενώ έχει θέσει αυστηρές προθεσμίες και απειλές για κυρώσεις, οι οποίες όμως δεν φαίνεται να έχουν αποδώσει μέχρι στιγμής.
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο Πούτιν δεν δίνει μεγάλη βαρύτητα στα τελεσίγραφα, καθώς θεωρεί ότι ελέγχει το πεδίο της μάχης και αναμένει τη στιγμή που η Ουκρανία θα αποδεχθεί τους όρους του. Σε αυτό το πλαίσιο, η πίεση από τις ΗΠΑ φαίνεται να μην τον τρομάζει ιδιαίτερα.
Τι θα συμβεί μετά το τελεσίγραφο;
Η προθεσμία που έθεσε ο Τραμπ λήγει σύντομα, χωρίς μέχρι στιγμής ενδείξεις υποχώρησης από την πλευρά της Ρωσίας. Υπάρχει λοιπόν σοβαρή πιθανότητα να βρεθούμε σε μια άμεση σύγκρουση, ή τουλάχιστον σε μια νέα, πιο έντονη φάση αντιπαράθεσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.
Ωστόσο, δεν έχει χαθεί εντελώς η δυνατότητα διαλόγου. Ο Στιβ Γουίτκοφ αναμένεται να επισκεφθεί ξανά τη Μόσχα με προτάσεις της τελευταίας στιγμής, που μπορεί να περιλαμβάνουν ελαφρύνσεις κυρώσεων ή οικονομικά κίνητρα, προκειμένου να πείσει το Κρεμλίνο για μια συμφωνία. Αν η Ρωσία επιλέξει να αποδεχτεί μερικές υποχωρήσεις -όπως την ουδετερότητα της Ουκρανίας ή τη μείωση στρατιωτικών επιχειρήσεων- τότε μια συμφωνία ειρήνης μπορεί να είναι εφικτή.
Σε αντίθετη περίπτωση, ο Πούτιν φαίνεται αποφασισμένος να συνεχίσει τη στρατιωτική σύγκρουση μέχρι να επιτύχει τη νίκη, ενώ ο Τραμπ δεν θα διστάσει να κλιμακώσει τις κυρώσεις και τις στρατιωτικές κινήσεις. Σύμφωνα με το Bloomberg, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ασταθής. Το τελεσίγραφο του Τραμπ λειτουργεί περισσότερο ως ψυχολογικό όπλο παρά ως πραγματική απειλή, με τον Πούτιν να δείχνει ανθεκτικότητα και υπομονή. Παράλληλα, η ενεργή διπλωματία με τον Στιβ Γουίτκοφ αφήνει ένα παράθυρο για πιθανή αποκλιμάκωση. Ξεκάθαρα, η επόμενη κίνηση ανήκει στο Κρεμλίνο. Αν η Ρωσία προτιμήσει να αποφύγει μια πλήρη σύγκρουση με τις ΗΠΑ, μια συμφωνία για την Ουκρανία είναι ακόμα πιθανή. Αν όχι, ο κόσμος μπορεί να βρεθεί μπροστά σε μια νέα φάση έντασης που θα έχει σοβαρές γεωπολιτικές συνέπειες.
