Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παρουσίασε αυτή την εβδομάδα στην κυβέρνηση Τραμπ μια ριζική πρόταση για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, απαιτώντας σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο -και την προώθηση της παγκόσμιας αναγνώρισης των αξιώσεών του- σε αντάλλαγμα για τη διακοπή των εχθροπραξιών, σύμφωνα με Ευρωπαίους και Ουκρανούς αξιωματούχους, αναφέρει δημοσίευμα της Wall Street Journal.
Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι θα συναντηθεί με τον Πούτιν στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου, μετά την πρόταση του Πούτιν. Δεν έδωσε περισσότερες πληροφορίες για τη συνάντηση ή τον ακριβή τόπο διεξαγωγής της.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε το Σάββατο ότι η χώρα του δεν θα παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία και ότι αυτό πρέπει να αποτελεί μέρος οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης για τον τερματισμό του πολέμου. «Οποιαδήποτε απόφαση που λαμβάνεται χωρίς την Ουκρανία, είναι ταυτόχρονα απόφαση κατά της ειρήνης. Δεν θα επιτύχουν τίποτα», δήλωσε σε ανάρτησή του στο X.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την πρόταση του Πούτιν, η οποία θα απαιτούσε από την Ουκρανία να παραδώσει την Ανατολική Ουκρανία, μια περιοχή γνωστή ως Ντονμπάς, χωρίς η Ρωσία να δεσμεύεται για τίποτα περισσότερο από το να σταματήσει τις εχθροπραξίες. Η πρόταση, την οποία ο Πούτιν μετέφερε την Τετάρτη στον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ στη Μόσχα, πυροδότησε μια διπλωματική αναταραχή για να επιτευχθεί μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τις λεπτομέρειές της.
Ευρωπαίοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι ενημερώθηκαν από τον Τραμπ και τον Γουίτκοφ σε μια σειρά τηλεφωνικών κλήσεων αυτήν την εβδομάδα, δήλωσαν ότι ανησυχούν ότι ο Πούτιν χρησιμοποιεί απλώς την πρόταση ως τέχνασμα για να αποφύγει νέες αμερικανικές κυρώσεις και δασμούς, ενώ συνεχίζει τον πόλεμο.
Ο Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι η πρόταση του Ρώσου ηγέτη δεν ήταν μια σημαντική εξέλιξη, αλλά ήταν αρκετά δελεαστική για να αρχίσει η οργάνωση της συνόδου κορυφής. Η πρόταση θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια στροφή από τις προηγούμενες απαιτήσεις της Ρωσίας για πλήρη ρωσικό έλεγχο των περιοχών κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής του μετώπου, η οποία εκτείνεται πέρα από το Ντονμπάς.
Ο Πούτιν είπε στον Γουίτκοφ ότι θα συμφωνούσε σε πλήρη κατάπαυση του πυρός εάν η Ουκρανία συμφωνούσε να αποσύρει τις δυνάμεις της από όλη την ανατολική περιοχή του Ντονέτσκ της Ουκρανίας, σύμφωνα με αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για την τηλεφωνική συνομιλία. Η Ρωσία θα έλεγχε τότε τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, καθώς και τη χερσόνησο της Κριμαίας, την οποία κατέλαβε το 2014 και θέλει να αναγνωριστεί ως κυρίαρχο ρωσικό έδαφος.
Η Ρωσία κατέχει πλέον το μεγαλύτερο μέρος του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, αλλά οι ουκρανικές δυνάμεις εξακολουθούν να ελέγχουν σημαντικά τμήματα του εδάφους, συμπεριλαμβανομένων βασικών πόλεων που αποτελούν πλέον οχυρά της άμυνάς της.
Σε μια σειρά τηλεφωνικών συνομιλιών αυτή την εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να αποσαφηνίσουν ένα βασικό σημείο της πρότασης: τι θα συμβεί στις νότιες περιοχές Ζαπορίζια και Χερσόν, όπου οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν επίσης μέρος του εδάφους. Αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ για τις τηλεφωνικές συνομιλίες της Τετάρτης και της Πέμπτης έμειναν με αντικρουόμενες εντυπώσεις σχετικά με το αν ο Πούτιν σκόπευε να παγώσει τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου ή τελικά να αποσυρθεί εντελώς από αυτές τις περιοχές.
Σημαντικές περιοχές στην ουκρανική πρώτη γραμμή
Ένας Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι ο Πούτιν ζήτησε να σταματήσει ο πόλεμος στις τρέχουσες γραμμές και στις δύο περιοχές. Στη συνέχεια, η Ρωσία θα διαπραγματευόταν ανταλλαγές εδαφών με την Ουκρανία, με στόχο τον πλήρη έλεγχο της Ζαπορίζια και της Χερσόνα από τη Μόσχα. Δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ποιο έδαφος θα λάμβανε η Ουκρανία σε αντάλλαγμα.
Ο ίδιος ο Τραμπ συμμετείχε στην πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία, μαζί με τον Γουίτκοφ, τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Οι ίδιοι αξιωματούχοι, χωρίς τον πρόεδρο, συμμετείχαν στη δεύτερη τηλεφωνική επικοινωνία την Πέμπτη, μαζί με τον απεσταλμένο του Τραμπ στην Ουκρανία, Keith Kellogg.
Σε μια τρίτη τηλεφωνική συνδιάλεξη την Παρασκευή, ο Γουίτκοφενημέρωσε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι η ρωσική πρόταση περιελάμβανε δύο φάσεις, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους. Στην πρώτη φάση, η Ουκρανία θα αποσυρόταν από το Ντόνετσκ και οι γραμμές μάχης θα παγώνονταν. Αυτό θα ακολουθούσε μια δεύτερη φάση, στην οποία ο Πούτιν και ο Τραμπ θα συμφωνούσαν σε ένα τελικό ειρηνευτικό σχέδιο που θα διαπραγματευόταν αργότερα με τον Ζελένσκι, ανέφεραν οι αξιωματούχοι.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, δήλωσε ότι ο Τραμπ και η ομάδα εθνικής ασφάλειας του συζητούν «πιθανές οδούς προς την ειρήνη» με τους Ουκρανούς και Ευρωπαίους ομολόγους τους μετά τη συνάντηση Πούτιν-Γουίτκοφ. «Από σεβασμό στις ευαίσθητες διπλωματικές συζητήσεις μας με τη Ρωσία, την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους συμμάχους μας, ο Λευκός Οίκος δεν θα σχολιάσει τις φερόμενες λεπτομέρειες στα μέσα ενημέρωσης», είπε.
Οι Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν από καιρό απορρίψει την επίσημη αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου επί των κατακτημένων εδαφών. Το σύνταγμα της Ουκρανίας απαγορεύει στον Ζελένσκι να εγκρίνει μονομερώς εδαφικές αλλαγές.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι θα συζητήσει εδαφικά ζητήματα μόνο αφού η Ρωσία συμφωνήσει σε πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, ένα σημείο που οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα τονίσει.
Την Παρασκευή, ο Τραμπ δήλωσε στο Οβάλ Γραφείο ότι θα μπορούσαν να γίνουν συζητήσεις για «ανταλλαγή εδαφών προς όφελος και των δύο».
Η πρόταση δεν αφορούσε άμεσα το αίτημα της Ουκρανίας για εγγυήσεις ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της σύντομης ένταξης στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Στο πλαίσιο της πρότασης, ο Πούτιν δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα ψηφίσει νόμο με τον οποίο θα δεσμεύεται να μην επιτεθεί στην Ουκρανία ή την Ευρώπη, μια δήλωση που οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δέχτηκαν με βαθύ σκεπτικισμό.
Η κίνηση του Πούτιν φαίνεται να έχει σχεδιαστεί εν μέρει για να αυξήσει την εσωτερική πίεση στον Ζελένσκι, καθώς πολλοί Ουκρανοί θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος, αλλά αντιτίθενται επίσης στην παράδοση μεγάλων τμημάτων του εδάφους. Η πρόταση θα μπορούσε τώρα να μετατοπίσει την πίεση στο Κίεβο για να διαπραγματευτεί μια συμφωνία και να βοηθήσει τη Μόσχα να αποφύγει νέες αμερικανικές κυρώσεις.
Η προθεσμία που έθεσε ο Τραμπ στη Ρωσία για να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός έληξε την Παρασκευή. Αν και επέβαλε δασμούς 50% στην Ινδία, έναν σημαντικό εισαγωγέα ρωσικού πετρελαίου, ενδέχεται να αναστείλει άλλες κυρώσεις καθώς προχωρούν οι διαπραγματεύσεις.
«Θα δούμε τι έχει να πει», είπε ο Τραμπ για τον Πούτιν όταν ρωτήθηκε αν η προθεσμία ήταν οριστική. «Θα εξαρτηθεί από αυτόν».
Η Ρωσία έχει εντείνει τις επιθέσεις της κατά της Ουκρανίας τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων κατά πολιτικών υποδομών στο Κίεβο. Η Ρωσία έχει υπερδιπλασιάσει τον αριθμό των πυραύλων και των drones που εκτοξεύει κάθε μήνα στην Ουκρανία από τον Ιανουάριο, όταν ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία.
Νωρίς την Παρασκευή, ο ρωσικός στρατός βομβάρδισε τη Μπούχα, ένα προάστιο του Κιέβου όπου το 2022 οι ρωσικές δυνάμεις διέπραξαν σφαγή ουκρανικών αιχμαλώτων πολέμου και αμάχων κατά την αποχώρησή τους από την περιοχή.
Ο Γουίτκοφ είπε στους ευρωπαίους συμμάχους σε αρκετές τηλεφωνικές συνομιλίες αυτή την εβδομάδα ότι η πρόταση αυτή αποδεικνύει μια πραγματική κίνηση του Πούτιν προς την ειρήνη, ακόμη και αν η τελική συμφωνία μπορεί να διαφέρει από την πρόταση που παρουσίασε ο Ρώσος ηγέτης.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν εκφράσει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι οι διπλωματικές προσπάθειες του Τραμπ θα αποφέρουν αποτελέσματα.
Η ρωσική κυβέρνηση δήλωσε την Παρασκευή ότι ο Πούτιν είχε συζητήσει τη συνάντησή του με τον Γουίτκοφ με τους ηγέτες της Ινδίας, της Κίνας, της Λευκορωσίας, της Νότιας Αφρικής και άλλων χωρών, ενώ ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ μίλησε με τον ομόλογό του στην Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ.
