Οι εύλογες επιφυλάξεις του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς και των Ευρωπαίων ηγετών απέναντι στην πρόταση που παρουσίασε το Κρεμλίνο στον Αμερικανό απεσταλμένο Στίβεν Γουίτκοφ την περασμένη εβδομάδα, δεν αφήνουν περιθώρια για άμεση αισιοδοξία σχετικά με τη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα, η οποία έχει δρομολογηθεί για τις 15 Αυγούστου.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ζητά από το Κίεβο να παραδώσει εδάφη στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας προκειμένου να συναινέσει σε μια κατάπαυση του πυρός. Ο Λευκός Οίκος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για μια τριμερή συνάντηση, με τη συμμετοχή του Ζελένσκι, στο μέλλον, αλλά όχι στην επικείμενη συνάντηση της Αλάσκας.
Μεγάλα ερωτήματα ανακύπτουν για τη στάση που θα κρατήσει ο Αμερικανός πρόεδρος σε αυτήν την κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του. Πρόσφατα, ο Τραμπ έχει ασκήσει σκληρή κριτική για τη σφοδρότητα των ρωσικών επιθέσεων στον πληθυσμό της Ουκρανίας, θέτοντας στις 8 Αυγούστου μια προθεσμία στη Ρωσία για να συμβιβαστεί με την ιδέα μιας εκεχειρίας. Αφού η προθεσμία αυτή εξέπνευσε, ο Τραμπ το Σάββατο στο NBC News ανακοίνωσε τη συνάντηση στην Αλάσκα, δηλαδή σε αμερικανικό έδαφος. Δεδομένου μάλιστα ότι ούτε η Ρωσία, ούτε οι ΗΠΑ είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), ο Πούτιν δεν διατρέχει κίνδυνο σύλληψης.
Έτσι, πυροδοτήθηκε ένας διπλωματικός πυρετός στην Ευρώπη και την Ουκρανία, με την παρουσίαση μιας αντιπρότασης που προϋποθέτει μια εκεχειρία πριν από την έναρξη των διαβουλεύσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μαζί με τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Βρετανία, την Πολωνία και τη Φινλανδία, ξεκαθάρισαν σε κοινή ανακοίνωση πως τα σύνορα της Ουκρανίας δεν «πρέπει να αλλάξουν διά της βίας» και πως «οι δρόμοι για την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορούν να αποφασιστούν χωρίς την Ουκρανία». Πηγές της Wall Street Journal, αποκάλυψαν πως οι Ευρωπαίοι υπογράμμισαν προς την Ουάσιγκτον ότι οποιαδήποτε ανταλλαγή εδαφών μπορεί να γίνει μόνο σε αμοιβαία βάση – δηλαδή, αν η Ουκρανία αποσυρθεί από ορισμένες περιοχές, τότε και η Ρωσία θα πρέπει να αποχωρήσει από αντίστοιχες.
Το κοινό σχέδιο των Ευρωπαίων –το οποίο παρουσιάστηκε στον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, στον Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και στον Αμερικανό απεσταλμένο Κιθ Κέλογκ– τονίζει πως η οποιαδήποτε εκχώρηση εδαφών θα πρέπει να συνοδεύεται από «σιδηρές εγγυήσεις ασφαλείας, για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ». Από την πλευρά του Κιέβου, ο Ζελένσκι τόνισε πως «είναι σημαντικό ότι που η Αμερική έχει την αποφασιστικότητα και τη δυνατότητα να τερματίσει τον πόλεμο και επιδοκιμάζουμε τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ να σταματήσουν οι σκοτωμοί». Εντούτοις, ο πρόεδρος της Ουκρανίας έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι κανένας πολιτικός δεν έχει τη νομιμότητα να εκχωρήσει την εθνική κυριαρχία εδαφών της χώρας του.
Ωστόσο, την Κυριακή, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ και πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, είπε πως η σύνοδος κορυφής των ΗΠΑ και της Ρωσίας αυτήν την εβδομάδα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για διαπραγματεύσεις σχετικά με τα εδάφη της Ουκρανίας. Εάν προχωρήσουν οι διαβουλεύσεις, τα εδάφη «θα πρέπει να τεθούν επί τάπητος» μαζί με εγγυήσεις για την ασφάλεια της Ουκρανίας, είπε ο Ρούτε σε εκπομπή του ABC. Άφησε να εννοηθεί ότι το Κίεβο θα μπορούσε να αναγνωρίσει ότι έχει τον έλεγχο σε αυτά την εδάφη, χωρίς να εκχωρήσει την κυριαρχία τους. Ωστόσο, ακόμη και αν το Κίεβο συναινούσε σε μια τέτοια φόρμουλα, το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι «κόκκινη γραμμή» για την Ουκρανία.
Η Ρωσία έχει προσαρτήσει την Κριμαία από το 2014 και εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Τα ρωσικά στρατεύματα ελέγχουν περίπου το 80% του Ντόνμπας, αλλά το Κρεμλίνο απαιτεί από το Κίεβο να παραδώσει εδάφη του Ντονέτσκ για να υπάρξει κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με πρόταση που μετέφερε ο Πούτιν στον Γουίτκοφ την περασμένη Τετάρτη.
Σε μια σειρά τηλεφωνημάτων την περασμένη εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επεδίωκαν να αποσαφηνίσουν τι θα συνέβαινε στις νότιες περιοχές της Ζαπορίζιας και της Χερσώνας, όπου τα ρωσικά στρατεύματα ελέγχουν κάποια εδάφη. Παρά τη δυσαρέσκεια του Τραμπ από την άρνηση του Πούτιν να προχωρήσει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία όλο το προηγούμενο διάστημα, σε συνέντευξη που είχε δώσει στο περιοδικό Time τον περασμένο Μάιο είχε τονίσει πως «η Κριμαία θα παραμείνει στην Ρωσία».
