Διπλωματικός πυρετός επικρατεί στην Ευρώπη για την Ουκρανία, για τη συνάντηση που έχει δρομολογηθεί να γίνει στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, με ανοιχτό ακόμη το ενδεχόμενο πρόσκλησης του Ζελένσκι.
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, έστειλε σαφές μήνυμα ενόψει των διεργασιών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, υπογραμμίζοντας ότι το Κίεβο πρέπει να συμμετέχει σε κάθε ειρηνευτική διαπραγμάτευση. «Δεν μπορείς να αλλάξεις τα σύνορα με τη βία», τόνισε και προειδοποίησε ότι η Ρωσία δεν πρέπει να αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα άλλων χωρών χωρίς να αντιμετωπίζει συνέπειες.
Αναφερόμενος στην πολωνική ιστορία, ο Τουσκ υπενθύμισε τις οδυνηρές εμπειρίες της χώρας του όταν μεγάλες δυνάμεις αποφάσιζαν για την τύχη άλλων εθνών ερήμην τους. «Τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», είπε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την ελπίδα αλλά και τον φόβο του για την επικείμενη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η σύνοδος κορυφής, που έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή στην Αλάσκα, οργανώνεται με ασυνήθιστη ταχύτητα. Μέχρι τη Δευτέρα, ο ακριβής τόπος διεξαγωγής δεν είχε ακόμη ανακοινωθεί, ενώ τα γεωπολιτικά ζητήματα παρέμεναν ανοιχτά. Ο Λευκός Οίκος δεν έχει διευκρινίσει εάν θα προσκληθεί και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αν και, σύμφωνα με το Κίεβο, ο ίδιος εμφανίζεται έτοιμος να ταξιδέψει.
Στο διπλωματικό παρασκήνιο, ερωτήματα προκαλεί το περιεχόμενο της πρότασης που παρουσίασε ο Πούτιν στον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, την περασμένη εβδομάδα. Ευρωπαϊκές πηγές εκτιμούν ότι το Κρεμλίνο ζητά τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς, ενώ η τύχη των περιοχών Χερσώνα και Ζαπορίζια παραμένει ασαφής, όπως και οι όροι για τις μελλοντικές εγγυήσεις ασφάλειας της Ουκρανίας.
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες τροφοδοτούνται κυρίως από το γεγονός ότι ελάχιστα είναι γνωστά για τις πραγματικές προτάσεις του Κρεμλίνου σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφεύγει να αποκαλύψει λεπτομέρειες, ενώ και ο Αμερικανός απεσταλμένος, Στιβ Γουίτκοφ, δεν προχώρησε σε καμία δήλωση μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο την περασμένη Τετάρτη.
Μετά την επιστροφή του Γουίτκοφ από τη Μόσχα, ο Ντόναλντ Τραμπ περιορίστηκε να πει: «Είναι πολύ περίπλοκο. Θα πάρουμε κάποια πίσω, θα γίνουν ανταλλαγές. Θα υπάρξει κάποια ανταλλαγή εδαφών, προς το συμφέρον και των δύο πλευρών».
Στην Ευρώπη, ωστόσο, επικρατεί σκεπτικισμός. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η έννοια του «συμφέροντος και των δύο» μοιάζει εξαιρετικά απίθανη, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Πούτιν έχει κάνει έστω και την παραμικρή υποχώρηση από τις μαξιμαλιστικές του αξιώσεις. «Σε Παρίσι, Βερολίνο και Λονδίνο δεν υπάρχει η αίσθηση ότι η αμερικανική κυβέρνηση θεωρεί σημαντικό το ζήτημα της κατάληψης ξένου εδάφους, και αυτό προκαλεί έντονη ανησυχία», σημείωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η αβεβαιότητα οδήγησε το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να εκδώσουν το Σάββατο κοινή ανακοίνωση, επαναβεβαιώνοντας: «Παραμένουμε δεσμευμένοι στην αρχή ότι τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία». Στην κοινή θέση προσχώρησαν και η Πολωνία με τη Φινλανδία.
Η αβεβαιότητα αυτή εντείνει τους φόβους ευρωπαϊκών πρωτευουσών ότι η ήπειρος μπορεί να καταλήξει «υποσημείωση» στην ιστορία, αν Ουάσιγκτον και Μόσχα προχωρήσουν σε συμφωνία ερήμην τους. Όπως σχολίασε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο CNN, «κινδυνεύουμε να βρεθούμε στο περιθώριο, την ώρα που κρίνεται η τύχη της Ουκρανίας».
«Κινδυνεύουμε να γίνουμε απλώς μια υποσημείωση στην ιστορία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Ζελένσκι ζητεί περισσότερη πίεση
Επιστρέφοντας στην Ουκρανία, ο πρόεδρος της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι προέτρεψε για άλλη μια φορά τους εταίρους να εντείνουν την πίεση στη Ρωσία, λέγοντας ότι «παρατείνει τον πόλεμο» και δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον να τον τερματίσει.
Σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι «άλλη μια εβδομάδα έληξε χωρίς καμία προσπάθεια από τη Ρωσία να συμφωνήσει με τις πολυάριθμες απαιτήσεις του κόσμου και να σταματήσει τις δολοφονίες».
Αντιμετωπίζοντας συνεχείς ρωσικές επιθέσεις, «διατηρούμε τις θέσεις μας και κάνουμε τα πάντα για να καταστρέψουμε ή να εκδιώξουμε τον κατακτητή», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Υπερασπιζόμαστε τις ζωές του λαού μας και ενισχύουμε την αεροπορική μας άμυνα. Αυτή είναι η κατάσταση στον πόλεμο», πρόσθεσε. Όσον αφορά τη διπλωματία, δήλωσε ότι «η Ρωσία αρνείται να σταματήσει τις δολοφονίες και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να λάβει καμία ανταμοιβή ή όφελος».
Αυτή δεν είναι μόνο μια ηθική θέση, αλλά και μια λογική θέση. Οι παραχωρήσεις δεν πείθουν έναν δολοφόνο, συμπλήρωσε.
Επανέλαβε ακόμη ότι η Ουκρανία συνεργάζεται με τους εταίρους της για να «προσεγγίσει μια πραγματική ειρήνη – ειρήνη μέσω της δύναμης», η οποία, όπως είπε, είναι «η μόνη ειρήνη που μπορεί να επιτευχθεί με τη Ρωσία».
