Σε μία πρωτοφανή κίνηση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να προσφύγει στο Δικαστήριο κατά του Συμβουλίου της ΕΕ, έπειτα από τον αποκλεισμό του από τις διαβουλεύσεις για το σημαντικό πρόγραμμα δανείων SAFE για την άμυνα, όπως ανακοίνωσε η υπηρεσία Τύπου του την Τετάρτη. Η προσφυγή έρχεται ως απάντηση στην παράκαμψη του Κοινοβουλίου κατά τη διαδικασία έγκρισης του προγράμματος δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ, γεγονός που πυροδοτεί έντονες αντιπαραθέσεις για τη δημοκρατική νομιμότητα και τη νομοθετική διαδικασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης και να παροτρύνει τα κράτη μέλη της ΕΕ να επανεξοπλίσουν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης για να παρακάμψει το Κοινοβούλιο, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια των εκλεγμένων αξιωματούχων του.
«Το Κοινοβούλιο υπέβαλε σήμερα (20 Αυγούστου) αίτημα στο Δικαστήριο για την ακύρωση του κανονισμού SAFE», δήλωσε η υπηρεσία Τύπου του στο Euractiv.
Το SAFE, ένα πρόγραμμα αμυντικών δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ, προτάθηκε από την Πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Μάρτιο με σκοπό την όσο το δυνατόν ταχύτερη τόνωση των δαπανών. Τον Μάιο, οι υπουργοί της ΕΕ έδωσαν την τελική τους έγκριση, χωρίς να συμβουλευτούν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Μέχρι στιγμής, δεκαοκτώ χώρες της ΕΕ έχουν εκδηλώσει επίσημα το ενδιαφέρον τους για τη λήψη δανείων, για να λάβουν δάνεια για προσφορές ύψους τουλάχιστον 127 δισ. ευρώ.
Το Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι «το μέσο έχει πλήρη υποστήριξη από το Κοινοβούλιο… Το ζήτημα αφορά τη νομική βάση που επιλέχθηκε, η οποία υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμότητα».
Για να παρακάμψει την έγκριση του Κοινοβουλίου, η φον ντερ Λάιεν χρησιμοποίησε ένα μέρος των συνθηκών της ΕΕ (άρθρο 122 ΣΛΕΕ), που συνήθως προορίζεται για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η πανδημία Covid-19, το οποίο επιταχύνει τη νομοθετική διαδικασία μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο διαπραγμάτευσης του Κοινοβουλίου.
«Η χρήση του άρθρου 122 για το SAFE ως νομική βάση ήταν, κατά την άποψη του Κοινοβουλίου, διαδικαστικά λανθασμένη και απλά περιττή. Υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμότητα στα μάτια του κοινού και δεν υπάρχει κανένα κοινοβούλιο στον κόσμο που θα το δεχόταν αυτό», δήλωσε η υπηρεσία Τύπου του Κοινοβουλίου στο Euractiv.
«Γι’ αυτό το λόγο, το Κοινοβούλιο ασκεί αγωγή με την αιτιολογία της ανεπαρκούς νομικής βάσης».
Σε επιστολή της προς την κ. φον ντερ Λάιεν, η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα προειδοποίησε τον Μάιο ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να προσφύγει στα δικαστήρια. Η κ. φον ντερ Λάιεν απέρριψε την καταγγελία, υποστηρίζοντας ότι η χρήση της ρήτρας έκτακτης ανάγκης είναι «απολύτως δικαιολογημένη», καθώς το SAFE αποτελεί «εξαιρετική και προσωρινή απάντηση σε μια επείγουσα και υπαρξιακή πρόκληση».
Οι χώρες της ΕΕ, οι οποίες βασίζονται στα δάνεια, παραμένουν για την ώρα εκτός κινδύνου. Στην αίτησή του προς το Δικαστήριο, το Κοινοβούλιο ζήτησε να διατηρηθούν τα αποτελέσματα του κανονισμού έως ότου εγκριθεί ένας αντικαταστάτης.
