Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, θα συγκεντρώσει πάνω από 20 ηγέτες του κόσμου σε ένα περιφερειακό φόρουμ ασφαλείας στην Κίνα την επόμενη εβδομάδα, σε μια ισχυρή επίδειξη αλληλεγγύης του Παγκόσμιου Νότου, εν μέσω της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ, δίνοντας ταυτόχρονα στη Ρωσία, που πλήττεται από κυρώσεις, τη δυνατότητα να σημειώσει διπλωματικό «άθλο». Πέρα από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της Οργάνωσης Συνεργασίας Σαγκάης (SCO), που θα πραγματοποιηθεί στην βόρεια παραθαλάσσια πόλη Τιάντζιν από τις 31 Αυγούστου έως την 1η Σεπτεμβρίου, έχουν προσκληθεί ηγέτες από την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Η σύνοδος σηματοδοτεί την πρώτη επίσκεψη του Ινδού Πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στην Κίνα μετά από περισσότερα από επτά χρόνια, σε μια προσπάθεια περαιτέρω αποκλιμάκωσης των εντάσεων που είχαν προκληθεί από αιματηρές συγκρούσεις στα σύνορα το 2020. Ο Μόντι είχε εμφανιστεί για τελευταία φορά στο ίδιο βήμα με τον Σι και τον Πούτιν στη σύνοδο των BRICS πέρυσι στο Καζάν της Ρωσίας, ενώ οι ηγέτες της Δύσης γύριζαν την πλάτη τους στον Ρώσο ηγέτη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με αξιωματούχους της ρωσικής πρεσβείας στη Νέα Δελχί, η Μόσχα ελπίζει ότι οι τριμερείς συνομιλίες με Κίνα και Ινδία θα πραγματοποιηθούν σύντομα.
«Ο Σι θα θελήσει να χρησιμοποιήσει τη σύνοδο ως ευκαιρία να δείξει πώς μπορεί να διαμορφωθεί μια διεθνής τάξη χωρίς κυριαρχία των ΗΠΑ και ότι όλες οι προσπάθειες του Λευκού Οίκου από τον Ιανουάριο να αντιμετωπίσει την Κίνα, το Ιράν, τη Ρωσία και τώρα την Ινδία δεν είχαν το αναμενόμενο αποτέλεσμα», σχολιάζει ο Έρικ Όλαντερ, διευθυντής του China-Global South Project, ερευνητικού φορέα. «Αρκεί να κοιτάξει κανείς πώς έχει ταράξει ο θεσμός των BRICS τον Ντόναλντ Τραμπ – και ακριβώς αυτό είναι το ζητούμενο αυτών των ομάδων».
Φέτος, η σύνοδος θα είναι η μεγαλύτερη από την ίδρυση της SCO το 2001, όπως ανέφερε αξιωματούχος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, χαρακτηρίζοντας τον οργανισμό «σημαντική δύναμη για τη δημιουργία ενός νέου τύπου διεθνών σχέσεων».
Η SCO, που ξεκίνησε ως ομάδα έξι ευρασιατικών χωρών με επίκεντρο την ασφάλεια και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, έχει επεκταθεί σε 10 μόνιμα μέλη και 16 χώρες-παρατηρητές και διαλόγου, ενώ το πεδίο δράσης της περιλαμβάνει πλέον και οικονομική και στρατιωτική συνεργασία. Αναλυτές σημειώνουν ότι η επέκταση του οργανισμού βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα πολλών χωρών, αλλά παραδέχονται ότι η SCO δεν έχει αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα συνεργασίας και ότι η Κίνα εκτιμά ιδιαίτερα την εικόνα αλληλεγγύης του Παγκόσμιου Νότου απέναντι στις ΗΠΑ σε μια περίοδο ασταθούς γεωπολιτικής.
«Η ακριβής εικόνα που αντιπροσωπεύει η SCO και η πρακτική της εφαρμογή παραμένουν ασαφείς. Είναι μια πλατφόρμα με αυξανόμενη ικανότητα συγκέντρωσης δυνάμεων, που βοηθά στην προβολή αφηγημάτων», επισημαίνει ο Μάνοτζ Κεβαλραμάνι, πρόεδρος του Ινδο-Ειρηνικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Think Tank Takshashila Institution στη Μπανγκαλόρ. «Αλλά η αποτελεσματικότητα της SCO στην αντιμετώπιση ουσιαστικών ζητημάτων ασφάλειας παραμένει περιορισμένη».
Σημαντικές εντάσεις παραμένουν μεταξύ των βασικών μελών Ινδίας και Πακιστάν. Η συνάντηση των Υπουργών Άμυνας της SCO τον Ιούνιο δεν κατέληξε σε κοινή ανακοίνωση, καθώς η Ινδία αντέδρασε, λέγοντας ότι παραλείφθηκε αναφορά στην επίθεση της 22ης Απριλίου σε Ινδουιστές τουρίστες στο Κασμίρ, που προκάλεσε τις χειρότερες συγκρούσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν εδώ και δεκαετίες. Η Νέα Δελχί επίσης αρνήθηκε να συμμετάσχει στην καταδίκη των ισραηλινών επιθέσεων στο Ιράν, μέλος της SCO, τον Ιούνιο.
Ωστόσο, η πρόσφατη αποκλιμάκωση μεταξύ Ινδίας και Κίνας μετά από πέντε χρόνια εντάσεων στα σύνορα, σε συνδυασμό με τις νέες δασμολογικές πιέσεις από τη διοίκηση Τραμπ, ενισχύουν τις προσδοκίες για θετικό αποτέλεσμα στις συνομιλίες Σι-Μόντι. Αναλυτές εκτιμούν ότι η Ινδία θα υπερβεί το εγωιστικό της αίσθημα, αφήνοντας πίσω τα προβλήματα της φετινής SCO για να διατηρήσει τη δυναμική της αποκατάστασης σχέσεων με την Κίνα, που αποτελεί προτεραιότητα για τον Μόντι.
Η πιθανή ανακοίνωση περαιτέρω μέτρων αποκλιμάκωσης στα σύνορα, αποσύρσεις στρατευμάτων, χαλάρωση εμπορικών και ταξιδιωτικών περιορισμών, συνεργασία σε νέους τομείς όπως το κλίμα, και ενίσχυση της επαφής μεταξύ κυβερνήσεων και κοινωνιών αναμένεται να αποτελέσουν σημεία της συνόδου.
Παρά τη μη αναμενόμενη λήψη ουσιαστικών πολιτικών αποφάσεων, ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η σύνοδος έχει μεγάλη σημασία σε επίπεδο εικόνας. «Πρόκειται για ισχυρή προβολή εικόνας», προσθέτει ο Όλαντερ.
Μετά τη σύνοδο, ο Μόντι αναμένεται να αναχωρήσει από την Κίνα, ενώ ο Πούτιν θα παραμείνει για στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, που θα τιμήσει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σε μια εξαιρετικά μακρά παραμονή εκτός Ρωσίας
