Η Rheinmetall AG βρήκε έναν ιδιαίτερα προκλητικό τρόπο να συστηθεί σε νέους υποψήφιους εργαζόμενους: σε εκδηλώσεις προσλήψεων, στελέχη της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας μοιράζουν πακέτα προφυλακτικών με το λογότυπο της εταιρείας και το μήνυμα: «Η ασφάλεια μετράει. Πάντα και παντού». Πρόκειται για σημάδι των αλλαγών στην Ευρώπη, όπου οι εταιρείες άμυνας καταφεύγουν σε ακραίες μεθόδους για να προσελκύσουν μια νέα γενιά εργαζομένων, ακόμα και με «πικάντικα» τεχνάσματα, σε έναν κλάδο που παραδοσιακά ήταν ανδροκρατούμενος, μεταδίδει το Bloomberg.
Άλλες εταιρείες προσφέρουν μαθήματα γιόγκα, ανταγωνιστικούς μισθούς και διευρυμένα προγράμματα πρόσληψης, στρατολογώντας μέχρι και μάγειρες εστιατορίων για να τους εκπαιδεύσουν ως συγκολλητές σε πολεμικά πλοία. Η βιομηχανία, που στο παρελθόν είχε συντηρητική εικόνα, επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει το προφίλ της, ώστε να προσελκύσει εργαζόμενους για την παραγωγή αρμάτων, πυραύλων και υποβρυχίων που προορίζονται για την άμυνα της ηπείρου.
Ανάγκη για νέα γενιά εργαζομένων στις εταιρείες άμυνας
Η εκτόξευση παραγγελιών οδηγεί τις εταιρείες όπλων σε αγώνα δρόμου για ανανέωση ενός γηρασμένου εργατικού δυναμικού. Όμως οι προγραμματιστές, οι πυρηνικοί μηχανικοί και οι υδραυλικοί έχουν πολλές εναλλακτικές και συνήθως δεν έλκονται από καριέρες που σχετίζονται με την παραγωγή «εργαλείων καταστροφής».
«Πρόκειται για έναν κλάδο που δεν θεωρούνταν ελκυστικός και δεν είχε μάθει να ανταγωνίζεται για τα καλύτερα ταλέντα», σημειώνει στο Bloomberg ο Κρίστιαν Κάουνερτ, καθηγητής διεθνούς ασφάλειας στο Dublin City University. «Τώρα χρειάζεται να αναβαθμίσει την εικόνα του και να γίνει πιο ελκυστικός για τους νέους».
Σύμφωνα με την Kearney, η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ —με το ΝΑΤΟ να θέτει στόχο 5% μακροπρόθεσμα— θα απαιτήσει έως και 760.000 εξειδικευμένους εργαζόμενους στην Ευρώπη μέχρι το 2030. Το 2023 η απασχόληση στον κλάδο ήταν περίπου 1 εκατομμύριο άτομα, σύμφωνα με την Ένωση Αεροδιαστημικής, Ασφάλειας και Άμυνας της Ευρώπης (ASD).
Λεφτά υπάρχουν, αλλά όχι ακόμη στις θέσεις εργασίας
Η συνέχιση της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και η πίεση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς τους συμμάχους να ξοδέψουν περισσότερα, ώθησαν την ΕΕ να δεσμευτεί για επανεξοπλισμό ύψους €800 δισ. Η Γερμανία έθεσε την άμυνα σε κορυφαία προτεραιότητα, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο ανακατεύθυνε πόρους από την αναπτυξιακή βοήθεια.
Παρά τα τεράστια κονδύλια, οι προσλήψεις παραμένουν δύσκολες λόγω ετών υποεπένδυσης, αποβιομηχάνισης και αρνητικής εικόνας της βιομηχανίας όπλων στα μάτια των νέων.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Babcock International Group, Ντέιβιντ Λόκγουντ, τόνισε: «Η άμυνα ήταν ένας κλάδος σε παρακμή για πολύ καιρό. Αν θέλεις υπεύθυνο για μια μονάδα 600 εργαζομένων, πρέπει ουσιαστικά να τον καλλιεργήσεις εσωτερικά».
Αναζήτηση σε STEM και αυτοκινητοβιομηχανία
Η έλλειψη ειδικοτήτων σε STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά) είναι διαρκής. Η ιταλική Leonardo στοχεύει να προσλάβει έως 7.000 άτομα μέχρι το 2028, συμπεριλαμβανομένων ειδικών στην κβαντική τεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και τους υπερυπολογιστές. Η Hensoldt σκοπεύει να προσλάβει 1.000 εργαζόμενους φέτος, με έμφαση στην πληροφορική, την ηλεκτρολογία και τη μεχατρονική.
Η αυτοκινητοβιομηχανία —που χάνει θέσεις λόγω υπερβάλλουσας παραγωγικής ικανότητας— θεωρείται δεξαμενή νέου προσωπικού. Η Rheinmetall μετατρέπει δύο εργοστάσιά της από αυτοκινητιστικά σε αμυντικά, ενώ η Hensoldt προτείνει να απορροφήσει εργαζομένους από την Continental και τη Bosch.
Μισθοί, κίνητρα και κοινωνικές αντιδράσεις
Οι εργαζόμενοι στις ευρωπαϊκές αμυντικές και αεροδιαστημικές εταιρείες απολαμβάνουν μέσο ετήσιο εισόδημα €59.000, δηλαδή 43% υψηλότερο από τον μέσο μισθό της περιοχής. Η στάση υπέρ της Ουκρανίας βελτίωσε την εικόνα του κλάδου, αν και δεν λείπουν διαμαρτυρίες σε πανεπιστημιακές εκδηλώσεις.
Η Rheinmetall χορηγεί την ποδοσφαιρική ομάδα της Μπορούσια Ντόρτμουντ, επιδιώκοντας να προσελκύσει νεότερους εργαζόμενους, με στόχο 9.000 νέες προσλήψεις έως το 2027. Η ελληνική Theon International, που κατασκευάζει κιάλια νυχτερινής όρασης, προσφέρει υποστήριξη γονέων, γιόγκα και μαθήματα γλωσσών.
Η αυστριακή Steyr Motors συνεργάζεται με τεχνικές σχολές και πανεπιστήμια για να αναδείξει το «σύγχρονο, καινοτόμο και ουσιαστικό» χαρακτήρα της δουλειάς της, σύμφωνα με τον CEO Γιούλιαν Κασούτι.
Ωστόσο, το στίγμα του κλάδου παραμένει. «Κάποιοι φεύγουν από την Babcock επειδή δεν θέλουν να είναι μέρος όσων συμβαίνουν στον κόσμο», είπε η Chief People Officer Λουίζ Άτκινσον. «Την ίδια στιγμή, άλλοι ελκύονται γιατί θέλουν να υπερασπιστούν όσα θεωρούμε πολύτιμα».
Ελλείψεις στα μπλε κολάρα και οι πρώτες ενδείξεις βελτίωσης
Ειδικότητες όπως συγκόλληση, υδραυλικές εγκαταστάσεις και σωληνουργία είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καλυφθούν. Σύμφωνα με τη McKinsey, τα ποσοστά αποχώρησης στις ΗΠΑ ξεπερνούν το 40% σε ορισμένες ειδικότητες, ενώ στην Ευρώπη η κατάσταση είναι ακόμη πιο οξεία.
Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν σημάδια προόδου: η ροή υποψηφίων αυξάνεται, ενώ η μεγαλύτερη ευελιξία με συμβάσεις έργου φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Στη Babcock, τα προγράμματα αποφοίτων και μαθητείας είναι «υπερκαλυμμένα», όπως δήλωσε ο CEO Λόκγουντ, αστειευόμενος ότι χρειάστηκε να φτάσει στα 60 για να είναι «επιτέλους κουλ».
Η BAE Systems έχει επίσης καταγράψει επιτυχία, με τα προγράμματα μαθητείας της να είναι εξαιρετικά δημοφιλή. Ο 25χρονος μηχανικός σχεδίασης Όλι Έντουαρντς στην BAE είπε ότι τον έλκυσαν η σταθερότητα, η εθνική σημασία των έργων και η δυνατότητα επίλυσης καθημερινών προβλημάτων.
«Η αύξηση των αμυντικών δαπανών δεν είναι απαραίτητα κάτι ευχάριστο, αλλά δημιουργεί πολλές ευκαιρίες», σχολίασε. «Πολλοί νέοι βλέπουν τι συμβαίνει και θέλουν να εμπλακούν».
