Ένας ομοσπονδιακός δικαστής στην Ουάσιγκτον ανέστειλε προσωρινά την απομάκρυνση της Λίζα Κουκ από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, μπλοκάροντας την απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να την αποπέμψει. Η απόφαση εκδόθηκε το βράδυ της Τρίτης, λίγες ημέρες πριν από την επόμενη κρίσιμη συνεδρίαση της Fed στις 16-17 Σεπτεμβρίου.
Η δικαστής Τζία Κομπ, η οποία διορίστηκε από τον Τζο Μπάιντεν, έκανε δεκτό το αίτημα της Κουκ για προσωρινή δικαστική προστασία, κρίνοντας ότι είναι «ιδιαίτερα πιθανό» να αποδείξει ότι η απόλυσή της παραβίασε τον Federal Reserve Act, καθώς ο νόμος προβλέπει ότι τα μέλη της κεντρικής τράπεζας μπορούν να απομακρυνθούν μόνο «για αιτία».
Το σκεπτικό της δικαστικής απόφασης
Σύμφωνα με την απόφαση, η απομάκρυνση δεν μπορεί να στηρίζεται σε «υποθέσεις του προέδρου Τραμπ για μελλοντική επίδοση ενός αξιωματούχου, βασισμένες σε μη αποδεδειγμένα περιστατικά που προηγήθηκαν της θητείας του». Ουσιαστικά, η δικαστής περιόρισε το δικαίωμα του προέδρου να απομακρύνει μέλη του ΔΣ της Fed μόνο σε περιπτώσεις που σχετίζονται με την εκτέλεση των καθηκόντων τους κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Η απόφαση θεωρείται καίρια, καθώς προστατεύει –έστω προσωρινά– την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας από πολιτικές παρεμβάσεις.
Η στάση της κυβέρνησης Τραμπ και η υπεράσπιση της Κουκ
Ο Τραμπ είχε επικαλεστεί κατηγορίες ότι η Κουκ υπέβαλε παραπλανητικά στοιχεία σε αιτήσεις στεγαστικών δανείων πριν από τον διορισμό της, γεγονός που δημοσιοποιήθηκε από τον επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στέγασης, Μπιλ Πουλτ, και παραπέμφθηκε στο υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο έχει ξεκινήσει έρευνα. Στην επιστολή της απόλυσής της, ο πρόεδρος ανέφερε ότι οι καταγγελίες έθεταν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία και την επάρκειά της ως ρυθμιστικής αρχής.
Οι δικηγόροι του υπουργείου Δικαιοσύνης υποστήριξαν στο δικαστήριο ότι τα δικαστήρια οφείλουν να σεβαστούν την κρίση του προέδρου για το τι συνιστά «αιτία» απομάκρυνσης. «Ένας ανώτερος ρυθμιστής έκανε αντικρουόμενες δηλώσεις σε σημαντικά οικονομικά έγγραφα. Το να θεωρείται αυτό αιτία απομάκρυνσης δεν είναι καταχρηστικό», ανέφεραν.
Η Κουκ αρνείται τις κατηγορίες και υποστηρίζει ότι οι ισχυρισμοί περί απάτης είναι αβάσιμοι και χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για την απομάκρυνσή της. Οι δικηγόροι της τονίζουν ότι δεν της δόθηκε η δυνατότητα να υπερασπιστεί τον εαυτό της, ενώ υποστηρίζουν ότι η πραγματική στόχευση του Τραμπ είναι να δημιουργήσει κενό στη Fed ώστε να διορίσει νέο μέλος πιο φιλικό προς τις πολιτικές του.
«Το μόνο που μπορεί να αποκαταστήσει το όνομά της είναι μια απόφαση που την επαναφέρει στη θέση της», δήλωσε η νομική της ομάδα, προσθέτοντας ότι η απομάκρυνση ακόμη και προσωρινά θα αποτελούσε «ρωγμή στο θεμέλιο της σχεδόν εκατοντάχρονης ανεξαρτησίας της Fed».
Ένα άνευ προηγουμένου νομικό μέτωπο
Η υπόθεση της Κουκ ανοίγει ένα πρωτοφανές νομικό ζήτημα που αφορά τα όρια της προεδρικής εξουσίας έναντι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει περιορίσει τα τελευταία χρόνια τις προστασίες των στελεχών σε ανεξάρτητες ομοσπονδιακές αρχές, ωστόσο δεν έχει ποτέ αποφανθεί για το καθεστώς της Fed. Νωρίτερα φέτος, μάλιστα, υπήρξαν ενδείξεις ότι το Ανώτατο Δικαστήριο αντιμετωπίζει τα μέλη της Fed με ισχυρότερη θεσμική θωράκιση σε σχέση με άλλες αρχές.
Η δικαστική διαμάχη αναμένεται να φτάσει γρήγορα στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ σχεδιάζει να ασκήσει έφεση άμεσα.
Υπενθυμίζεται πως, η Λίζα Κουκ είχε διοριστεί από τον Τζο Μπάιντεν και η θητεία της λήγει το 2038, γεγονός που την καθιστά μία από τις μακροβιότερες θέσεις στη Fed. Το γεγονός ότι η υπόθεση εξελίσσεται παραμονές μιας σημαντικής συνεδρίασης, όπου η κεντρική τράπεζα αναμένεται να εξετάσει εκ νέου τις μειώσεις επιτοκίων, αυξάνει ακόμη περισσότερο τη σημασία της απόφασης.
Η ίδια η Fed, η οποία είχε κατονομαστεί ως εναγόμενη μαζί με τον Τραμπ, κράτησε ουδέτερη στάση, δηλώνοντας ότι θα συμμορφωθεί με οποιαδήποτε δικαστική απόφαση. Εκπρόσωπός της επανέλαβε ότι το ζητούμενο είναι να αρθεί το «σύννεφο αβεβαιότητας» που πλανάται πάνω από το ΔΣ.
