Η τελευταία επίθεση φθηνών ρωσικών drones, κατασκευασμένων από ξύλο και αφρώδες υλικό, που παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Πολωνίας, ανέδειξε τα σοβαρά κενά στην αεράμυνα των συμμάχων του ΝΑΤΟ και την έλλειψη οικονομικά αποδοτικών λύσεων για την αντιμετώπιση τέτοιων απειλών. Παρά την κατάρριψη των τουλάχιστον 19 drones από τις πολωνικές δυνάμεις, οι αντιδράσεις της Συμμαχίας ήταν περιορισμένες: μόλις τρία drones καταρρίφθηκαν, σε αντίθεση με την Ουκρανία που αναχαιτίζει συνήθως 80–90% των αντίστοιχων επιθέσεων.
Η Ούλρικε Φράνκε, ανώτερη αναλύτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, επισημαίνει τη δυσανάλογη σχέση κόστους: δισεκατομμύρια δολάρια σε F-16, F-35, Patriot και άλλα συστήματα ξοδεύονται για να καταρριφθούν drones τύπου Gerbera, που κοστίζουν περίπου 10.000 δολάρια το καθένα. Πέντε drones είχαν πορεία απευθείας προς βάση του ΝΑΤΟ πριν αναχαιτιστούν από ολλανδικά F-35, με τη συμμετοχή ιταλικού αεροσκάφους επιτήρησης, γερμανικού Patriot και ενός αεροσκάφους ανεφοδιασμού.
Η Πολωνία επικαλέστηκε το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ και έκλεισε τον ανατολικό εναέριο χώρο της, ενώ η Λετονία έπραξε το ίδιο. Το ΝΑΤΟ εξετάζει πλέον «αμυντικά μέτρα», ενώ η Βρετανία εξετάζει πώς μπορεί να ενισχύσει την πολωνική αεράμυνα, με την Ουκρανία να προσφέρει τεχνική βοήθεια.
Η αεράμυνα αποτελεί γνωστό κενό δυνατοτήτων της Ευρώπης, παρά τα 150 δισ. ευρώ του προγράμματος SAFE για στρατιωτικά δάνεια, αφού μεγάλο μέρος των κονδυλίων κατευθύνεται σε πανάκριβα όπλα. Ο Ζελένσκι έχει υπογραμμίσει ότι συστήματα όπως Patriot ή SAMP/T, που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια, δεν αποτελούν βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση μαζικών επιθέσεων drones. Αντιθέτως, η Ουκρανία έχει αναπτύξει φθηνά drones-αναχαιτιστές για μαζική καταστροφή των απειλών.
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, η Συμμαχία πρέπει να προσαρμοστεί στον χαμηλού κόστους εξοπλισμό της Ρωσίας. Ο Τσάρλι Σαλόνιους-Παστερνάκ από το Nordic West Office επισημαίνει ότι η αντίδραση της Ευρώπης καθυστέρησε: «Υπάρχουν τεχνικές για να εντοπίζουμε και να καταρρίπτουμε φθηνά drones χωρίς να εκτοξεύουμε πυραύλους εκατομμυρίων».
Στο πεδίο της καινοτομίας, η Saab παρουσίασε τον πύραυλο Nimbrix για drones χαμηλού ύψους και η γαλλική DGA ανέπτυξε λέιζερ αντιαεροπορικής δράσης. Ωστόσο, μικρότερες εταιρείες δυσκολεύονται να εισέλθουν στην αγορά, καθώς η ζήτηση παραμένει για τα παραδοσιακά, πανάκριβα όπλα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν δύο βασικές προκλήσεις: καμία τεχνολογία δεν μπορεί να καλύψει όλες τις απειλές και η ταχύτητα εξέλιξης της τεχνολογίας δημιουργεί διαρκή ανάγκη προσαρμογής. Η Ουκρανία συνδυάζει ηλεκτρονικά αντίμετρα με μαζική παραγωγή drones-αναχαιτιστών, καταστρέφοντας τη συντριπτική πλειονότητα των επιθέσεων. Για τις ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις, η στρατηγική πρέπει να αλλάξει, από περιορισμένες προμήθειες πανάκριβων όπλων σε μαζικές, ευέλικτες λύσεις, σύμφωνα με τον πρώην αρχηγό ΓΕΕΔ της Γαλλίας, στρατηγό Τιερί Μπουρκάρ, που προτείνει αγορές σε παρτίδες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του πεδίου μάχης.
