Η Βρετανία και οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να υπογράψουν αυτή την εβδομάδα μια νέα στρατηγική συμφωνία με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας, σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας και να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου. Η επικύρωση της συμφωνίας αναμένεται να συμπέσει με την επίσημη επίσκεψη του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Λονδίνο, με τις δύο πλευρές να ελπίζουν ότι θα αποτελέσει καταλύτη για δισεκατομμύρια σε ιδιωτικές επενδύσεις.
Η συμφωνία, γνωστή ως Atlantic Partnership for Advanced Nuclear Energy, αποσκοπεί στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην ταχύτερη αδειοδότηση νέων πυρηνικών έργων. Στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για τη ρυθμιστική έγκριση των αντιδραστήρων από τέσσερα χρόνια σε δύο. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι αν ένας αντιδραστήρας έχει ήδη περάσει από ελέγχους ασφαλείας σε μία χώρα, τα δεδομένα θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην άλλη, διευκολύνοντας την αμοιβαία αναγνώριση.
Η Βρετανία έχει ήδη εντάξει στα σχέδιά της τους λεγόμενους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs), μια πιο συμπαγή εκδοχή των παραδοσιακών πυρηνικών σταθμών. Η Rolls Royce έχει επιλεγεί να σχεδιάσει και να κατασκευάσει τον πρώτο τέτοιο αντιδραστήρα στη χώρα.
Η συνεργασία Centrica – X-Energy
Παράλληλα, αυτή την εβδομάδα αναμένεται να ανακοινωθεί εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην αμερικανική X-Energy και τη βρετανική Centrica, ιδιοκτήτρια της British Gas, για την κατασκευή έως και 12 προηγμένων αρθρωτών αντιδραστήρων (AMRs) στο Χάρτλπουλ. Σε αντίθεση με τους SMRs, που χρησιμοποιούν νερό ως ψυκτικό μέσο, οι AMRs βασίζονται σε αέρια όπως το ήλιο. Σήμερα, ελάχιστοι AMRs λειτουργούν σε εμπορική βάση διεθνώς – ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κινεζικός αντιδραστήρας HTR-PM.
Η X-Energy, που σχεδιάζει την κατασκευή ενός αντίστοιχου αντιδραστήρα στο Τέξας σε συνεργασία με την Dow, εκτιμά ότι το έργο αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πρότυπο και να αναπαραχθεί διεθνώς. Στο Χάρτλπουλ, το βρετανικό υπουργείο Ενέργειας υποστηρίζει ότι το έργο έχει τη δυναμική να τροφοδοτήσει 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά με ενέργεια και να δημιουργήσει έως και 2.500 θέσεις εργασίας.
Το στοίχημα της πυρηνικής ενέργειας για τη Βρετανία
Ο υπουργός Ενέργειας Εντ Μίλιμπαντ δήλωσε ότι η πυρηνική ενέργεια θα συμβάλει στην παραγωγή «καθαρής, εγχώριας ενέργειας», τονίζοντας ότι οι ιδιωτικές εταιρείες θα είναι αυτές που θα φέρουν ανάπτυξη και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, η Greenpeace εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις. Ο επικεφαλής επιστήμονας του οργανισμού, Δρ. Ντάγκλας Παρ, υποστήριξε ότι τα νέα πυρηνικά έργα ενδέχεται να οδηγήσουν σε υψηλότερους λογαριασμούς λόγω του συνεχώς αυξανόμενου κόστους και να προκαλέσουν καθυστερήσεις που θα εντείνουν τις εκπομπές CO2.
Το κόστος κατασκευής μεγάλων πυρηνικών σταθμών έχει ήδη εκτοξευθεί. Στο Sizewell C του Σάφολκ, οι εκτιμήσεις ανέβηκαν στα 38 δισ. λίρες, από 20 δισ. που ήταν η αρχική πρόβλεψη. Η Centrica είναι μεταξύ των βασικών επενδυτών στο συγκεκριμένο έργο.
Οι προοπτικές των SMRs
Οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMRs) λειτουργούν με τον ίδιο μηχανισμό όπως οι μεγάλοι, χρησιμοποιώντας την πυρηνική σχάση για να παράγουν θερμότητα και ηλεκτρισμό. Ωστόσο, η παραγωγική τους ισχύς φτάνει περίπου στο ένα τρίτο εκείνης των παραδοσιακών αντιδραστήρων. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι μπορούν να κατασκευάζονται μαζικά σε εργοστάσια σαν «κιτ» και να συναρμολογούνται επί τόπου, κάτι που υπόσχεται χαμηλότερο κόστος και μεγαλύτερη ευελιξία.
Παρά τα πλεονεκτήματα, η τεχνολογία SMR βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, με διάφορα σχέδια να εξετάζονται διεθνώς. Ο διευθύνων σύμβουλος της Centrica, Κρις Ο’Σία, παραδέχθηκε ότι οι υπερβάσεις κόστους και οι καθυστερήσεις είναι συνηθισμένες σε μεγάλα έργα. Ωστόσο, τόνισε ότι η μαζική επανάληψη κατασκευών μικρότερων μονάδων μπορεί να οδηγήσει σε βελτιώσεις στο κόστος, στο χρονοδιάγραμμα και στην αξιοπιστία.
Ο πρωθυπουργός σερ Κιρ Στάρμερ έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να καταστήσει ξανά τη Βρετανία ηγετική δύναμη στην πυρηνική ενέργεια. Τη δεκαετία του 1990, η χώρα κάλυπτε το 25% των ενεργειακών της αναγκών από την πυρηνική ενέργεια. Σήμερα το ποσοστό έχει μειωθεί περίπου στο 15%, καθώς δεν έχουν κατασκευαστεί νέοι σταθμοί και πολλοί από τους παλαιότερους πρόκειται να αποσυρθούν την επόμενη δεκαετία.
Τον Νοέμβριο του 2024, το Ηνωμένο Βασίλειο συνυπέγραψε με άλλες 30 χώρες διεθνή δέσμευση για τριπλασιασμό της παγκόσμιας πυρηνικής ικανότητας έως το 2050. Η νέα συμφωνία με τις ΗΠΑ έρχεται να ενισχύσει αυτή τη στρατηγική, βάζοντας τη Βρετανία ξανά στο επίκεντρο της συζήτησης για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης.
