Εξαρτημένη από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και αναγκασμένη να αποδεσμευτεί από τον εγχώριο άνθρακα λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η Κίνα αναζητεί από την πυρηνική ενέργεια την αυτονομία. Με αφετηρία τα μέσα της δεκαετίας του ’80, όπου η δημιουργία κοινοπραξιών με εταιρείες του εξωτερικού έδωσε πρόσβαση στην τεχνολογική εξέλιξη των αντιδραστήρων, η Κίνα σήμερα έχει κάνει αλματώδη πρόοδο. Διαθέτει 58 αντιδραστήρες σε πλήρη λειτουργία, υπερβαίνοντας τους 57 που κατέχει η Γαλλία, η οποία θεωρείται με τις ΗΠΑ «παγκόσμια πρωταθλήτρια» στην πυρηνική ενέργεια. Σχεδιάζει ακόμη την κατασκευή ακόμη 150 νέων αντιδραστήρων (EPR2) μέχρι το 2035, ενώ επιστήμονες θεωρούν πως η Κίνα συμβαδίζει με τις ΗΠΑ σ’ ό,τι αφορά την ανάπτυξη των τεχνολογιών πυρηνικής σύντηξης.
Ουσιαστικά, η Κίνα κατασκευάζει νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες με ταχύτερο ρυθμό απ’ οποιοδήποτε άλλη χώρα και έχει μια φιλόδοξη μακροπρόθεσμη στρατηγική. Προς το παρόν, οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη ισχύ σε πυρηνική ενέργεια στα 97 γιγαβάτ και διαθέτει 94 πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ακολουθεί η Γαλλία με 63 γιγαβάτ και η Κίνα με 55 γιγαβάτ. Μαζί με Ρωσία και τη Νότια Κορέα, οι πέντε αυτές χώρες αντιπροσωπεύουν το 71% της πυρηνικής ηλεκτροπαραγωγικής ενέργειας, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency).
Το κάρβουνο είναι η βασική πηγή ενέργειας της Κίνας, καθιστώντας τη χώρα με τη μεγαλύτερη συμβολή στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, αν το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει αντιμετωπισθεί έως έναν βαθμό, εξακολουθεί να ευθύνεται για τον θάνατο περίπου δύο εκατ. ανθρώπων στη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Υπάρχουν, επίσης, πρακτικές δυσκολίες στη μεταφορά του κάρβουνου. Η πλειονότητα των αποθεμάτων βρίσκεται στο βόρειο και το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, γεγονός που αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα για να φτάσει μέχρι τα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Σχεδόν το ήμισυ της σιδηροδρομικής ικανότητας της χώρας απορροφάται στη μεταφορά του κάρβουνου, σύμφωνα με τη World Nuclear Association.
Η Κίνα εισάγει, επίσης, το 74% του πετρελαίου και το 42% του φυσικού αερίου, ξεπερνώντας κάθε άλλη χώρα στον κόσμο. Οπότε η πυρηνική ενέργεια φέρνει διπλό όφελος, για την αυτονομία της χώρας και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια στην Κίνα άρχισε να γίνεται πρώτα αντιληπτό τη δεκαετία του ’70, αλλά το Πεκίνο εντατικοποίησε τις προσπάθειες το 2025 στο πλαίσιο του 11ου Πενταετούς Προγράμματος για την οικονομία. Σημαντικές ήταν οι συνεργασίες με τις EdF και AREVA της Γαλλίας, τη Westinghouse των ΗΠΑ και την Atomstroyexport της Ρωσίας.
Κίνα: Αποφασιστική στροφή στην πυρηνική ενέργεια από το 2011 – κατηγορίες ΗΠΑ για κατασκοπεία
Πηγές της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro αποκαλύπτουν πως η αποφασιστική στροφή για την πυρηνική ενέργεια έγινε από την Κίνα το 2011. Έπειτα από εντατικές έρευνες μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, η Κίνα παρουσίασε τον πρώτο δικό της πυρηνικό αντιδραστήρα, αποτέλεσμα της συνεργασίας των εγχώριων εταιρειών – της China National Nuclear Power (CNNP) και της China General Nuclear Power Corporation (CGN). Μέσα σε αυτό το διάστημα, ωστόσο, υπήρξαν καταγγελίες για βιομηχανική κατασκοπεία από τις ΗΠΑ. Το 2014, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απήγγειλε κατηγορίες σε πέντε Κινέζους για κατασκοπεία μέσω του Κυβερνοχώρου σε αρκετές αμερικανικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Westinghouse που εξειδικεύεται στην κατασκευή πυρηνικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών. Το 2016 κατηγορήθηκε η CGN για κατασκοπεία επί δυο δεκαετίες με σκοπό την κλοπή πυρηνικών μυστικών των ΗΠΑ.
Ραγδαία πρόοδος και φιλόδοξοι στόχοι
Μέχρι το 2024 η Κίνα κατάφερε να καλύψει περίπου το 5% των αναγκών ηλεκτροδότησης της από πυρηνικούς αντιδραστήρες, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της χώρας. Απώτερος στόχος είναι να καταφέρει να καλύπτει το 18% μέχρι το 2060. Αναλυτικότερα, αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να φτάσει τα 200 γιγαβάτ (GW) πυρηνικής ισχύος έως το 2040, κάτι που θα την καθιστούσε τον μεγαλύτερο παραγωγό πυρηνικής ενέργειας στον κόσμο. Μέχρι το 2030 σχεδιάζει να επιτύχει έναν στόχο 120-150 GW πυρηνικής ισχύος. Η Κίνα επικεντρώνεται επίσης στην ανάπτυξη αντιδραστήρων προηγμένης σχεδίασης, όπως ο Hualong One, και διερευνά τους Μικρούς Αρθρωτούς Αντιδραστήρες (SMRs) για μελλοντική επέκταση.
Οι Κινέζοι έχουν βρει τον ρυθμό τους, τονίζει η Le Figaro. Χρειάζονται πλέον από 5 έως 7 χρόνια για να κατασκευάσουν έναν αντιδραστήρα. Για να μειώσει τα έξοδά της και να κερδίσει σε αποδοτικότητα, η Κίνα ποντάρει στην τυποποίηση των διαδικασιών παραγωγής αποδίδει καρπούς. Η CNNP και η CGN επωφελούνται από μια ολοκληρωμένη βιομηχανική δομή, με μια πλήρη εφοδιαστική αλυσίδα, από τον χάλυβα και το σκυρόδεμα μέχρι τους ημιαγωγούς. Το εργατικό δυναμικό είναι πλούσιο και εξειδικευμένο. Εκπαιδεύει κάθε χρόνο ένα εκατ. μηχανικούς, έναντι 50.000 της Γαλλίας. Αν και οι αριθμοί είναι συγκρίσιμοι ως ποσοστό του πληθυσμού, οι επιπτώσεις στην πράξη προφανώς δεν είναι οι ίδιες. Έχοντας γίνει μια χώρα μηχανικών, η Κίνα έχει αναπτύξει μια δυναμική και στην καινοτομία, όπως καταδεικνύουν οι ψηφιακοί κολοσσοί της χώρας, Tencent και Alibaba. Φαίνεται να έχει χαράξει μια ανεξάρτητη πορεία στην ανάπτυξη μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR) και προηγμένων αρθρωτών αντιδραστήρων (AMR). Αυτό της εξασφαλίζει μια προνομιακή θέση στον νέο ανταγωνισμό που ανοίγεται για τα εργοστάσια του μέλλοντος.
